Sụt lún có thể lên đến 8cm mỗi năm

Theo kết quả nghiên cứu, hiện nay TP.HCM có tốc độ lún trung bình trên toàn thành phố khoảng 2-5cm mỗi năm. Tại những khu vực có nền địa chất yếu, tập trung các công trình thương mại có thể có tốc độ lún lên đến 7-8cm mỗi năm.

Xu hướng lún xảy ra ở các khu vực dọc sông Sài Gòn, từ cầu Sài Gòn đến cầu Ba Son và vùng phía nam thành phố.

Tốc độ lún nền đất cao gấp hai lần mực nước biển dâng (khoảng 1cm mỗi năm). Thực trạng này kết hợp triều cường và mực nước biển dâng làm TP.HCM có nguy cơ ngày càng "chìm dần" gây ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển lâu dài của thành phố.

Mới đây, khảo sát của Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) cũng cho thấy tình trạng sụt lún nền đất ở TP.HCM diễn ra liên tục từ năm 1990 đến nay với độ lún tích lũy ước tính khoảng 100cm. Đây là một thách thức rất lớn cho sự phát triển đô thị, đặc biệt là đô thị hạ lưu các con sông lớn như TP.HCM theo hướng phát triển bền vững.

Theo đó, nguyên nhân khiến TP.HCM xảy ra sụt lún nhanh do nền địa chất yếu, hoạt động giao thông sầm uất với lượng xe tải, xe bồn, xe container hoặc đường sắt đô thị đi qua gây tác động liên tục.

Bên cạnh đó, tốc độ đô thị hóa với nhiều công trình nhà ở, chung cư, cao ốc,... cũng gây ảnh hưởng đến quá trình sụt lún đất tại TP.HCM.

Trước năm 2010, việc khai thác nước ngầm cũng là nguyên nhân chính gây sụt lún tại Gò Vấp, Tân Bình, quận 12, Củ Chi (cũ). Tuy nhiên nhờ hạn chế cấp phép khai thác, kiểm soát công suất nên tốc độ lún đã giảm đáng kể.

Giải pháp nào cho thực trạng này?

Qua đây, nhóm nghiên cứu đề xuất dự báo tốc độ lún đất tại TP.HCM bằng kỹ thuật phân tích hồi quy không gian dựa trên chuỗi dữ liệu lún đất được xác định từ kỹ thuật InSAR để lập bản đồ sụt lún theo thời gian.

Hiện nay, Bộ Tài nguyên và Môi trường đang triển khai dự án “Hiện đại hóa hệ thống độ cao quốc gia” từ 2022-2025, hướng đến xây dựng hệ thống mốc độ cao ổn định lâu dài và xác định độ cao trung bình của mặt nước biển.

Với mục tiêu xây dựng đô thị thông minh vào năm 2025, TP.HCM cũng đã triển khai cơ sở dữ liệu dùng chung và kế hoạch xây dựng trung tâm nghiên cứu mô phỏng, dự báo phát triển kinh tế - xã hội, đô thị và môi trường.

Tuy nhiên để ứng phó có hiệu quả với sụt lún, thành phố cần xây dựng hệ thống giám sát và dự báo sụt lún nền đất một cách thường xuyên, áp dụng công nghệ hiện đại xác định được tốc độ lún theo thời gian kết hợp với mô phỏng được tác động của các yếu tố nhân sinh như quy hoạch đô thị, phát triển giao thông hay mở rộng xây dựng.

Việc sớm triển khai hệ thống thông tin mô phỏng và dự báo biến dạng mặt đất sẽ giúp TP.HCM có những giải pháp ứng phó kịp thời. Từ đó ngăn chặn những hậu quả nghiêm trọng làm thiệt hại lớn đến hạ tầng kỹ thuật, công trình dân sinh và phát triển kinh tế - xã hội do tác động của sụt lún đất kết hợp biến đổi khí hậu, thời tiết cực đoan, triều cường gia tăng.

Sụt lún TP.HCM nhanh gấp 2 lần nước biển dâng; Bình Tân, Bình Chánh lún gần cả mét

Ngày 8-11, tại hội thảo do Trường đại học Tài nguyên và Môi trường tổ chức, các nghiên cứu cho thấy sụt lún tại TP.HCM đang rất báo động.