Zakia Khudadadi ghi dấu ấn lịch sử tại Paralympic 2024 không chỉ bởi là người đầu tiên mang về tấm huy chương cho đoàn thể thao người tị nạn mà còn là người phụ nữ Afghanistan đầu tiên đạt thành tích tại sự kiện thể thao quốc tế lớn nhất dành cho người khuyết tật.

Zakia Khudadadi sinh ngày 29-9-1998 tại Herat, Afghanistan, hiện sống ở Pháp và là người tị nạn. Việc sinh ra bị mất một cẳng tay không làm Khudadadi quên đam mê taekwondo, cô tập từ năm 11 tuổi. Sau khi chạy khỏi Afghanistan, Zakia Khudadadi kịp tham dự Paralympic 2020 (năm 2021). Nhưng phải tới Paralympic 2024, Khudadadi mới có đủ điều kiện để biến ước mơ đoạt huy chương Paralympic thành sự thật.

Trên website chính thức của Ủy ban thể thao người khuyết tật quốc tế IPC, Zakia Khudadadi chia sẻ: "Cuộc đời tôi là một hành trình đầy ắp những thăng trầm. Tôi đã từng đối mặt với những đe dọa về cái chết, thậm chí đã nghĩ tới việc tự tử. Khi nhìn vào gương, tôi biết mình mất một bàn tay, tôi khác biệt với mọi người bởi khuyết tật đó.

Nhưng tôi hình dung trong đầu như có một bàn tay sắt khác khiến tôi không thể dừng lại, khiếm khuyết của bản thân tiếp thêm sức mạnh cho tôi. Tôi vinh dự được đại diện cho hàng triệu người tị nạn khuyết tật tham gia Thế vận hội, để gửi đến thế giới thông điệp về hòa bình, nghị lực, tình hữu nghị và sự công bằng".

Lời khẩn cầu từ Afghanistan

Để đến được với Paralympic, Zakia Khudadadi đã trải qua hành trình gian nan với những khổ đau, vật lộn giữa sự kìm kẹp của chiến tranh cùng thay đổi chính trị tại Afghanistan.

Phụ nữ Afghanistan được tham gia các hoạt động thể thao từ năm 2001, nhưng vì ở Herat - nơi lực lượng Taliban vẫn hiện diện, Khudadadi không được tập luyện taekwondo một cách công khai. Tuy vậy cô vẫn đủ tài năng để trở thành 1 trong 2 VĐV duy nhất đại diện cho Afghanistan tham gia Paralympic 2020.

Nhưng khi chính quyền Taliban tiếp quản thủ đô Kabul vào ngày 15-8-2021, các sân bay ở Afghanistan bị đóng cửa khiến các VĐV không thể lên đường tham dự Paralympic Tokyo 2020 diễn ra vào ngày 24-8-2021.

Với khát khao mãnh liệt được thi đấu tại Paralympic, trong khi không thể ra ngoài, Zakia Khudadadi đã mạo hiểm phát đi lời khẩn cầu và may mắn mỉm cười với cô. Lời khẩn cầu của Zakia Khudadadi được gửi tới cộng đồng người Afghanistan tại Pháp. 

Nhờ nỗ lực sơ tán quốc tế bằng đường hàng không từ Kabul tới Paris, cuối cùng Khudadadi cũng đến được Tokyo vào ngày 28-8-2021 để kịp thi đấu taekwondo hạng cân 49kg nữ ngày 2-9-2021. Cô trở thành nữ VĐV thứ 2 trong lịch sử Afghanistan tham dự Paralympic. 

Hai năm nỗ lực cho tấm huy chương ý nghĩa ở Paralympic 2024

Thế vận hội tại Tokyo năm 2021 đối với Zakia Khudadadi là một kỷ niệm buồn. Sau đó, cô không được phép trở lại đất nước mình. Vì vậy Khudadadi xin tị nạn tại Pháp và cố gắng mạnh mẽ hơn bao giờ hết để tiếp tục sự nghiệp thi đấu khi không biết ngôn ngữ, không có người thân bên cạnh.

Năm 2022, Khudadadi tập luyện lại dưới sự hướng dẫn của HLV người Pháp Haby Niare (HCB taekwondo ở Olympic Rio 2016) tại Viện thể thao quốc gia (INSEP) nằm ở ngoại ô Paris. Trên trang The Guardian, HLV Niare ngợi ca ý chí của cô học trò: "Zakia đã làm được những điều kỳ diệu. Quá trình tập luyện có nhiều thách thức, phải đối mặt nhiều chấn thương, hơn nữa chỉ có 2 năm để học rất nhiều thứ, nhưng cô luôn kiên định với mục tiêu đề ra".

Nhờ giành HCV tại giải vô địch taekwondo EU 2023, Khudadadi được trao cơ hội tranh tài tại Paralympic 2024 cùng đoàn thể thao người tị nạn.

Zakia Khudadadi sung sướng tột độ sau khi giành huy chương Paralympic 2024: "Tôi đã đi một chặng đường rất dài với nhiều khó khăn để đến được đây. Tôi muốn trao tặng huy chương này cho toàn thế giới, cho tất cả phụ nữ Afghanistan và tất cả những người tị nạn. Tôi hy vọng một ngày hòa bình sẽ đến với đất nước tôi".

Zakia Khudadadi mong muốn sau Paralympic 2024 sẽ được nhập quốc tịch Pháp. Chia sẻ với Reuters về mục tiêu sắp tới, cô nói: "Tôi sẽ tiếp tục tập luyện taekwondo để hướng tới Paralympic 2028 tại Los Angeles. Tôi muốn tập thêm một môn khác, có thể là điền kinh vì ở Paris tôi có cơ hội được tham gia nhiều môn thể thao, trong khi ở Afghanistan thì không thể".

Thể thao Việt Nam không thể giành thêm huy chương Paralympic 2024

Ở hai nội dung thi đấu môn cử tạ Paralympic 2024 chiều và tối 5-9, VĐV Đặng Thị Linh Phượng và Châu Hoàng Tuyết Loan đã không thể giành huy chương.