Hai người đàn ông tóc bạc trắng, cùng đi vội vào phòng xét xử của TAND tỉnh Phú Thọ. Họ là anh em ruột, từng "như thể tay chân" nhưng nay lướt qua nhau như người xa lạ.

Trong vụ án này, 11 anh em trong gia đình chia làm hai phe tranh chấp chia tài sản thừa kế là mảnh đất 1.213m2.

Anh em lâm cảnh "đáo tụng đình"

Trong vụ án này, đồng nguyên đơn là chín anh em ruột, do ông Vinh (74 tuổi), con trưởng, đại diện 9 anh em khởi kiện. Ông Vinh cho hay cha mẹ ông sinh được 11 con chung.

Năm 1962, cha mẹ nhận chuyển nhượng thửa đất 1.213m2 từ một người địa phương, chưa được cấp sổ đỏ. Năm 1984, cha mẹ cho người con thứ tư là ông Hoàng 138m2 đất để làm nhà riêng, hơn 1.000m2 còn lại gồm nhà, cây cối, công trình xây dựng của cha mẹ.

Từ năm 2001 và 2015, cha mẹ lần lượt qua đời, không để lại di chúc. Năm 2014, một trong số 11 người con cũng mất. Năm 2020, ông Vinh họp anh chị em bàn xây nhà từ đường của dòng họ trên phần đất hơn 1.000m2 vì đây là tài sản thừa kế chung.

Tuy nhiên, ông Vinh "bất ngờ và sốc" khi ông Hoàng không đồng ý và cho biết toàn bộ 1.213m2 đất đã đứng tên ông Hoàng, được cấp sổ đỏ từ năm 2005.

Ông Vinh cho rằng em trai sử dụng thửa đất khi cha mẹ không có di chúc, gia đình không họp mặt để phân chia tài sản, cũng không ai ủy quyền làm thủ tục đứng tên là trái quy định pháp luật.

Vì vậy, ông Vinh đại diện cho chín anh chị em cùng khởi kiện (vợ và con trai của người đã mất ủy quyền cho ông Vinh khởi kiện), đề nghị hủy sổ đỏ đã cấp cho ông Hoàng, chỉ cho ông Hoàng được hưởng 138m2, phần còn lại chia đều cho các anh chị em khác.

Là bị đơn, ông Hoàng (65 tuổi) khẳng định từ năm 1992, cha đã tới UBND xã làm thủ tục cho ông toàn bộ 1.213m2 đất.

Suốt quá trình sử dụng, ông đã tôn tạo, trồng trọt, chăn nuôi, đóng thuế đất... đến năm 2005 thì được UBND huyện Thanh Thủy cấp sổ đỏ.

Ông Hoàng cho biết sau khi cho ông toàn bộ 1.213m2 đất, cha mẹ mua một khu đất khác cùng xã để sinh sống ổn định đến khi qua đời. Đến nay, thửa đất này đã bán để lấy tiền chia cho 11 anh chị em.

Ông Hoàng cho rằng toàn bộ di sản thừa kế của cha mẹ đã được định đoạt xong, nay do "sốt đất" nên các anh chị em mới đòi quyền lợi. Ông không chấp nhận yêu cầu của phía nguyên đơn.

"Những gì là sự thật thì nên nói thật"

Tại phiên tòa ngày 16-5, ông Vinh nhiều lúc run lẩy bẩy, tay bám chặt vào bục gỗ để trình bày. Có lúc giọng ông gay gắt khiến chủ tọa phải nhắc nhở "cần giữ bình tĩnh".

Ông Vinh cho biết đơn thư khởi kiện của tám người em "cùng phe" là khách quan, tự nguyện. "Tôi nghĩ chắc là không ai ép họ viết đơn cả", ông Vinh nói.

Luật sư hỏi ông Vinh rằng nếu xác định đòi đất về để xây nhà thờ họ vậy sao không đề nghị cấp sổ đỏ diện nhà thờ họ hoặc sở hữu chung 11 anh em mà lại đề nghị để riêng tên mình?

Ông Vinh cho hay vì ông là con trưởng nên sẽ đứng tên, "nhưng trong sổ sẽ đề nghị ghi chú đất này để thờ tổ tiên, để con cháu không mua bán chuyển nhượng".

Một vấn đề đáng chú ý khác được hội đồng xét xử thẩm vấn tại tòa là có hay không việc cha mẹ của nguyên đơn và bị đơn đã mua khu đất khác cùng xã và chuyển về đây sinh sống từ năm 1992.

Về vấn đề này, ông Vinh cho biết cha mẹ sống đến khi chết ở căn nhà cũ hiện đang tranh chấp, không có chuyện cha mẹ mua khu đất khác rồi chuyển ra ở.

"Nếu ông nói trước nay cha mẹ luôn ở căn nhà cũ, tại sao khi mất lại mang lên nhà mới làm đám tang?", kiểm sát viên truy vấn.

Ông Vinh cho hay đó là nhà người con thứ bảy, thỉnh thoảng cha mẹ ra ở đó, trông hàng quán hộ. Thế nhưng, trước đó ông Vinh lại cho hay khi cha mẹ mất đều được tổ chức đám tang ở căn nhà mới.

Phản đối điều này, bị đơn khẳng định năm 2005 sau khi cha mất, ông Vinh đã xin mẹ họp các em để bán miếng đất này cho em gái út (bà Dung) với giá 180 triệu đồng. Số tiền này chia cho con trai mỗi người 30 triệu, con gái 2 triệu mỗi người.

"Ông Vinh có nhận 30 triệu từ việc chia tiền bán đất không?", viện kiểm sát hỏi. Ông Vinh liền đáp "không nhận đồng nào, các em cũng không ai nhận hết".

Kiểm sát viên liền giải thích: "Ra tòa thì ông cứ khai và đưa ra chứng cứ. Cái gì đúng, những gì là sự thật thì nên nói thật".

"Rất buồn vì 11 anh em kiện nhau không còn hòa thuận"

Tại tòa, hội đồng xét xử và viện kiểm sát cũng dành nhiều thời gian hỏi người duy nhất "cùng phe" với bị đơn là bà Hiền (người con thứ hai).

"Tại sao tám người đứng về phía anh trưởng, mình bà đứng về phía ông Hoàng? Việc này có uẩn khúc gì không?", viện kiểm sát hỏi. Bà nhanh nhảu đáp "không vì tiền, không bênh ai cả".

Bà cho biết do bản thân là người sinh kế sau anh cả nên bà biết khi cha mẹ còn sống luôn nói cho ông Hoàng miếng đất này. "Vì cha mẹ cho cậu Hoàng rồi, nên tôn trọng ý nguyện của cha mẹ, không tranh chấp".

Còn các anh em khác có cầm 30 triệu hay 2 triệu tiền bán đất không thì "lương tâm họ biết", bà Hiền nói và cho hay việc ông Hoàng được cha mẹ cho đất rồi làm sổ đỏ đã được ông Hoàng thông báo cho cả gia đình biết vào năm 2001, không ai có ý kiến gì.

"Anh Vinh bảo bất ngờ, sốc khi ông Hoàng làm sổ đỏ không ai biết là sai sự thật", bà Hiền khẳng định.

Tiếp tục trình bày, bà Hiền cho biết trước đây 11 anh em trong nhà rất đoàn kết, tôn trọng thương yêu nhau. Anh em thường đến nhà ông Hoàng chơi, ăn uống. Nhưng bốn năm gần đây sau khi xảy ra việc anh em kiện nhau thì "không còn hòa thuận, tôi rất buồn".

11 anh em ruột dắt nhau ra tòa tranh chấp mảnh đất 1.213m²

11 người là anh em ruột ở Phú Thọ, có nhiều người ở tuổi "xế chiều", đưa nhau ra tòa tranh chấp mảnh đất 1.213m² của cha mẹ để lại. Vụ việc từng qua nhiều lần xét xử, hòa giải nhưng vẫn chưa tìm được "tiếng nói chung".