12/08/2017 14:16 GMT+7

The Maltese Falcon - tượng đài của dòng phim Noir

NGUYỄN TUẤN
NGUYỄN TUẤN

TTO - The Maltese Falcon là bộ phim mà nhà phê bình nổi tiếng Roger Ebert liệt vào hàng kiệt tác (Great Movie).

Sam Spade và Brigid do Humphrey Bogart và Mary Astor thủ vai
Sam Spade và Brigid do Humphrey Bogart và Mary Astor thủ vai

Đây cũng là tác phẩm đầu tay của đạo diễn John Huston - người làm ra những tác phẩm kinh điển về sau như The Treasure of the Sierra Madre, The African Queen cùng sự tham gia của nam diễn viên Humphrey Bogart - người luôn được biết đến với vai diễn mang tính biểu tượng Rick Blaine trong Casablanca bất hủ.

Nhân vật điển hình - quay phim mô phạm của Noir

The Maltese Falcon do đó gần như khởi đầu của nhiều thứ, chuyển Bogart từ một nam diễn viên ít được biết đến thành nam diễn viên được săn đón số một tại Hollywood.

Còn John Huston qua The Maltese Falcon đã đặt một chân vào hàng ngũ những tượng đài của phim Noir - dòng phim đã có ảnh hưởng to lớn đến điện ảnh Hollywood sau này.

Huston chắc chắn không phải là người phát minh ra phim Noir, nhưng trong The Maltese Falcon - tác phẩm dựa theo tiểu thuyết của nhà văn Dashiell Hammett, nhân vật của phim Noir mới hiện lên thành điển hình, và kĩ thuật quay phim của Arthur Edeson mới thành mô phạm cho các bộ phim Noir về sau.

The Maltese Falcon có kĩ thuật quay tuyệt vời, bằng cách sử dụng ánh sáng low-key, nhân vật hiện lên vô cùng sống động và chân thực theo đúng tính cách và chiều sâu mà bản thân mỗi nhân vật thể hiện, đặc biệt là Sam Spade, do Humphrey Bogart thủ vai.
Cảnh kinh điển trong khách sạn - các nhân vật đang kiểm tra bức tượng Falcon
Cảnh kinh điển trong khách sạn - các nhân vật đang kiểm tra bức tượng Falcon

Trong phim, anh cùng đồng nghiệp mở một hãng thám tử tư. Một ngày Brigid O'Shaughnessy (Mary Astor) xuất hiện với vẻ hốt hoảng và dựng lên câu chuyện về người chị bị một kẻ xấu lợi dụng, cần nhờ điều tra.

Spade nhận tiền và làm việc. Điều đó đã dẫn đến cái chết của gã đồng nghiệp của anh. Bộ phim dẫn khán giả vào một câu chuyện đầy bất ngờ thậm chí ngay cả với khán giả hiện đại.

Sam Spade không hề đau lòng, anh bảo cô thư ký - người duy nhất anh ta rất quý mến thay bảng tên của hãng (xoá tên của gã đồng nghiệp xấu số). Anh ta thể hiện mình ngoại tình với vợ của gã đồng nghiệp.

Anh ta không có quan hệ tốt đẹp gì với cảnh sát. Đó chính là chân dung của nhân vật chính mà đạo diễn John Huston tặng khán giả. Một tính cách cứng rắn, lạnh lùng, quyết đoán và hành xử chuyên nghiệp. Với John, đồng tiền là trên hết.

“Tôi không thực sự tin câu chuyện của cô, nhưng tôi tin vào 200 đô cô đưa tôi.”

Đấy là cách Sam Spade làm việc, và là nguyên tắc sống của anh ta. Một người không thiện không ác.

Thẳng tay đánh người nếu cần, cầm súng không do dự nếu bắt buộc, và thậm chí anh ta sẵn sàng giao cô gái anh ta nói anh ta yêu cho cảnh sát, vì anh ta không bao giờ muốn bản thân xa rời khỏi cách anh ta hành động.

Humphrey Bogart có đầy đủ đặc điểm để hoá thân xuất sắc thành một nhân vật như vậy. Khuôn mặt khô khan, nụ cười luôn luôn nở trên môi như chế nhạo hơn là vui vẻ, anh đã mang đến cho vai diễn sự mỉa mai cần có.

Thêm vào đó, đôi mắt sắc sảo cho ta thấy, anh ta thuộc tuýp người không ai có thể lợi dụng. Thật không khó để hiểu tại sao, sau khi hoá thân vào một nhân vật mang tính khuôn mẫu như Sam Spade, Bogart đã trở thành cái tên mà Hollywood săn đón.

Nhân vật nữ của The Maltese Falcon cũng là một trường hợp điển hình của phim Noir. Sự sắc sảo ẩn đằng sau khuôn mặt luôn ra vẻ tội nghiệp và yếu đuối.

Không bao giờ ta biết được Brigid nói thật hay nói dối, cô luôn luôn cất đi một phần sự thật, thêm vào đó một phần của sự gian trá để được lợi, để bảo vệ mình và để được yêu.

Brigid tìm đến Spade, khiến đồng nghiệp anh ta chết.

Câu chuyện của The Maltese Falcon rút cuộc là về một bức tượng hình Chim (the Falcon) rất giá trị bị đánh mất, và nó liên quan đến những nhân vật nguy hiểm như Gutman (Sydney Greenstreet), Joel Cairo (Peter Lorre), Wilmer (Elisha Cook Jr.)…

Nhưng không thực sự có một kết quả nào đối với bức tượng Falcon, những nhân vật xuất hiện với sự dối trá, lòng tham, âm mưa và thủ đoạn. Bộ phim giống như bàn cờ nhiều người chơi, hơn là đường đua nơi có người về đích sớm nhất.
Sam Spade không ngần ngại ra tay với kẻ ngáng đường mình
Sam Spade không ngần ngại ra tay với kẻ ngáng đường mình

Cách một phim Noir ra đời

Do đó, The Maltese Falcon không chỉ xây dựng xuất sắc nhân vật với câu chuyện khác biệt đầy hấp dẫn.

Mà nó còn thể hiện ở kĩ thuật quay với những góc máy sáng tạo, chiếc camera tạo ra những cú máy dài mà hiếm có khán giả nào có thể nhìn ra vì sự mềm mại của nó trong cách xử lý giúp ta cảm giác như thực chất có nhiều cú máy ghép lại.

Như cú máy đi theo Greenstreet Bogart vào phòng và thể hiện những hành động của các diễn viên trong đó kéo dài đến 7 phút.

Cách xử lý, kĩ thuật sử dụng ánh sáng, và khả năng của diễn viên mang đến cho The Maltese Falcon danh tiếng như một trường hợp nghiên cứu điển hình cách mà một phim Noir ra đời.

The Maltese Falcon không hấp dẫn về mặt câu chuyện như một tiểu thuyết trinh thám của John Carré, thay vào đó nó hấp dẫn về cách mọi thứ diễn ra trong khuôn khổ một bộ phim mang đến rất nhiều kinh ngạc.

Từ nhân vật, đến quay phim và cách đạo diễn mang một vật đầy bí ẩn như bức tượng Falcon để tạo ra câu chuyện “không đi đến đâu” của các nhân vật trong quá trình đạo diễn bóc tách cá tính, tâm lý, và âm mưu của các nhân vật.

Có lẽ, đó là lý do vì sao The Maltese Falcon sau rất thập kỉ vẫn luôn là một bộ phim đáng ngưỡng mộ, và có thể gọi là tác phẩm kinh điển.

NGUYỄN TUẤN
Trở thành người đầu tiên tặng sao cho bài viết 0 0 0

Tuổi Trẻ Online Newsletters

Đăng ký ngay để nhận gói tin tức mới

Tuổi Trẻ Online sẽ gởi đến bạn những tin tức nổi bật nhất

Bình luận (0)
thông tin tài khoản
Được quan tâm nhất Mới nhất Tặng sao cho thành viên