Sát thủ thầm lặng với người cao tuổi

Tại hội nghị khoa học "Bảo vệ người lớn tuổi khỏi gánh nặng RSV: Từ nhận thức đến chủ động phòng ngừa bằng vắc xin có chất bổ trợ", giáo sư - hiệp sĩ Jonathan Van Tam - nguyên Phó giám đốc y tế, cố vấn y tế của Chính phủ Anh, và các chuyên gia y tế hàng đầu Việt Nam đã trao đổi, công bố phát hiện khoa học mới về sự nguy hiểm của vi rút hợp bào hô hấp RSV với người lớn tuổi, người có bệnh nền mạn tính.

Đặc biệt tại hội nghị, các chuyên gia đã nhấn mạnh kỳ vọng bảo vệ nhóm dân số yếu thế như người cao tuổi, người có bệnh nền bằng vắc xin phòng RSV được sản xuất bằng công nghệ mới, gia tăng hiệu quả bảo vệ và an toàn.  

Theo các chuyên gia, vi rút hợp bào hô hấp RSV được phát hiện hơn 60 năm trước, là nguyên nhân hàng đầu gây viêm phổi, viêm phế quản nặng, làm tăng tỉ lệ nhập viện và tử vong ở người cao tuổi, có bệnh nền và hiện chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu. 

Tại Việt Nam, ước tính trong 5 năm, có khoảng 4,6 triệu ca nhiễm RSV ở người 60 tuổi trở lên, khoảng 200.000 ca nhập viện và 18.000 ca tử vong nội viện. 

Hàng trăm bác sĩ, điều dưỡng, nhân viên y tế của Hệ thống BVĐK Tâm Anh, Hệ thống Tiêm chủng VNVC tham dự hội nghị chiều 8-11 - Ảnh: Viện Nghiên cứu Tâm Anh

Phân tích về mức độ nguy hiểm của RSV với người cao tuổi, TS.BS.CKII Phan Thị Xuân, Trưởng khoa hồi sức tích cực - chống độc và Trưởng khoa cấp cứu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM,  chia sẻ ca bệnh nam giới 58 tuổi, nhiễm RSV trên nền bệnh đái tháo đường không kiểm soát tốt và tăng huyết áp. Sau vài ngày nhập viện, bệnh nhân diễn tiến nặng, xuất huyết não, liệt nửa người và tử vong dù được điều trị tích cực. 

Theo bác sĩ Xuân, người bệnh nhiễm RSV có mức độ bệnh nặng hơn, thời gian nằm viện dài hơn, đặc biệt ở bệnh nhân đồng nhiễm RSV với tác nhân khác. Người cao tuổi với các bệnh nền như bệnh mạch vành, phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), đái tháo đường, suy thận… có nguy cơ cao nhiễm RSV và tử vong. Bệnh nhân nhiễm RSV cũng tăng nguy cơ xảy ra các biến cố tim mạch cấp tính, đột quỵ do thiếu máu não và suy tim.  

Giải pháp về vắc xin thế hệ mới phòng RSV

Tại hội nghị, các chuyên gia đã thảo luận về giải pháp vắc xin thế hệ mới phòng RSV cho người lớn tuổi, tiến bộ y học đột phá được phát triển bởi Tập đoàn Dược phẩm GSK (Vương quốc Anh).  

Giáo sư - hiệp sĩ Jonathan Van Tam cho biết RSV đã tồn tại từ lâu. Bệnh gây gánh nặng nghiêm trọng ở người cao tuổi với rất nhiều ca nhập viện và tử vong mỗi năm.  

"Tôi hy vọng rằng Việt Nam sẽ khuyến nghị rộng rãi việc sử dụng vắc xin này cho người cao tuổi và người có bệnh nền, từ đó góp phần tăng cường bảo vệ cho nhóm nguy cơ cao", giáo sư Jonathan Van Tam kỳ vọng.  

Giáo sư - hiệp sĩ Jonathan Van Tam, nguyên Phó giám đốc y tế, cố vấn y tế của Chính phủ Anh, kỳ vọng việc sớm triển khai vắc xin RSV tại Việt Nam sẽ giảm gánh nặng do RSV gây ra cho nhóm người cao tuổi và có bệnh nền - Ảnh: Viện Nghiên cứu Tâm Anh

Phân tích về công thức đột phá của vắc xin do GSK phát triển, PGS.TS.BS Phạm Quang Thái, Phó trưởng khoa kiểm soát bệnh truyền nhiễm, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, cho biết vi rút RSV khi xâm nhập vào cơ thể sẽ làm hệ miễn dịch khó nhận diện và tiêu diệt, gây đáp ứng miễn dịch yếu, thậm chí tái nhiễm nhiều lần sau khi khỏi bệnh. Cơ chế gây bệnh này khiến quá trình nghiên cứu và phát triển vắc xin RSV gặp nhiều thất bại và kéo dài nhiều năm.  

Nhờ ứng dụng công nghệ đột phá và độc quyền, vắc xin phòng RSV của GSK giúp tăng khả năng sinh miễn dịch mạnh mẽ chống lại RSV ở người cao tuổi và có bệnh nền với hệ miễn dịch suy yếu, tạo hiệu quả bảo vệ ổn định và kéo dài, đồng thời giảm rõ rệt nguy cơ phản ứng bất lợi sau tiêm. 

BS.CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc y khoa Hệ thống Tiêm chủng VNVC, cho biết hiện vắc xin của GSK đã được cấp phép sử dụng tại hơn 60 quốc gia với hơn 10 triệu liều sử dụng trên toàn thế giới.

Vắc xin cũng được nhiều tổ chức y khoa trên thế giới khuyến cáo sử dụng cho người từ 60 tuổi trở lên hoặc người từ 50 tuổi trở lên có nguy cơ cao như mắc bệnh mạn tính. Bộ Y tế Việt Nam đã phê duyệt vắc xin này từ tháng 7-2025.  

BS.CKI Bạch Thị Chính cho biết hơn 11.000 cán bộ, nhân viên VNVC đã sẵn sàng triển khai tiêm vắc xin RSV thế hệ mới cho người cao tuổi tại Việt Nam - Ảnh: Viện Nghiên cứu Tâm Anh

"Hệ thống Tiêm chủng VNVC với gần 250 trung tâm hiện đại trên toàn quốc đã chuẩn bị về quy trình, cơ sở vật chất và đội ngũ chuyên môn để sẵn sàng triển khai tiêm vắc xin này rộng rãi trên toàn quốc một cách an toàn và hiệu quả trong thời gian tới", bác sĩ Bạch Thị Chính nhấn mạnh. 

PGS.TS.BS Phạm Nguyễn Vinh, Giám đốc Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Tâm Anh TP.HCM, kỳ vọng vắc xin RSV công nghệ mới là giải pháp mang lại cuộc sống an toàn, khỏe mạnh cho người lớn tuổi tại Việt Nam - Ảnh: Viện Nghiên cứu Tâm Anh

Với hiệu lực bảo vệ đến 94% và được phê duyệt sử dụng rộng rãi ở nhiều quốc gia, PGS.TS.BS Phạm Nguyễn Vinh, Giám đốc Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, tổng kết: "Vắc xin RSV mang lại hy vọng lớn cho người cao tuổi, đặc biệt là người có bệnh tim mạch. Khi hệ tim mạch suy yếu, việc mắc thêm RSV khiến tình trạng dễ trở nên trầm trọng, nguy cơ nhập viện và tử vong cao hơn.

Vắc xin chính là giải pháp giảm đáng kể nguy cơ biến chứng, bảo vệ trái tim và mang lại một cuộc sống an toàn, khỏe mạnh và ý nghĩa cho người cao tuổi".