Kể từ khi Spirited Away ra mắt vào năm 2001 và giành tượng vàng Oscar danh giá, Studio Ghibli đã vươn lên thành biểu tượng toàn cầu của nền điện ảnh hoạt hình. 

Những cái tên như My Neighbor Totoro, Princess Mononoke hay Howl's Moving Castle đã trở thành "bảo chứng" cho chất lượng và sự lôi cuốn trong từng khung hình. 

Tuy nhiên, giữa kho tàng đồ sộ ấy vẫn còn nhiều tác phẩm giá trị dần bị lãng quên. 

Những phim này tuy không nổi tiếng với khán giả đại chúng nhưng luôn có vị trí riêng trong tim những fan Studio Ghibli trên toàn thế giới. 

Only Yesterday (1991)

Không kỳ ảo, không rồng tiên hay phép thuật, Only Yesterday là một lát cắt đời thường sâu lắng, kể về hành trình "tìm lại chính mình" của Taeko Okajima. 

Trong chuyến về quê, Taeko lục lại những ký ức tuổi thơ, từ đó soi chiếu cuộc đời hiện tại. Phim là một bản giao hưởng nhẹ nhàng về tuổi trưởng thành, được đạo diễn bởi Isao Takahata - đồng sáng lập Ghibli, và là minh chứng cho việc hoạt hình không chỉ dành cho trẻ em.

When Marnie Was There (2014)

Một trong những phim cuối cùng của Ghibli trước giai đoạn ngừng sản xuất tạm thời, When Marnie Was There là câu chuyện cảm động về Anna - cô bé sống nội tâm, khép kín, được gửi về quê nghỉ hè và gặp Marnie - một cô gái bí ẩn dường như chỉ tồn tại trong thế giới của riêng cô. 

Phim mang đậm chất kỳ ảo, kết hợp cùng câu chuyện về sự chữa lành, tình thân và những tổn thương tinh thần. Được đề cử Oscar, tác phẩm này vẫn chưa thật sự được nhắc đến đủ nhiều trong cộng đồng yêu phim.

Ocean Waves (1993)

Dự án được thực hiện bởi đội ngũ trẻ tại Ghibli, Ocean Waves là câu chuyện tuổi thanh xuân nhẹ nhàng, pha chút lãng đãng, kể về mối quan hệ tay ba giữa ba học sinh trung học. 

Dù không có yếu tố kỳ ảo đặc trưng, bộ phim lại ghi điểm nhờ sự chân thật, dễ đồng cảm và cách thể hiện tinh tế nội tâm nhân vật. Có thể nói, Ocean Waves là một viên ngọc lặng lẽ của Ghibli - giản dị nhưng đậm chất thơ.

Tales from Earthsea (2006)

Chuyển thể từ tiểu thuyết giả tưởng nổi tiếng của Ursula K. Le Guin, Tales from Earthsea kể về hoàng tử Arren trong hành trình khám phá bản thân và đấu tranh với cái ác. 

Đây là tác phẩm do con trai của Hayao Miyazaki - Goro Miyazaki đạo diễn, và dù gây tranh cãi khi ra mắt, phim vẫn ghi dấu bởi phần hình ảnh kỳ vĩ và thông điệp sâu sắc về bóng tối trong mỗi con người. 

Nhìn lại sau gần 20 năm, quả thật Tales from Earthsea xứng đáng được nhìn nhận lại với một góc nhìn khoan dung hơn, tuy không thể sánh ngang với những tuyệt tác của người cha Hayao Miyazaki.

Pom Poko (1994)

Mang màu sắc dân gian Nhật Bản đậm nét, Pom Poko là câu chuyện về loài tanuki - những sinh vật thần thoại có khả năng biến hình, chiến đấu để bảo vệ rừng khỏi bị con người phá hoại. 

Bộ phim là tiếng kêu cảnh tỉnh về môi trường, đồng thời là bản hòa tấu vừa hài hước, vừa bi tráng về xung đột giữa thiên nhiên và hiện đại hóa. Pom Poko có thể không dễ xem với khán giả đại chúng, nhưng lại mang giá trị lớn về nội dung và truyền tải nhiều điều thú vị về văn hóa Nhật Bản.

The Tale of Princess Kaguya (2013)

Một kiệt tác khác của đạo diễn Isao Takahata, phim phỏng theo truyền thuyết cổ của Nhật Bản - chuyện nàng tiên trong ống tre. 

Tuy không nổi bật bằng những cái tên như Spirited Away hay Howl's Moving Castle, The Tale of Princess Kaguya vẫn được các fan Ghibli trao cho danh hiệu "phim lấy đi nhiều nước mắt nhất của fan".

Với phong cách vẽ tay tối giản đầy nghệ thuật, tác phẩm đem đến trải nghiệm hình ảnh độc đáo, đồng thời gợi lên câu chuyện sâu sắc về thân phận người phụ nữ, sự tự do và nỗi buồn của việc không thể sống đúng với ước nguyện. 

Phim được đề cử Oscar và luôn được giới phê bình ca ngợi là đỉnh cao nghệ thuật của Ghibli.

My Neighbors the Yamadas (1999)

Một "dị bản" vui nhộn so với phong cách thường thấy của Ghibli, My Neighbors the Yamadas là tuyển tập những mẩu chuyện đời thường trong một gia đình trung lưu Nhật Bản. 

Được thực hiện bằng kỹ thuật số - lần đầu tiên trong lịch sử Ghibli, phim mang phong cách hoạt hình tối giản, giống như tranh biếm họa báo chí, nhưng lại thấm đẫm sự tinh tế, hài hước và nhân văn trong từng khoảnh khắc.

The Cat Returns (2002)

Là phần ngoại truyện của Whisper of the Heart, The Cat Returns đưa nhân vật chú mèo Baron quay trở lại trong một cuộc phiêu lưu đầy màu sắc cổ tích cùng cô gái Haru. 

Phim mang đậm yếu tố giải trí, vui tươi và tưởng tượng phong phú, dễ tiếp cận với khán giả mọi lứa tuổi. Dù không được đánh giá cao như các siêu phẩm khác, đây vẫn là một phim đáng yêu và thú vị, rất phù hợp cho những ngày muốn "trốn khỏi thực tại".

From Up on Poppy Hill (2011)

Dưới bàn tay đạo diễn của Goro Miyazaki, From Up on Poppy Hill mang lại không khí hoài cổ đặc trưng của những phim hoạt hình lấy bối cảnh Nhật Bản thời hậu chiến. 

Câu chuyện tình nhẹ nhàng giữa hai học sinh trung học, đan xen với những biến động của lịch sử và những chi tiết mang đậm tính hồi ức của Goro Miyazaki khiến bộ phim trở nên đậm chất trữ tình. 

Dù không thành công về mặt thương mại khi ra mắt và ít khi được nhắc đến khi bàn về những kiệt tác hoạt hình Ghibli, From Up on Poppy Hill vẫn là một phim đáng xem, tái hiện một cách nên thơ thời kỳ phục hưng sau chiến tranh của Nhật Bản.

Porco Rosso - phút trào phúng của cha đẻ Studio Ghibli

Lấy bối cảnh châu Âu giữa hai cuộc đại chiến, phim kể về Porco - một phi công từng là anh hùng, nay bị nguyền rủa biến thành... heo. 

Dù kỳ lạ nhưng câu chuyện lại đầy chất thơ, lãng mạn và mang màu sắc chính trị, phản chiến rõ nét. 

Đây cũng là một bức thư tình mà Miyazaki gửi đến ngành hàng không - niềm đam mê suốt đời của ông. Porco Rosso không ồn ào, nhưng sâu lắng và rất riêng.

Cha đẻ Ghibli, huyền thoại anime Miyazaki Hayao, chim diệc và tình thư để lại

Có thể coi bộ phim tài liệu dài hai tiếng Miyazaki Hayao và chim diệc (Miyazaki Hayao and the heron) là bản bổ sung mới nhất cho bức tranh cuộc đời của vị đạo diễn thiên tài này.