Phóng to

TTCT - Sự bùng nổ mới đây của dạng thái đô thị nhà phố (townhouse) đã mang lại sự thay đổi trong nền văn hóa nhà ở thiên về căn hộ chung cư của Hàn Quốc (HQ). Số lượng căn hộ chung cư hiện chiếm tỉ trọng lớn hơn nhiều trong cơ cấu thị trường nhà ở tại HQ so với các nước khác.

Thị phần căn hộ chung cư đã từ 13,5% trong năm 1985 tăng đến 37,5% trong năm 1995 và 53% trong năm 2005. Nếu vào năm 1979, số gia đình sống trong những ngôi nhà đơn lẻ vẫn còn chiếm ưu thế trên thị trường nhà ở xây mới, thì năm ngoái chỉ còn chưa tới 30.000 ngôi nhà đơn lẻ được xây dựng so với hơn 400.000 căn hộ chung cư. Trong khi đó, Nhật Bản với các điều kiện địa lý tương tự HQ, số căn hộ chung cư chỉ chiếm 20% thị trường nhà ở, chưa bằng phân nửa HQ.

Một số người bi quan tin rằng loại nhà gia đình đơn lẻ sẽ biến mất nếu xu hướng này tiếp tục. Trong cuốn sách về HQ có tựa đề Cộng hòa của những căn hộ chung cư, nhà địa lý Pháp Valérie Gelézeau thú nhận bà không hiểu tại sao các tầng lớp trung lưu, thậm chí thượng lưu, tại HQ đều thích sống trong những căn hộ chung cư mà theo bà, chúng là biểu tượng của những khu ổ chuột dành cho dân nhập cư và những gia đình có thu nhập thấp như tại Pháp. Vào thập niên 1960 và 1970, các căn hộ chung cư là nơi ở của các thành phần thu nhập thấp tại HQ, nhưng bây giờ tầng lớp trung và thượng lưu chiếm đa số. Các căn hộ chung cư được xây dựng hàng loạt không chỉ tại trung tâm thủ đô Seoul mà còn ở ngoài rìa thủ đô và tại các tỉnh thành khác, nơi giá đất rẻ hơn. Mục tiêu ban đầu của việc xây dựng chung cư giá rẻ đã không còn từ lâu rồi, khi các nhà thầu xây dựng tập trung xây các tòa chung cư chọc trời, hiện đại.

Nguyên nhân do đâu người dân HQ quay sang yêu chuộng căn hộ chung cư một cách cuồng nhiệt? Một lý do: mua một căn hộ chung cư là một trong những phương cách hữu hiệu nhất để thể hiện sự giàu có và chắc chắn có lời. Theo Gelézeau, sự thống trị của căn hộ chung cư có một phần do chính sách ấn định giá căn hộ chung cư của chính phủ lên các nhà thầu xây dựng vào những năm 1970, 1980, mà mỉa mai thay đã giúp đẩy giá căn hộ lên cao và giúp các chủ căn hộ có thêm một số lợi nhuận khi bán nhà.

Theo lý thuyết kinh tế, việc xuống giá của những ngôi nhà đơn lẻ sống chung nhiều thế hệ gia đình hoặc một gia đình là điều tự nhiên. Khi nhà cửa trở thành phương tiện thể hiện tài sản dễ thấy nhất, người HQ sẽ bán những ngôi nhà riêng lẻ để chuyển đến những nơi ở mà giá căn hộ có xu hướng tăng lên từng tháng. Hệ quả là năm 2006 có đến 19% ngôi nhà đang ở được buôn bán tại HQ so với 5% tại những nước tiến bộ. Dù một số người tin rằng đến một lúc nào đó những người giàu sẽ chia tay với căn hộ chung cư để trở về với loại nhà riêng lẻ, thì nhiều người được hỏi vẫn khẳng định họ thích sống trong những căn hộ chung cư chứ không chỉ vì đầu cơ để bán kiếm lời.

Singapore và Hong Kong là xứ sở của nền văn hóa nhà ở căn hộ chung cư. Tại Nhật Bản, đất nước vốn có truyền thống sống trong loại nhà riêng lẻ, nay cũng chứng kiến sự nổi lên của những tòa cao ốc chung cư ở các đô thị. Tại một số nước tiên tiến khác, đô thị hóa cũng đi kèm với phát triển loại nhà căn hộ chung cư trong tình hình quĩ đất ngày càng ít đi. Hiện các công ty xây dựng HQ đang xuất khẩu nền văn hóa căn hộ chung cư sang Trung Quốc và Việt Nam. Theo Gelézeau, tại Pháp, những căn hộ chung cư thường là nhà xây để cho thuê nên rất mau xuống cấp do không được chăm sóc đúng mức, khiến chúng nhanh chóng trở thành “khu ổ chuột” nhếch nhác hoặc hang ổ của bọn tội phạm với những cầu thang tối. Còn tại HQ, những căn hộ chung cư do chính người chủ ở nên thường xuyên được duy tu bảo dưỡng. Park Jae Ryong, nhà nghiên cứu của Viện Nghiên cứu kinh tế Samsung, nói: “Căn hộ chung cư có lợi thế là ít tốn tiền sửa chữa và tiện nghi hơn những ngôi nhà riêng lẻ ở nhiều mặt, trong đó có an ninh, phòng cháy chữa cháy và các sinh hoạt cộng đồng”.