* Mỗi ngày phải thu gần 1.000 tỉ đồng

Phóng to

Biểu đồ thu ngân sách nhà nước của TP.HCM những năm gần đây - Đồ họa: Như Khanh

Tại buổi giám sát sáng 29-8 của Ủy ban Tài chính - ngân sách của Quốc hội đối với UBND TP.HCM về thu chi ngân sách năm nay, UBND TP đã giải trình về dự báo thu ngân sách.

Theo đó, dự ước tổng thu ngân sách nhà nước ở TP năm 2013 đạt 216.950 tỉ đồng, tương đương 91,61% dự toán, nghĩa là hụt gần 20.000 tỉ đồng so với kế hoạch.

TP “bó tay” vì trung ương giao cao quá

Giải trình với đoàn giám sát, Phó chủ tịch UBND TP Nguyễn Thị Hồng nói khó khăn về kinh tế trực tiếp tác động đến nguồn thu của TP, trong đó có miễn giảm, giãn các loại thuế nên giảm nguồn thu cực kỳ lớn (tính toán hơn 8.000 tỉ đồng - PV).

Tuy vậy, bà Hồng cho rằng nhìn lại tất cả nguồn thu 2013 (đến hiện nay) đều vượt kế hoạch so với thực hiện năm 2012, đặc biệt thu từ khu vực kinh tế dù tình hình khó khăn nhưng ước thu tăng hơn 10% so với thực hiện 2012.

“Nhưng vì sao thu ngân sách chung của TP không đạt kế hoạch (tức hụt khoảng 20.000 tỉ đồng)?”, bà Hồng “kêu” vì kế hoạch thu của trung ương giao cho TP năm 2013 cao chưa từng có trong 10 năm qua trong khi tình hình kinh tế khó khăn.

Cụ thể, ngân sách thu trên địa bàn năm 2013 giao tăng 21% (1% ở TP tương đương số thu khoảng 1.500 tỉ đồng), trong đó riêng thu thuế nội địa (không tính tiền sử dụng đất) tăng hơn 29% so với thực hiện năm 2012, còn thu từ khu vực kinh tế giao tăng 33%.

“Xin thưa, với mức giao thu tăng như vậy không thể nào TP điều hành nổi để đạt được kế hoạch giao” - bà Hồng thẳng thắn và cho rằng đây là điểm cốt lõi để giải thích vì sao ngân sách TP năm 2013 không đạt kế hoạch.

Giải trình vì sao thu ngân sách giảm nhưng chi lại tăng, giám đốc Sở Tài chính TP Đào Thị Hương Lan nói thực tế chi cho đầu tư phát triển (xây dựng cơ bản) tăng khoảng 6.000 tỉ đồng so với dự toán, nguyên nhân do đầu năm HĐND TP đã thông qua nguồn chi này nhưng đến gần đây TP bổ sung vốn từ phát hành 3.000 tỉ đồng trái phiếu đô thị, có thêm nguồn vốn ODA... nhằm đảm bảo cho tăng trưởng của TP.

Nhưng bà Lan “than” vẫn quá thiếu hụt so với nhu cầu vốn đầu tư phát triển khoảng 36.000-40.000 tỉ đồng/năm.

Báo động nợ thuế

Theo cục trưởng Cục Thuế TP Nguyễn Đình Tấn, nợ thuế (tính đến ngày 31-7) là hơn 19.000 tỉ đồng, trong đó nợ có khả năng thu là hơn 15.000 tỉ đồng. Số có khả năng thu thực tế chỉ hơn 13.000 tỉ đồng và trong số này thì có khả năng đốc thu ngay chỉ khoảng 5.700 tỉ đồng.

Giải pháp để tăng nguồn thu, theo ông Tấn, thuế thu nhập cá nhân ngày càng tăng trong cơ cấu nguồn thu TP. Thống kê cho thấy nguồn này đã gần bằng với nguồn thu từ doanh nghiệp nhà nước trung ương đứng chân trên địa bàn và doanh nghiệp nhà nước TP.

Vừa qua Cục Thuế TP đã thu nguồn này đạt khá từ các “đại gia”, qua làm việc với một số người diện này đã thu được hàng chục tỉ đồng và hiện đang truy thu hàng trăm tỉ đồng đối với những người có thu nhập cao, từ nhiều nguồn. Cục Thuế TP cho biết đang tiếp tục làm việc, rà soát với nhóm các giáo sư, bác sĩ, nghệ sĩ, tổng giám đốc.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - ngân sách của Quốc hội Phùng Quốc Hiển ghi nhận “rất mừng là TP.HCM không có tình trạng nợ đọng trong xây dựng cơ bản”. Song ông Hiển cho rằng quản lý thu thuế của TP “có vấn đề”, tuy có nhiều khó khăn nhưng nợ thuế quá lớn trên 15.000 tỉ đồng (chiếm khoảng 13% số thu), gấp hơn 2,5 lần so với mức trung bình của cả nước.

Ông Hiển lưu ý đồng tiền đã ít rồi nên phải quản lý chi thật chặt, đặc biệt là các khoản chi có khả năng phát sinh lãng phí lớn. Đồng thời tăng cường quản lý nợ công, kể cả nợ tư. “Bài học của các nước là chỉ chăm chăm quản lý nợ công mà không chú ý quản lý nợ tư là rất nguy hiểm” - ông Hiển cảnh báo.

Mỗi ngày phải thu gần ngàn tỉ đồng

Trong khi đó tại cuộc họp về tình hình kinh tế - xã hội và thu chi ngân sách diễn ra cùng ngày tại UBND TP.HCM, Chủ tịch UBND TP Lê Hoàng Quân tính toán: “Tám tháng, TP làm được hơn 150.000 tỉ đồng. Vậy là trong bốn tháng cuối năm phải có thêm khoảng 80.000 tỉ đồng nữa mới đạt chỉ tiêu ngân sách. Vị chi mỗi tháng phải đạt 20.000 tỉ đồng, mỗi ngày phải làm ra xấp xỉ 1.000 tỉ đồng”.

Trước đó, trong văn bản khẩn gửi các sở, ban ngành, lãnh đạo UBND các quận huyện, tổng giám đốc các công ty thuộc TP, UBND TP đã nhận định: “Tổng thu ngân sách nhà nước trên địa bàn, trừ dầu thô, chỉ đạt 59,7% dự toán, làm ảnh hưởng lớn đến cân đối ngân sách, tồn quỹ ngân sách TP có thời điểm xuống rất thấp. Dự báo tình hình thu ngân sách trong thời gian tới sẽ gặp nhiều khó khăn”.

Trước tình hình đó, UBND TP yêu cầu các sở ngành, quận huyện và đơn vị đảm bảo chi ngân sách chặt chẽ, tiết kiệm và hiệu quả.

Rà soát sắp xếp lại các nhiệm vụ chi thường xuyên còn lại của tháng cuối năm, tiết kiệm tối thiểu 10% dự toán chi thường xuyên, tiết kiệm tối thiểu 20% chi phí điện, nước, điện thoại, văn phòng phẩm, xăng dầu.

Tiết kiệm tối thiểu 30% dự toán kinh phí chi thường xuyên cho các chương trình mục tiêu quốc gia, chi hội nghị, hội thảo, sơ kết, tổng kết, tham quan, học tập, công tác trong và ngoài nước.

Ngoài ra, không đề xuất kinh phí ngoài dự toán được giao để mua sắm trang thiết bị, ôtô. Hạn chế tối đa tổ chức hội nghị sơ kết, tổng kết, đón nhận huân chương, danh hiệu thi đua, kỷ niệm ngày thành lập, lễ khởi công, khánh thành.

UBND TP cũng yêu cầu rà soát, sắp xếp lại các nhiệm vụ chi theo thứ tự ưu tiên, cắt giảm hoặc giãn thời gian thực hiện các nhiệm vụ chi chưa thật sự cấp bách (ưu tiên chi tiền lương và các khoản có tính chất lương, chi thường xuyên, các khoản an sinh xã hội và chi đầu tư xây dựng cơ bản các công trình trọng điểm trên địa bàn), khẩn trương thành lập ban chỉ đạo đôn đốc thu, chống thất thu ngân sách TP.

Bên cạnh đó, triển khai hiệu quả việc miễn giảm, gia hạn thời hạn nộp thuế, phí, lệ phí, tiền thuê đất, tiền sử dụng đất cho các tổ chức, cá nhân theo quy định.

Để có thêm nguồn thu, UBND TP sẽ triển khai phương án phát hành trái phiếu chính quyền địa phương theo quy định; huy động nguồn lực cho chi đầu tư phát triển, đặc biệt đối với các dự án quan trọng, cấp bách hoàn thành trong năm 2013...