Phóng to

Hàng ngàn bạn trẻ tham dự ngày “Giao thông xanh” do nhóm thực hiện dự án Giao thông xanh tổ chức ngày 16-5-2008 -Ảnh: H.Giang

TT - 6g30 sáng, chị Đặng Hương Giang - giám đốc Trung tâm Hành động vì sự phát triển đô thị (thuộc Liên hiệp các Hội khoa học kỹ thuật VN) - vui vẻ nhấn bàn đạp chiếc xe đạp “second hand” từ nhà ở gò Đống Đa đến cơ quan tại phố Phạm Ngũ Lão (Hà Nội) với quãng đường hơn 5km.

Nghe đọc nội dung toàn bài:

Đối với chị Giang và các đồng nghiệp cùng cơ quan, sử dụng xe đạp hay xe buýt đi làm không chỉ tiết kiệm khi xăng cao giá mà là một thói quen đẹp khi tự mình cam kết: vì một Việt Nam xanh bằng giao thông xanh.

Khó khăn nhỏ, niềm vui lớn

Ngày 30-4 và 1-5-2006, nhóm đồng nghiệp của chị Giang cùng hai người bạn là Anna (quốc tịch Mỹ) và Francesca (người Ý) - tình nguyện viên một dự án vì cộng đồng tại VN - đạp xe đi chơi tại một vùng quê thanh bình ngoại ô Hà Nội. Không khí trong lành của vùng quê ấy đã khiến cả nhóm bất ngờ và so sánh với những ngày đầy khói xe máy trong nội thành. Họ đặt dấu hỏi: Chúng ta có thể làm cho thủ đô xanh được như thế không?

“Về Hà Nội, bọn mình gửi đề án Giao thông xanh - một dự án nhằm làm thay đổi nhận thức của mọi người cùng đi bộ, đi xe đạp hay sử dụng xe buýt để bảo vệ môi trường - dự thi Ngày sáng tạo VN do Ngân hàng Thế giới tổ chức. Một tháng sau đó, nhóm vui mừng nhận giải thưởng do Cơ quan Hợp tác và phát triển Thụy Sĩ trao tặng”, chị Giang kể.

Nhóm thực hiện dự án được thành lập với sáu người do chị Giang làm trưởng nhóm, chị Trần Thị Hải cùng cơ quan với chị Giang điều hành dự án. Hai người bạn nước ngoài là Anna và Francesca cũng nhận làm “con thoi” của dự án khi cam kết một cách ngộ nghĩnh: Nói với mọi người đạp xe đi làm nhé!

Phóng to

Nhóm SV Trường ĐH Công đoàn sau khi được vận động đã đạp xe đến trường thay cho thói quen đi xe máy - Ảnh: T.Đ.Tú

Trước đó, một loạt thông điệp kêu gọi mọi người đi xe đạp, xe buýt hay đi bộ đã được các thành viên của dự án đưa lên blog, các forum... Lập tức các thông điệp được cộng đồng mạng nhiệt tình ủng hộ với một slogan: Hành động ngay vì một VN xanh bằng giao thông xanh! Không chỉ hoạt động trên thế giới mạng, những thành viên của dự án Giao thông xanh tự cam kết với chính mình: hạn chế đi xe máy một cách tối đa.

“Mình cam kết ít nhất một tuần sử dụng Giao thông xanh một ngày, còn lại thì đi xe đạp và đi bộ bất cứ khi nào có thể. Chị Hằng và Hải cố gắng đi xe buýt nhiều hơn và tận dụng bất cứ khi nào có thể thì đi chung xe máy. Francesca tạm biệt chiếc xe máy yêu quý để đi xe đạp. Mỗi khi đến cơ quan, ai đó vui mừng thông báo “Hôm nay mình đã sử dụng Giao thông xanh”, cả nhóm tự hào cài lên áo người bạn chiếc nơ xanh, một biểu tượng của dự án”, chị Giang tự hào kể.

Nhưng để thực hiện cam kết ấy, các thành viên của dự án đã phải vượt qua chính mình. Chị Hải nói đó là vượt qua thói quen, sự bận rộn của nhịp sống hiện đại hối hả để nói không với xe máy khi không cần thiết. “Có khi Anna đến cơ quan và mệt mỏi vì đạp xe chặng đường dài trong trời nắng nóng, các thành viên dự án thấy cảm kích vô cùng sự kiên định của bạn. Có lúc đi xe đạp bị chèn ép, mình đến cơ quan than phiền ầm ĩ, nhưng nụ cười cảm thông và niềm tin mà các bạn đã đặt vào mình khiến mình nhận ra đó chỉ là một khó khăn nhỏ và một niềm vui lớn. Khó khăn thì đã rõ còn niềm vui là môi trường thêm xanh, giao thông bớt ùn tắc”, chị Hải chia sẻ.

Cũng từ cuối năm 2007, các thành viên của dự án bắt tay vào một chiến dịch tuyên truyền lớn: tổ chức ngày “Giao thông xanh” đầu tiên ở VN vào 16-5-2008.

Hiệu ứng đôminô

Xanh 365 ngày “Không dừng lại ở việc kêu gọi mọi người đi xe đạp vào ngày Giao thông xanh, nhóm cũng đang bàn bạc để phát triển ý tưởng này xa hơn nữa. Mặc dù dự án không còn được tài trợ kinh phí từ Ngân hàng Thế giới, nhưng nhóm lên kế hoạch sẽ tiếp tục vận động gia đình và bè bạn tham gia ngày Giao thông xanh và viết cam kết trên trang web. Tất cả đều nỗ lực vì một Hà Nội xanh hơn và thanh bình hơn, trong cả 365 ngày của một năm”, chị Đặng Hương Giang chia sẻ.

Ngày 16-5-2008, cả Hà Nội như xanh hơn mọi ngày vì một thay đổi nhỏ: hàng ngàn công chức đạp xe đi làm, hàng ngàn học sinh, sinh viên đạp xe đến trường, hàng ngàn tình nguyện viên đạp xe quanh thành phố giương cao khẩu hiệu kêu gọi mọi người hãy đi làm bằng xe đạp và xe buýt. Từ Hà Nội, những thông điệp vì VN xanh bằng Giao thông xanh lan đến Hải Phòng, Nam Định... được đông đảo mọi người hưởng ứng mạnh mẽ.

Sau ngày “Giao thông xanh”, người Hà Nội đi xe đạp nhiều hơn. Nhiều thành viên các câu lạc bộ hưu trí Hà thành cũng tự họp nhau lại thành lập các nhóm tuyên truyền cho dự án Giao thông xanh.

Vì sao có sự hưởng ứng ấy? “Bạn cứ đạp xe đi sẽ cảm thấy có nhiều thứ rất tuyệt. Rẻ. Đạp xe đi làm phải chủ động thời gian và sắp xếp lịch làm việc hợp lý nên sẽ tạo thói quen tích cực. Môi trường sẽ tốt hơn. Nếu bạn đang yêu mà chở nhau bằng xe đạp còn lãng mạn nữa. Bạn cảm thấy tuyệt thế thì hãy đi xe đạp, rồi chia sẻ điều đó với người khác, rồi người khác lại chia sẻ với một người khác nữa là có rất nhiều người hưởng ứng”, chị Giang giải thích.

Theo chị, để thực hiện lời cam kết Vì một VN xanh bằng Giao thông xanh, phương pháp tuyên truyền của những người trong dự án là “đem ý tưởng của nhóm ra đường phố, kêu gọi bất cứ ai đi xe đạp và làm sao người đó sẽ đi xe đạp khi nào có thể và cùng kêu gọi người khác tham gia”. Chị Giang gọi đó là kiểu đi xe đạp theo hiệu ứng đôminô - một người tác động một người thì có rất nhiều người tham gia.

Cũng chính bằng cách ấy mà hiện tại hàng ngàn sinh viên của nhiều trường ĐH, CĐ trên địa bàn Hà Nội, Hải Phòng, Nam Định… cùng các nhóm tình nguyện tham gia diễn đàn Giao thông xanh đã cam kết tình nguyện kêu gọi mọi người đi xe đạp thay vì đi xe máy những lúc có thể. Gần 300 thành viên Câu lạc bộ VN xanh là một trong những nhóm tham gia tích cực nhất bằng việc mở một diễn đàn ảo bằng những lý do rất thật.

Trải qua những lần ùn tắc giao thông trên đường phố Hà Nội, ngồi trên xe giữa dòng xe cộ ken kín đường phố, trong không khí ngột ngạt mùi khí thải từ ống xả của hàng ngàn chiếc xe máy khiến Đỗ Trọng Toàn - một thành viên câu lạc bộ - luôn có cảm giác “hết chịu nổi”. “Hàng trăm HSSV và kể cả thầy cô giáo các trường được nhóm vận động đã chịu đi xe đạp hay xe buýt nhiều hơn một ngày/tuần”, Toàn tự hào nói.

Giao thông xanh không phải là xa lạ với Câu lạc bộ Đạp xe vì môi trường của SV Trường cao đẳng Tài nguyên môi trường Hà Nội. Chủ nhật hằng tuần, các bạn sinh viên tình nguyện của câu lạc bộ cùng đạp xe vì môi trường để tăng cường sức khỏe, và quan trọng hơn là gây sự chú ý của cộng đồng khi giương các biểu ngữ kêu gọi đi xe đạp bảo vệ môi trường. Sau khi đạp xe, các bạn còn làm vệ sinh môi trường tại các hồ Ngọc Khánh, Thiền Quang và Hoàn Kiếm. Từ sự chung tay đó Hà Nội xanh hơn...

_________________

Thời gian gần đây có rất nhiều câu lạc bộ xe đạp ra đời. “Dân chơi” là những người yêu xe đạp, cùng đến với nhau theo phương châm: “Xe là phương tiện, không phải là mục đích”.

Kỳ tới: ”Quần hùng” xe đạp