Ngày 22-4, Bộ Công thương đã họp báo về việc thực hiện quyết định của Thủ tướng cho phép giá điện theo cơ chế thị trường từ 1-6-2011. Giá thành đầu vào của điện đã tăng nhưng lãnh đạo Bộ Công thương và EVN vẫn bỏ ngỏ khả năng tăng giá...

Phóng to

Khách hàng đóng tiền điện tại Công ty Điện lực Gò Vấp (quận Gò Vấp, TP.HCM) - Ảnh: T.Đạm

Hằng năm EVN sẽ phải báo cáo Bộ Công thương, Bộ Tài chính giá thành sản xuất kinh doanh điện. Các bộ sẽ kiểm tra, từ đó sẽ điều hành việc điều chỉnh giá bán điện và trích quỹ bình ổn giá điện. Trường hợp cần thiết, Bộ Công thương sẽ yêu cầu EVN dừng việc tăng giá hoặc hiệu chỉnh cho lần điều chỉnh kế tiếp.

Tại buổi họp báo, lãnh đạo Bộ Công thương, EVN và đại diện Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) đã trả lời câu hỏi của báo chí:

* Đầu năm EVN đã khẳng định cần tăng giá điện tới 62% mới thật sự theo thị trường. Liệu từ ngày 1-6, giá điện sẽ tăng tiếp?

- Ông Hoàng Quốc Vượng (thứ trưởng Bộ Công thương): Quyết định của Thủ tướng cho phép điều chỉnh giá điện theo thị trường từ ngày 1-6, tối đa ba tháng tăng giá một lần. Tuy nhiên, tại thời điểm này chưa đủ cơ sở để khẳng định sau 1-6 có điều chỉnh ngay hay không.

Việc điều chỉnh sẽ phụ thuộc hai yếu tố, thứ nhất là giá đầu vào tăng và thứ hai, Bộ Công thương cũng phải xem xét việc điều chỉnh có phù hợp, ảnh hưởng đến đời sống xã hội, kinh tế vĩ mô không. Thời điểm này chúng tôi cho rằng chưa đủ cơ sở để chắc chắn 1-6 giá điện sẽ được điều chỉnh.

- Ông Đinh Quang Tri (phó tổng giám đốc EVN): Hiện chúng tôi không thể khẳng định thời điểm nào đề xuất tăng giá. Lý thuyết có thể tăng từ 1-6 nhưng EVN phải chờ xem thông tư hướng dẫn của liên bộ Tài chính, Công thương thế nào. EVN phải cân nhắc thời điểm làm sao người dân chịu đựng được.

- Ông Hoàng Quốc Vượng: Để thực hiện quyết định của Thủ tướng, Bộ Công thương còn phải thực hiện hàng loạt hướng dẫn. Thông tư quy định về căn cứ để tính toán tăng giá cho EVN cũng như giám sát của Bộ Công thương đang được hoàn thiện, chúng tôi sẽ ban hành vào tháng 5-2011.

Cuối tháng 5 chúng ta sẽ lấy thông số xem giá bình quân ba tháng vừa qua, nếu biến động tới 5% so với giá bình quân từ ngày 1-3 thì sẽ xem xét có điều chỉnh hay không.

* Bộ Công thương có định lấy ý kiến các cơ quan khác trước khi cho phép EVN tăng giá?

- Ông Hoàng Quốc Vượng: Quyết định của Thủ tướng cho phép EVN điều chỉnh giá điện khi giá thành tăng 5%, nếu sau năm ngày xin ý kiến mà Bộ Công thương chưa trả lời thì họ được tự động tăng. Mục tiêu của chúng ta là để giá điện biến động đúng theo thị trường.

Quy định cũng chỉ nói EVN phải tham khảo ý kiến Bộ Công thương, Bộ Tài chính và chúng tôi sẽ không tham khảo ý kiến các đoàn thể, hiệp hội. Khi điều chỉnh toàn diện giá điện thì mới đặt vấn đề tham khảo các tổ chức trên.

* Sắp tới sẽ có thêm quỹ bình ổn giá điện. Quỹ này sẽ tương tự quỹ bình ổn xăng dầu? Bao giờ trích quỹ, trích từ đâu? Làm gì để tránh giá tăng thì tăng nhanh, giá giảm thì không giảm?

- Ông Hoàng Quốc Vượng: Quỹ bình ổn sẽ do Bộ Tài chính chủ trì hướng dẫn. Quỹ này sẽ trích từ giá bán điện. Còn các vấn đề về thời gian hình thành, quy định cụ thể chúng tôi mới trao đổi với Bộ Tài chính. Tinh thần là quỹ sẽ được xây dựng cẩn trọng, lấy ý kiến rộng rãi trước khi ban hành.

- Bà Nguyễn Thanh Hương (cục phó Cục Quản lý giá): Quỹ bình ổn giá điện rất phức tạp vì điện không như các mặt hàng khác. Khi đã trích quỹ, chắc chắn chi phí giá điện sẽ cao hơn.

Vì vậy, khi ngành điện đang bị treo nhiều chi phí khác, như các khoản lỗ do huy động điện giá cao chưa được tính vào giá thành để bán điện trong năm 2011 thì chúng tôi cho rằng quỹ này trong một năm hoặc thời gian trước mắt chưa thể đưa vào. Tinh thần là khi xử lý hết các khoản đang treo của EVN thì mới tính vào giá bán điện để trích.

* EVN công bố lỗ cả chục ngàn tỉ đồng, vậy bao giờ mới hết treo các khoản này? Cụ thể các khoản lỗ ra sao?

- Ông Đinh Quang Tri: Các khoản treo đúng ra phải tính vào chi phí kinh doanh, rồi giá thành điện năm 2010 của EVN có hai phần. Thứ nhất là khoản lỗ 11.000 tỉ đồng do mua điện giá cao từ một số nhà máy điện độc lập. Khoản này chúng tôi đã cắt hết lợi nhuận của các công ty truyền tải, phân phối nên lỗ cơ bản còn 8.000 tỉ đồng. Phương án giá điện năm 2011 cũng chưa tính khoản này. Cục Điều tiết điện lực nói phải chờ kiểm toán, cuối tháng 5 mới có kết quả.

Chúng tôi sẽ báo cáo để đưa vào kế hoạch phân bổ trong kế hoạch tăng giá điện tới. Khoản thứ hai là chênh lệch tỉ giá, khoản này khoảng 17.000 tỉ. Chúng tôi đã đề xuất Chính phủ nên có lộ trình phân bổ từng bước để giảm sức ép tăng giá điện.

* Giá điện đã theo thị trường, vậy bao giờ mới tái cơ cấu ngành điện và bao giờ điện hoàn toàn theo thị trường có tăng, giảm?

- Ông Hoàng Quốc Vượng: Việc tái cơ cấu ngành điện, Thủ tướng vừa có chỉ đạo để thực hiện. Hướng là sẽ xây dựng nhóm các công ty phát điện đang nằm trong EVN lại để hình thành ba tổng công ty phát điện, nhưng trước mắt vẫn cho nằm trong EVN.

Theo quyết định 26/2006 của Thủ tướng, thị trường điện sẽ theo ba giai đoạn: tạo thị trường phát điện cạnh tranh từ 2005-2014, tạo thị trường bán buôn cạnh tranh từ 2015-2022 và thị trường bán lẻ cạnh tranh hi vọng sẽ có sau 2022.

Khi phát triển đạt mức bán lẻ cạnh tranh, người mua điện có quyền lựa chọn người cung cấp cho mình. Hiện Bộ Công thương đang xây dựng điều kiện để ngày 1-7 vận hành thí điểm thị trường phát điện cạnh tranh, chúng tôi đảm bảo từ 1-7 có thể bắt đầu thí điểm.

* Sau 1-7 các nhà máy điện sẽ chào giá cạnh tranh, ai thấp được huy động. Làm cách nào để tất cả không cùng chào giá cao, đẩy giá lên?

- Ông Hoàng Quốc Vượng: Bộ Công thương đã ban hành thông tư yêu cầu EVN nhanh chóng chuyển đổi hợp đồng với các nhà máy bán điện để chuẩn bị chào giá cạnh tranh. Giá điện EVN mua vào các công ty phát điện sẽ gồm hai thành phần: giá cố định và biến đổi. Chỉ giá biến đổi mới thay đổi theo giá nhiên liệu, tỉ giá...