Phóng to

Quyền Thiện Đắc tại Berklee ngày tốt nghiệp 8-5-2004

Nhưng chàng trai 26 tuổi này đã và đang đặt những bước vững vàng trên con đường ấy.

Ở Trường Berklee được một năm rưỡi, Đắc bắt đầu mày mò viết nhạc, có tham khảo các bạn bên khoa sáng tác. Hôm nào “cảm thấy có thể viết được bài” thì thổi kèn thu vào băng, sau đó mới nghe lại, chắt lọc. Kinh nghiệm của Đắc là ngày nào cũng phải viết lấy vài khổ nhạc, rồi mượn phòng piano hoàn thiện hòa thanh, viết phân phổ cho trống, bass.

Sau khi ban nhạc chơi lần đầu, tác giả lại chỉnh sửa lần nữa. Bài đầu tiên Cha và con ra đời tháng 1-2003, nhưng lại không có mặt trong album đầu tay của Đắc. Trong khoảng ba tháng sau tốt nghiệp, Đắc đã kịp thu ba CD những sáng tác của riêng mình - với hai album Sự tỏa sáng từ những vùng im lặng và Việt Nam bóng dáng quê hương đã được phát hành tháng 1-2005 - hầu hết là tình cảm của đứa con xa xứ với người thân ở quê nhà. Quyền Văn Minh, Một vài lời cho Hương Lan, Bản blues tặng anh Cường hay Cháu tôi đều là những bức phác thảo chân dung và tâm sự riêng tư của Đắc với từng người thân.

Thiện Đắc và âm nhạc của anh thuyết phục cả các thầy. Fred Lipsius (piano) và Tony Gaboury (guitar) cùng hòa tấu với học trò - như một sự xác nhận và tiên lượng khả năng của Đắc. Với tư cách người đồng sản xuất (biên tập), thầy Fred dành cho Đắc những lời nhận xét hết sức tốt đẹp: “Cùng với phong cách riêng Thiện Đắc, em đã tạo ra âm thanh mới chứa đựng âm nhạc mang âm hưởng VN…

Phóng to

và trong buổi biểu diễn tại Nhà hát lớn Hà Nội ngày 12-1-2005

Đối với tôi, CD này (Việt Nam hình bóng quê hương) là một thể loại khác của nhạc jazz. Thiện Đắc đã kết hợp jazz cổ điển với âm nhạc VN để tạo ra loại nhạc jazz VN… Những bản nhạc này không viết theo bất kỳ khuôn mẫu nào trong nhạc jazz truyền thống, mà rất khoáng đạt, thanh thoát, dịch chuyển trong khoảng không vô định. Âm nhạc của Thiện Đắc là âm thanh nơi sâu thẳm trong tâm hồn… Tôi chưa bao giờ có cảm giác em mất đi sự tự tin khi sáng tạo trong ngẫu hứng. Em như cơn gió lang thang, như một hiện tượng trong âm nhạc, tìm tòi và dâng hiến…”.

Một số sáng tác của Quyền Thiện Đắc nghe lần đầu đã thấy rõ màu sắc của chất liệu, tất nhiên những cái tên như Chèo, Tây nguyên, Sương sớm trên bản Mèo… cũng có tác dụng gợi ý. Đặc biệt, Đắc mạnh dạn làm việc mà bố Quyền Văn Minh chưa từng làm: phối lại nhạc dân tộc. Với âm nhạc truyền thống, Đắc nhận thấy khi đưa vào nhịp của jazz, hầu hết đều gặp tình trạng lẻ nhịp.

Đâm ra, sau khi lấy màu sắc, lựa chọn hòa thanh, chỉ có thể solo mở chứ không solo theo vòng hòa thanh được. Hiện nay, một trong những thách thức đối với Đắc là… đàn bầu. Rất khó có thể thổi lại những gì đàn bầu đã thể hiện chẳng hạn trong Lưu thủy, Kim tiền. Đắc đang đánh vật cả với âm nhạc Phật giáo, đọc ra miệng thì được mà thổi kèn thì mất. Chầu văn thuận lợi hơn về tiết tấu nhưng luyến láy rõ là thách đố đối với saxophone. Đắc tham vọng trình diễn lại cả nhạc cung đình Huế. Và ấp ủ dự định ra một đĩa toàn những bản nhạc truyền thống phối lại cho dàn nhạc mới.

Và tiết tấu swing 7/4 đã được thổi vào Tứ quý- “nguyên” dân ca đồng bằng Bắc bộ. Bố Minh nghe xong bảo: “Được!”. Đấy có lẽ là sự đánh giá cao vì Đắc chưa được bố khen “hay” bao giờ. Quyền Thiện Đắc còn một chị gái mà tiếng kèn nghe nói còn hay hơn em trai, nay đang quản lý Jazz Club Hà Nội và tương lai sẽ quản lý luôn cả Đắc… Đắc có ấn tượng tốt về nghề nghiệp từ khi diễn cùng Dàn nhạc giao hưởng VN trong chương trình Blue Sky. Ngay từ khi tập, nghệ sĩ solo trẻ nhất là Đắc, năm ấy 16 tuổi, đã được nhạc trưởng người Nhật Fukumura khen trước dàn nhạc. Đắc vào Nhạc viện Hà Nội, học clarinet ba năm để lấy căn bản, rồi được bố đích thân truyền dạy saxophone rồi đỗ vào Berklee có học bổng. Ước mơ những năm tới của Đắc là du học tiếp - không trường lớp mà theo kiểu một thầy một trò.

Đắc hình như là nghệ sĩ VN đầu tiên thể hiện mảng nhạc cổ điển và cổ điển chuyển soạn dành cho saxophone. Chương trình của Quyền Thiện Đắc và ban nhạc Jazz Sông Hồng (tại Nhà hát TP.HCM) trong hai đêm 28, 29-1, đêm đầu dành cho jazz cổ điển và jazz standard, đêm sau dành cho “jazz Việt”.