Phóng to

Các nhà đầu tư ngồi tràn ra vỉa hè để bàn luận, nghiên cứu thông tin chứng khoán - Ảnh: TIẾN DŨNG

Có vẻ như mùa hè đã đến sớm với một số nhà đầu tư pháp nhân. Họ đã và tiếp tục bán ra cổ phiếu như một dấu hiệu cảm nhận thị trường bước vào giai đoạn của những đợt điều chỉnh. Sự biến động trong một thời gian khá dài dường như đã khiến không ít nhà đầu tư mệt mỏi và họ muốn có kỳ nghỉ sớm hơn thường lệ...

Sức hút trái phiếu

Tuần thứ hai của tháng 3-2007, 300 tỉ đồng trái phiếu Chính phủ lần đầu tiên được phát hành đấu thầu theo lô lớn (lô 100, 200, 300... tỉ đồng) đã được các nhà đầu tư nước ngoài mua hết với mức lãi suất thấp nhất trong vòng ba năm trở lại đây 6,8%/năm.

Từ sau lần này, những đợt phát hành tiếp theo lãi suất trái phiếu sẽ cố định, nhưng mệnh giá sẽ thay đổi. Giá trái phiếu sẽ không là 100.000 đồng nữa, mà có thể xuống 99.000-98.000 đồng hay lên 101.000-102.000 đồng.

Sức hấp dẫn của trái phiếu càng cao, thì giá trúng thầu sẽ càng thấp hơn mệnh giá và ngược lại. Các nhà đầu tư nước ngoài đang mua bán 750 triệu đô la Mỹ trái phiếu của Chính phủ Việt Nam phát hành năm ngoái trên thị trường quốc tế theo phương thức này. Đây là sự thay đổi mang tính chiều sâu căn bản nhất bởi từ trước đến nay lãi suất đấu thầu trái phiếu luôn biến động, còn mệnh giá được giữ nguyên.

Không phải ngẫu nhiên, ngay sau đợt đấu thầu, hãng tài chính Moody’s đã nâng hạng mức tín nhiệm của trái phiếu Chính phủ bằng ngoại tệ của Việt Nam thêm một bậc, từ ổn định lên tích cực. Một nhà đầu tư nước ngoài thâm niên trên thị trường, đang chuyển dần từ đầu tư cổ phiếu sang trái phiếu nhận xét: “Người nước ngoài đang chuộng trái phiếu Việt Nam. Họ vay đồng yen Nhật và đô la Mỹ, chuyển vào Việt Nam mua trái phiếu và đang có lời vì không có rủi ro tỷ giá, chưa kể hai tháng qua đồng Việt Nam còn lên giá so với đô la Mỹ, và qua đó cũng lên giá so với một số ngoại tệ khác”.

Nhận xét trên tỏ ra chính xác. Một số tổ chức nước ngoài trong khi bán ra nhiều hơn mua vào cổ phiếu, đã chuyển sang mua trái phiếu. Trên thị trường niêm yết hiện nay có tới 367 loại trái phiếu Chính phủ, trái phiếu đô thị, doanh nghiệp... Ngoài các loại trái phiếu phong phú, điều thu hút giới đầu tư pháp nhân chính là lãi suất của một số trái phiếu khá cao, có loại tới 10%/năm. Cá biệt một số trái phiếu kỳ hạn năm năm phát hành những năm 2003-2004 có lãi suất cao hơn hẳn mức lãi suất trúng thầu hiện nay.

Điều duy nhất làm nản lòng nhà đầu tư là thời điểm phát hành và đáo hạn của các trái phiếu quá khác nhau, quá cách biệt, cộng với khối lượng phát hành từng đợt manh mún, nhỏ lẻ và do đó hạn chế những nhà đầu tư lớn. Những ngân hàng đầu tư có thể bỏ vào trái phiếu hàng trăm triệu đô la Mỹ, trong khi có loại trái phiếu phát hành tối đa chỉ 1.000 tỉ đồng, thậm chí vài trăm tỉ đồng/đợt.

Khi các quỹ dài hạn bán cổ phiếu

Vì sao trái phiếu đang lọt vào tầm ngắm của nhà đầu tư và điều này có ảnh hưởng ra sao đến thị trường cổ phiếu? Trước hết trái phiếu tỏ ra an toàn trong thời gian tương đối dài, vì kỳ hạn trái phiếu ít nhất cũng từ 12 tháng trở lên. Thứ hai sự ổn định của tỷ giá tiền đồng - đô la Mỹ và sự tăng trưởng của kinh tế Việt Nam khiến triển vọng lên giá của trái phiếu Việt Nam ngày một cao hơn.

Trong khi đó kỳ vọng lên giá của cổ phiếu, đặc biệt cổ phiếu trên thị trường chính thức, không còn cao như trước. Giá của nhiều cổ phiếu đã trở nên ảo so với giá trị thực của chúng. Ngay cả những quỹ đầu tư lâu năm như Dragon Capital, FXP cũng bắt đầu bán ra cổ phiếu từ đầu tháng 3 này.

Dragon Capital, hay FXP hay những quỹ đầu tư nước ngoài khác có lý do để bán ra cổ phiếu. Trong tháng 4 và tháng 5-2007, nguồn cung cổ phiếu sẽ tăng nhanh sau gần ba tháng không có doanh nghiệp mới nào lên sàn. Ngoài số công ty niêm yết mới, số cổ phiếu mà tổng cộng 193 doanh nghiệp niêm yết ở sàn TP.HCM và đăng ký giao dịch ở sàn Hà Nội phát hành thêm lên đến gần 1 tỉ đô la Mỹ mệnh giá.

Hầu hết các doanh nghiệp đều có kế hoạch tăng vốn bằng cách phát hành thêm cổ phiếu, chia cổ phiếu thưởng, trả cổ tức bằng cổ phiếu, ít thì 10-20%, nhiều thì 50-100%. Bên cạnh đó, nói như Dominic Scriven, Giám đốc Dragon Capital, có không ít cơ hội cho các quỹ đầu tư nếu họ chịu khó tìm hiểu các công ty tư nhân, vốn đã bắt đầu bị cuốn vào trào lưu chuyển thành công ty cổ phần và niêm yết. Trào lưu này sẽ làm nổi lên những công ty tư nhân kinh doanh hiệu quả.

Một điểm lưu ý khác là các quỹ đang chuyển đổi danh mục đầu tư. Họ tập trung vốn vào các công ty lớn, loại bỏ các công ty quy mô nhỏ và đặc biệt họ chuẩn bị chờ đón các đợt IPO (phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng), có thể diễn ra trong tháng 7, 8-2007, của các đại gia ngân hàng, viễn thông, dầu khí, điện lực.

Trong tháng 2-2007, giới đầu tư đã từng tin tưởng rằng các quỹ đầu tư dài hạn sẽ nắm giữ cổ phiếu lâu dài vì họ đã mua vào cổ phiếu (chủ yếu bluechips) từ một, hai năm trước ở mức giá thấp. Bây giờ bán ra mức giá nào họ cũng có lời, nên họ sẽ không cần bán vội lúc này. Nếu có mua vào bán ra hàng ngày chỉ là các quỹ đầu cơ nước ngoài.

Do giao dịch liên tục, những quỹ ngắn hạn sẽ không để cổ phiếu rớt giá, và ở một chừng mực nào đó họ là những người thực hiện vai trò điều tiết thị trường (market makers). Nhưng thực tế không phải vậy. Các quỹ ngắn hạn có thể rút khỏi và vào lại thị trường bất cứ lúc nào có lợi cho họ. Các quỹ đầu tư dài hạn cũng phải tối đa hóa lợi nhuận và họ thường biết chọn thời điểm đúng để xử lý giao dịch.

Liệu kỳ nghỉ của thị trường chứng khoán mùa hè năm nay có giống mùa hè 2006?