Dẫu biết rằng thời gian có thể làm lãng quên nhiều thứ nhưng những gì thầy dạy tôi vẫn ghi lòng tạc dạ.

Ngày đó, phòng G401 là tổng hợp các lớp: tiểu học, cao đẳng văn, sử, sinh... Chúng tôi mỗi đứa một giọng quê, vui lắm tuổi sinh viên không lo nghĩ. Ở được một học kỳ, cả phòng đều bị mất trộm những thứ rất lặt vặt. Mua chai dầu gội về, sáng lấy ra gội đổ ra chỉ thấy nước, tuýp kem đánh răng cũng bị vắt cạn, bỏ một 100.000 trong túi thì mất 20.000, mất một chiếc áo lót… Cả phòng đứa nào cũng là bạn bè, suốt ngày nói cười, biết nghi ai bây giờ?

Năm đó, trường tổ chức cắm trại, Hà làm thủ quỹ. Tối, Hà săm soi đếm tiền, hí hửng bàn tính món này món kia. Sáng, xấp tiền không cánh mà bay. Mất tiền, Hà khóc than thảm thiết. Bác bảo vệ nội trú và thầy cô hết lời giảng giải, đề nghị bạn nào lỡ lấy thì im lặng gửi tiền lại ở phòng trực nội trú hoặc đưa cho thầy cô, sẽ không ai biết việc này, thời hạn là hết buổi chiều.

Chờ đợi mãi vẫn không có kết quả, có yêu cầu nhất định khám phòng, tất cả đều gật đầu. Đứa nào cũng hăng hái xách đồ mình ra đợi lục, cứ như cả phòng không có đứa nào là thủ phạm. Vừa lúc đó bỗng nhiên thầy Vân bước vào và bảo:

- Không phải khám xét gì hết, có một bạn ở lớp thấy Hà bỏ quên xấp tiền trên hộc bàn kìa. Cứ sợ mất nên hay lấy ra săm soi, quên cất. Cẩn thận khi giữ tiền em nhé!

Cả phòng thở phào nhẹ nhõm. Tôi bỗng nghĩ sao Hà học lớp sinh, thầy dạy sử lại bảo thấy xấp tiền bỏ quên trên lớp? Ôi! Không tra cứu nữa, bởi nếu sự việc bại lộ chắc bạn nào lỡ làm chuyện đó sẽ nghỉ học vì xấu hổ mất.

Là một thạc sĩ xuất thân từ đồng ruộng, "tri thức của thầy có mùi rơm rạ, mùi mồ hôi của ba mẹ, của quê hương" - thầy hay nói như vậy. Thầy luôn giữ cho mình nét chân chất, giản dị của một “tri thức nông dân”. Bộ quần áo đơn sơ nhưng gọn gàng sạch sẽ, một phong thái thân thương, mộc mạc.

Có lần tôi “ngạo mạn”, ngồi trong lớp nhưng miệng nói huyên thuyên. Thầy không một lời, một tay cốc vào đầu tôi và một tay đặt lên môi. Cái cốc đầu đó làm tôi nhớ mãi…

Cuối học kì I, mấy bạn đi nhận học bổng về bảo: “Thấy tên cậu cũng có, học bổng loại giỏi, mau lên nhận đi!”. Tôi lắc đầu bảo với chúng bạn rằng mình dư điểm giỏi nhưng khống chế vì môn đại cương tâm lý học chỉ có 4 điểm. Thi lại thì làm sao có học bổng? Mấy bạn kêu cứ đi nhận đại, trường cho mình mới nhận chứ mình có sai đâu mà sợ!

Là một cô sinh viên nghèo, mỗi tuần mẹ cho đúng 20.000 đồng đi học, chưa bữa nào dám ăn đĩa cơm 2.000 đồng, hỏi làm sao không ham khi 180.000 đồng của tháng học bổng đầu tiên đang chờ mình. Tôi liều mạng đi nhận, tay run run khi nhận được một quý học bổng. Mùa đông năm đó tôi có chiếc áo ấm mới, một bộ áo dài mới chứ không phải rầu rĩ khi mặc bộ áo dài mà mẹ xin lại từ một cô giáo trong xóm.

Hai tuần sau, tôi bị phòng giáo vụ gọi lên. Lần đó tôi đã khóc vì cô giáo la: “Em là cô sinh viên sư phạm không thật thà! Tại sao biết nội quy xếp loại học lực rồi mà vẫn cố tình vi phạm?”. Tôi chỉ ngồi cúi gằm mặt xuống đất và khóc. Tôi khóc không phải vì ấm ức, vì bị oan mà khóc vì xấu hổ, vì nghèo. Chỉ vì nghèo tôi mới ham tiền. Nói như vậy là ngụy biện, không được đổ thừa cho cái nghèo đúng không thầy? “Đói cho sạch rách cho thơm”, thầy luôn nhắc chúng em như vậy.

Thấy tôi ngồi khóc sướt mướt, lo lắng vì nghĩ tiền đâu để trả lại trường đây, nỗi lo đó làm tôi như muốn ngất. Thầy lại ngồi bên cạnh, rất nhẹ nhàng bảo: “Em sai, nhà trường cũng sai. Thôi thì thầy mong rằng đây là bài học mà em cần phải nhớ. Chỉ nên hưởng những gì mà mình xứng đáng được nhận em nhé! Thầy sẽ giúp em đưa lại số tiền này cho trường!”. Tôi lắc đầu ngồi khóc, thầy bảo thầy cho mượn, sau này đi làm có tiền trả thầy sau cũng được!

Buổi học hôm sau, thầy kết thúc bằng một bài học đạo đức rất ý nhị. Thầy kể câu chuyện về loài hươu. Hươu mẹ đứng sinh con, hươu con phải rơi từ trên cao và nằm đơ dưới đất. Hươu mẹ đá vào con, chú hươu con lòm còm đứng dậy. Sau khi hươu con đã đứng được rồi, hươu mẹ lại hất để hươu con ngã xuống, lại phải cố gắng đứng lên lần nữa.

Thầy bảo: "Khó khăn sẽ làm ta trưởng thành, có ai đó từng nói cuộc sống như đại dương, ai không bơi người đó sẽ chìm. Vậy nên chỉ khi chúng ta vượt qua khó khăn, khi đó chúng ta mới thành công. Các em hãy ghi ra vở và học thuộc câu danh ngôn này của Jim John: Thành công - đó không chỉ là những gì ta có, mà còn ở chỗ ta trở thành người như thế nào. Các em sẽ là người cầm phấn, là những kỹ sư tâm hồn, các em là người chèo đò trên dòng tri thức và sẽ đưa những tâm hồn đến những triền sông đầy hoa nắng. Hãy nhớ lời thầy, các em sẽ là những thầy cô giáo mẫu mực, các em nhé! Và chỉ khi các em “thiết kế” nên những tâm hồn đẹp thì khi đó các em sẽ là những người thành công". Thầy đã kết thúc buổi học cuối cùng bằng những lời tha thiết như vậy. Đó cũng là lần cuối cùng tôi nghe thầy giảng.

***

Ngày tôi đã trở thành cô giáo, thật bàng hoàng khi nghe tin thầy đã ngủ một giấc dài. Tôi thả rơi viên phấn khi nghe tin dữ, chỉ muốn bỏ lớp để đi tiễn thầy một đoạn nhưng lời thầy đã thức tỉnh tôi. Em sẽ là cô học trò không biết nghe lời khi không làm tốt nhiệm vụ người cô đúng không thầy? Thế là tôi nuốt nước mắt, tiếp tục sống trong tiết học.

Xin mượn mây nhờ gió mang giùm đến thầy tôi những lời này: Thầy ơi! Em thật vô tâm khi không nhớ đầy đủ tên họ của thầy. Chưa một lần em đến thăm thầy, lần đầu em định đi thăm thầy cũng là ngày thầy về cõi vĩnh hằng. Xin đọc tặng thầy hai câu thơ, dù không nhớ tác giả là ai, nhưng mỗi lần đọc là em lại nghĩ ngay đến thầy, người thầy đã giúp em trưởng thành:

Dòng sông sâu con sào dài đo đượcLòng người đưa đò ai dò được nông sâu

Thầy ơi! Em đã là một cô giáo thành công chưa khi đam mê nghề nghiệp, bước vào lớp là em gạt hết tâm trạng của đời thường mà chỉ sống trong tiết giảng, phải làm sao để các em đến với bài học bằng một tâm thế hứng thú chứ không phải là đối phó? Em kêu học sinh tới nhà giảng dạy nhiệt tình, mong các em giỏi hơn chứ không lấy tiền của học sinh vùng khó. Em luôn cố gắng sẽ là một tấm gương để các em noi theo. Em đã là một cô học trò ngoan, đúng không thầy?

Ngồi viết những dòng này, ký ức về thầy lại hiện lên trong em. Thầy ơi! Cô học trò nghèo ngày xưa vẫn còn nợ thầy, em nợ thầy lời tri ân thành kính. Hôm nay, viết dâng thầy những dòng chữ nghĩa tình, mong rằng trên cao xanh xa xa, thầy có thể đọc được những lời tri ân này của em. Tha lỗi cho em nhé thầy!