May túi xách xuất khẩu tại Tập đoàn Thái Bình (Bình Dương) - Ảnh minh họa

Từ vụ việc hàng chục nghìn công nhân của Công ty TNHH Pou Yuen Việt Nam (Q.Bình Tân, TP.HCM) đình công, nhiều công nhân viên, người lao động cũng băn khoăn trước việc thay đổi điều kiện hưởng chế độ bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần theo quy định của Luật BHXH 2014 ảnh hưởng nhiều đến quyền lợi của mình.

Luật sư Nguyễn Thanh Ba, Đoàn luật sư TP.HCM cho biết: Theo Luật Bảo hiểm xã hội 2006 hiện hành, tại khoản 1, Điều 55 quy định đối với người đã đóng BHXH nhưng chưa đủ điều kiện nhận lương hưu là sau một năm nghỉ việc, nếu không tiếp tục đóng BHXH và có yêu cầu nhận BHXH một lần thì được giải quyết chi trả BHXH một lần căn cứ thời gian đã đóng.

Tuy nhiên, Trong luật BHXH năm 2014 (có hiệu lực thi hành từ 1-1-2016), tại khoản 1, điều 60 có quy định một số đối tượng được hưởng BHXH một lần như là người lao động mắc chứng bệnh bại liệt, ung thư, sơ gan cổ chướng, phong, lao nặng...

Các trường hợp khác thì luật BHXH khuyến khích người lao động có thể bảo lưu thời gian tham gia bảo hiểm trước đó, để sau đó có việc làm thì tiếp tục tích lũy thời gian, đủ để được hưởng BHXH, mức lương hưu hàng tháng, hoặc người tham gia BHXH bắt buộc chưa đủ thời gian tham gia thì có thể tham gia BHXH tự nguyện.

Theo luật sư Ba, quy định mới này sẽ ảnh hưởng nhiều đến quyền lợi của người lao động tham gia BHXH bởi thực tế không phải bất cứ ai cũng có khả năng, điều kiện tham gia đóng BHXH đủ để hưởng chế độ hưu trí.

Nhiều người đi làm vì sự thay đổi tạm thời trong vài năm sau đó làm công việc khác hoặc chẳng may gặp tai nạn, không thể bảo lưu thời gian đóng BHXH đến tuổi hưu thì xem như mất quyền lợi đối với quãng thời gian đã đóng BHXH.

"Có thể hiểu chủ trương hạn chế giải quyết BHXH một lần là để tránh vỡ quỹ BHXH nhưng như vậy lại làm thiệt thòi cho quyền lợi của người tham gia BHXH so với quy định cũ.

Cơ quan chức năng cần phải nghiên cứu thêm, có hướng dẫn hay sửa đổi để đảm bảo quyền lợi cho những người đã đóng BHXH một thời gian nhưng không muốn bảo lưu để hưởng chế độ hưu trí", luật sư Ba đề nghị.

Thất nghiệp thì đã có trợ cấp thất nghiệp!

Trao đổi với báo chí về vấn đề này, ngày 29-3, Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Doãn Mậu Diệp cho rằng trong quá trình xây dựng luật, Bộ đã tham vấn nhiều lần, trong đó Tổng liên đoàn lao động tổ chức rất nhiều hội thảo, rất nhiều cuộc tham vấn tại doanh nghiệp.

Luật BHXH mới quy định như vậy với mong muốn hết tuổi lao động thì người lao động có thể nhận được mức lương hưu hàng tháng để có thể ổn định cuộc sống của mình, đảm bảo an sinh xã hội.

Khi người lao động được hưởng mức lương hưu hàng tháng thì có rất nhiều chính sách khác đối với người hưởng lương hưu: được cơ quan nhà nước, được BHXH đóng bảo hiểm y tế, có thẻ bảo hiểm y tế để chăm sóc khi ốm đau, bệnh tật...

Trong trường hợp người lao động chấm dứt hợp đồng lao động khi chưa đến tuổi nghỉ hưu, theo quy định tại Bộ luật lao động và việc làm thì họ vẫn được nhận trợ cấp thất nghiệp chứ không phải không nhận được khoản trợ cấp nào!

Bảo lưu BHXH lợi hơn?

Theo ông Diệp, số tiền BHXH do người lao động đóng hoặc do doanh nghiệp đóng cho người lao động cũng chỉ đủ để chi trả lương hưu cho người lao động trong 9 năm đầu tiên sau khi nghỉ hưu.

Nhưng trung bình người lao động sau khi nghỉ hưu sẽ sống gấp đôi thời gian như vậy, phần thời gian còn lại thì lấy từ quỹ BHXH và một phần từ ngân sách nhà nước.

Ông Diệp cũng cho rằng trong trường hợp người lao động chỉ tham gia BHXH được 1, 2 năm và không có khả năng tham gia tiếp theo thì Bộ LĐ-TB&XH sẽ ghi nhận những trường hợp này và có kế hoạch giải quyết cụ thể trong các nghị định, thông tư hướng dẫn thi hành luật sau này.

Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Doãn Mậu Diệp (áo đen) trao đổi với báo chí sau sự việc người lao động thắc mắc về quy định của luật BHXH - Ảnh: V.V.TUÂN

Theo thứ trưởng Doãn Mậu Diệp, việc thiết kế bảo lưu BHXH là nhằm có lợi cho người lao động.

"Ví như người lao động có thể nhận 2 tháng lương cho mỗi năm đóng BHXH, nhưng nếu họ nhận tiền lương hưu ít nhất bằng 50% tiền lương đóng BHXH thì 1 năm họ đã nhận được 6 tháng

Đối với người tham gia BHXH được 10 năm, tối đa nếu nhận BHXH 1 lần thì họ cũng chỉ nhận được 20 tháng lương, nhưng với người hưởng BHXH sau hơn 3 năm thì có thể nhận đầy đủ 20 tháng lương đó và thời gian còn lại tiếp tục được hưởng", ông Diệp cho biết.

Lãnh đạo Bộ LĐTBXH cho biết sẽ ghi nhận tất cả các ý kiến và mong muốn các cơ quan tuyên truyền để người lao động hiểu rõ lợi ích của việc này.

Còn trong trường hợp bất khả kháng người lao động không thể tiếp tục tham gia BHXH để hưởng mức lương hưu hàng tháng mà muốn nhận trợ cấp 1 lần, tới đây Bộ sẽ trình Chính phủ các phương án, cách thức giải quyết với từng trường hợp cụ thể.