Văn hóa người Nhật nhìn từ động đấtNhật Bản lại liên tiếp động đất, thêm một lò phản ứng gặp sự cố

Phóng to

Người dân đi bộ về nhà từ công sở - Ảnh: Nhan Phương

Phóng to

Mọi người nhốn nháo chạy xuống đất khi xảy ra động đất - Ảnh: Nhan Phương

Phóng to

Khách sạn ngay trung tâm Tokyo (Tokyo Dome Hotel) - Ảnh: Nhan Phương

Phóng to

Hình chụp từ trên cao xuống cảnh kẹt xe buổi tối - Ảnh: Nhan Phương

Phóng to

Những cư dân xung quanh khu vực ảnh hưởng bởi lò phản ứng hạt nhân Fukushima Daini nghỉ ngơi tại các khu nhà tạm ở Koriyama, ngày 13-3 - Ảnh: Reuters

1. Lúc 14g46 ngày 11-3-2011 động đất ngoài khơi tỉnh Miyagi, cách Tokyo khoảng 300km về phía đông bắc Nhật Bản, chấn động mạnh rung lắc dữ dội làm các cao ốc văn phòng chao đảo, mặt đất rung chuyển ngay dưới chân. Ngay lúc này tôi đang tham gia phiên dịch cho một buổi thương lượng hợp đồng tại tầng 8 của một cao ốc tại trung tâm Tokyo.

2. Mọi người nhốn nháo và thật sự lo lắng khi độ rung chuyển ngày càng mạnh và có vẻ không chấm dứt sớm như thường lệ, thời gian rung lắc trôi qua thật lâu: gần 3 phút, mọi vật trong phòng bắt đầu chao đảo mạnh. TV trên kệ rơi xuống, tòa nhà kêu răng rắc, bình hoa và ly tách rơi loảng xoảng.

3. Tâm lý mọi người căng thẳng cực độ, nhiều người đã chui xuống gầm bàn họp, ngay cả những đối tác Nhật Bản dày dạn kinh nghiệm cũng bắt đầu lo lắng thật sự. Sau gần 3 phút rung chuyển, mặt đất bắt đầu ổn định lại, mọi người định thần chạy xuống đất bằng thang bộ, hệ thống điện của thang máy bắt đầu tự ngắt. Tiếng còi cứu hộ vang lên khắp nơi, gần như ngay tức khắc trực thăng cứu hộ của Bộ Tình trạng khẩn cấp và Lực lượng tự vệ trên không của Nhật quần thảo trên bầu trời, các đài truyền hình cũng có trực thăng bay trên không để ghi nhận tình hình thảm họa.

4. Sau động đất khoảng 10 giây, tivi Nhật có ngay thông tin và tràn ngập trên màn hình là thông báo độ chấn động, khu vực bị hại và cảnh báo sóng thần. Tại hiện trường mọi người rất lo lắng khi biết sóng thần sẽ đánh trực tiếp vào bờ biển cảng Sensai (tỉnh Miyagi) cao đến 10m, do tâm chấn ngay gần bờ biển nên sóng thần di chuyển vào bờ rất nhanh.

Lúc bấy giờ đang là giữa giờ chiều, mọi người vẫn đang làm việc và chưa kịp sơ tán, số người này gần như bị sóng thần cuốn trôi ngay, về sau có ngay thống kê gần 300 thi thể trôi trên biển gần bờ do ảnh hưởng này.

5. Dư chấn tiếp tục đe dọa khắp nơi, sau trận động đất 8,9 độ Richter là hàng loạt dư chấn liên tục cách nhau từ 10-30 phút cho đến tối. Hệ thống giao thông công cộng tê liệt hoàn toàn, xe điện ngầm, xe điện và Shinkansen ngưng ngay lập tức, Nhật Bản trở nên tê liệt trong nhiều giờ. Đến chiều lượng người làm xong việc bắt đầu về nhà không thể đi bằng phương tiện công cộng, buộc phải đi bộ 1-7 tiếng đồng hồ. Hệ thống điện thoại tê liệt nên không thể gọi cho người thân xác nhận tình hình an toàn thế nào.

6. Hệ thống cửa hàng buôn bán gần như đóng cửa, siêu thị, cửa hàng 24/24 cũng đóng cửa, khắp nơi mọi người khẩn trương và lo lắng vì thông tin dư chấn liên tục được thông báo.

7. Trong tình hình này, bộ phận hậu cần của Nhật bắt đầu cho thấy sức cơ động và hiệu quả của mình. Đầu tiên là hệ thống điện thoại công cộng hữu tuyến phục vụ người dùng miễn phí, các siêu thị có người đứng ra phát nước và cơm hộp cho những người đi bộ về nhà trong cái lạnh gần 0 độ. Những hội trường mang tính công cộng được mở ngay lập tức, trường học, sân vận động, hội trường triển lãm, nhà kho... được chuẩn bị đón lượng người không về nhà được tạm thời trú ẩn qua đêm.

Họ chuẩn bị ngay chăn màn và thức ăn nhẹ cho những người này. Gần như ngay tức khắc đường dây nóng lập ra giữa các nhóm xã hội tình nguyện và đội cứu hộ lên đường trong đêm.

8. Thông tin trên tất cả các kênh tivi đều hướng về tình hình khẩn cấp. Nhà máy điện hạt nhân tại Fukushima bị rò rỉ hạt nhân của tổ máy thứ 2, lệnh sơ tán thường dân ra khỏi bán kính 3km được thi hành.

9. Tại Chiba, một tỉnh sát phía đông Tokyo nơi có sân bay Narita, kho nhiên liệu bị cháy nổ, khói bay khắp bầu trời làm các chuyến bay quốc tế và quốc nội bị hủy.

10. Về lại khách sạn Tokyo Dome Hotel, do đặt phòng trên tầng 37, tôi hồi hộp và lo lắng vì thường xuyên cảm nhận những dư chấn rung chuyển nhạy cảm nhất. Ngay giờ phút viết những dòng này, tôi vẫn còn cảm thấy những dư chấn rung chuyển dưới chân mình.

Khách sạn nhanh chóng chuẩn bị ghế và cung cấp cơm nắm, mì, cơm chiên cho mọi người miễn phí. Số lượng hàng trăm người được phục vụ bữa tối trong trật tự.

Phóng to

Những người sơ tán giữ những chiếc mền và xếp thành hàng vào khu nhà tạm ở Koriyama, đông bắc Nhật Bản, ngày 12-3 - Ảnh: Reuters

11- Thái độ hòa nhã và trật tự đối phó với thảm họa của Nhật Bản làm nhiều người nước ngoài cảm thấy yên tâm. Trong cùng khách sạn có nhiều người Âu Mỹ lần đầu tiên đến Nhật, họ rất lo lắng với tình hình động đất nhưng thấy nụ cười thường trực trên môi của đội ngũ phục vụ giúp họ phần nào yên tâm.

12- Chính phủ liên tục duy trì tình trạng khẩn cấp và thủ tướng Nhật đến ngay hiện trường, trực tiếp có trách nhiệm chỉ đạo tinh thần cho đội ứng cứu.

13- Tình hình sáng 12-3 mọi việc tại Tokyo gần như trở lại bình thường, ngay giờ phút này tivi Nhật báo đã có gần 2.000 người chết và mất tích trong loạt động đất kinh hoàng vừa qua.