Dòng máu phương bắc

Đối thủ đầu tiên của Trung Quốc tại Giải vô địch thế giới 2025, trong khuôn khổ bảng F là Mexico. Đội tuyển bóng chuyền nữ đến từ vùng Trung Mỹ này có chiều cao trung bình chỉ là 181cm, thấp hơn gần 1 tấc so với Trung Quốc. 

Bạn không nghe nhầm, 14 cô gái trong tay HLV Zhao Yong có chiều cao trung bình là 189,9cm. 

Và trên thực tế, đội ngũ trụ cột của họ khi bước ra sân lại càng gây choáng váng hơn nữa, với đội trưởng Yuan Xinyue cao 203cm, lão tướng Zhu Ting cao 198cm, và dàn siêu sao như Li Yingying cao 192cm, Wang Yuanyuan cao 195cm, Zhang Changning cao 195cm...

Với Trần Thị Thanh Thúy, toàn bộ lịch sử bóng chuyền nữ Việt Nam chỉ có duy nhất 1 cô gái cao trên 1,90m. Cả ở những đội tuyển bóng chuyền phương Tây, những VĐV cao trên 1,90m cũng không xuất hiện nhiều.

Nhưng với thế hệ này của tuyển bóng chuyền nữ Trung Quốc, họ có tổng cộng 7 VĐV cao trên 1,90m, và thêm 3 người nữa cao 1,89m. Tức trừ các libero, gần như toàn bộ đội bóng chuyền Trung Quốc đều cao trên 1,90m. 

Ở Giải vô địch bóng chuyền nữ thế giới, chiều cao trung bình của tuyển Ý chỉ là 185,3cm, còn Mỹ là 186,5cm, đều thấp hơn so với Trung Quốc.

Nguyên do đầu tiên là từ chính sách tuyển chọn trong hệ thống thể thao quốc gia. Các tuyển trạch viên cho những lò đào tạo trẻ ở Trung Quốc thường ưu tiên trẻ em tới từ các tỉnh phía bắc như Liêu Ninh, Sơn Đông, Hà Bắc, Thiên Tân, Cam Túc - nơi mà cư dân bản địa vốn có chiều cao trung bình vượt trội. 

Li Yingying, ngôi sao số 1 tuyển Trung Quốc hiện tại sinh trưởng tại Hắc Long Giang - tỉnh cực bắc của Trung Quốc, nơi lạnh giá quanh năm, mùa đông thậm chí lạnh đến -30 độ C.

Những ngôi sao cao lớn khác như Gao Yi, Wang Yuanyuan cũng sinh ra tại Cam Túc hoặc Sơn Đông. 

Về lý giải khoa học, các nghiên cứu dân số Trung Quốc khẳng định chiều cao có mối tương quan lớn với vĩ độ địa lý: người miền bắc nói chung cao hơn người miền nam. 

Nhờ điều kiện sống, dinh dưỡng và gene di truyền, người miền bắc dễ đạt tầm vóc cao hơn. Hầu hết các tỉnh kể trên đều có các bộ lạc du mục, người Mãn Châu sinh sống.

Ngoài ra môi trường lạnh thường thúc đẩy hình thể to lớn hơn (theo quy luật sinh học Bergmann) để giúp giữ nhiệt tốt hơn.

Bài học phát triển chiều cao của Trung Quốc

Nhưng không phải tất cả các ngôi sao bóng chuyền nữ Trung Quốc đều đến từ phương bắc. Điển hình chính là người cao nhất đội - Yuan Xinyue, sinh trưởng tại thành phố Trùng Khánh (tỉnh Tứ Xuyên), nằm gần với phương nam hơn phương bắc.

Trùng Khánh, trong quá khứ là đất Ba Thục - vốn cũng là nơi đồi núi kỳ vĩ, thường sản sinh ra nhiều người cao lớn. Nhưng quan trọng hơn nữa, thể thao Trung Quốc luôn quan tâm sát sao đến việc phát triển tối ưu hình thể các VĐV.

"Đào tạo trọng điểm di truyền" - là một thuật ngữ quen thuộc với giới tuyển trạch Trung Quốc. Cha mẹ của Yuan đều là VĐV bóng chuyền tỉnh Tứ Xuyên. Cha cô cao 1,93m, còn mẹ cô cao đến 1,80m.

Chính vì vậy, ngay từ khi là học sinh tiểu học, Yuan đã được định hướng theo đuổi nghiệp bóng chuyền. Cô nhận được chế độ dinh dưỡng đặc biệt để tối ưu gene di truyền mạnh mẽ của mình. 

Năm 12 tuổi, Yuan đã cao bằng mẹ. Các chuyên gia dinh dưỡng của Trùng Khánh áp dụng chế độ sinh hoạt, dinh dưỡng điều độ để Yuan không bị dậy thì sớm, qua đó phát triển chiều cao theo một tiến trình khoa học. Kết quả là khi đến tuổi đôi mươi, Yuan mới đạt đến chiều cao hơn 2 mét.

'Thánh cô' bóng chuyền Trung Quốc trở lại, giải thế giới run rẩy

Lý Doanh Doanh (Li Yingying), siêu sao bóng chuyền xuất sắc nhất trong vài thập niên qua của Trung Quốc, đã bình phục chấn thương, sẵn sàng chinh chiến tại Giải vô địch thế giới, khai mạc vào ngày 22-8.