Phóng to

TTO - Đã lâu lắm rồi mới thấy một bộ truyện dã sử viễn tưởng "hoành tráng" như thế được xuất bản, 4000 trang sách được chia thành sáu cuốn in rất đẹp. Nhưng chuyện hình thức không nói tới, kỳ lạ là một bộ sách tưởng thuần túy giải trí mà vẫn có nhiều điều đáng suy ngẫm.

Câu chuyện kể về Hạng Thiếu Long - sĩ quan trẻ của binh đoàn số bảy được đưa vào một cuộc thí nghiệm cỗ máy thời gian của viện trưởng Mã Khắc. Anh được chỉ định về thời Chiến Quốc - Tần Thủy Hoàng, lúc trở về quá khứ thì cỗ máy thời gian tại viện thí nghiệm phát nổ cùng với tất cả nhà khoa học, Hạng Thiếu Long mãi mãi ở lại năm 251TCN tức sáu năm trước khi Tần Thuỷ Hoàng lên ngôi.

Từ đây hàng loạt biến cố ngoài chính sử đã được Hạng Thiếu Long phát hiện và tận dụng như: Tần Doanh Chính (Tần Thuỷ Hoàng) đã chết tại nước Triệu, Thiếu Long bèn thế vào chỗ khuyết ấy một nhân vật tên Tiểu Bàn và đưa y lên đến ngôi vương. Là kẻ hiểu rõ những việc sẽ xảy ra Thiếu Long rủ những Lã Bất Vi, Điền Đan, Lý Tư…vào cuộc chơi vô tiền khoáng hậu của mình - cuộc chơi lịch sử.

Với hiểu biết và tinh thần của một con người thế kỉ 21, nương theo dòng chảy lúc nhanh lúc chậm, lúc "nhẹ nhàng từ tâm", lúc thủ đoạn xảo quyệt, lúc tiểu nhân khi quân tử, Hạng Thiếu Long làm cho cả một thời đại kiêu hùng của lịch sử Trung Quốc xoay như bông vụ dưới những nước cờ y đi.

Kiến thức lịch sử của tác giả quả là đáng khâm phục, cuốn tiểu thuyết như một bộ phim đầy đủ về chính trị, xã hội, văn hoá của thời chiến quốc. Nhưng trong bối cảnh kinh hoàng đó số phận của những cá nhân nhỏ bé là thế nào?

Canh cánh trong lòng Hạng Thiếu Long luôn là câu hỏi "ta đã tạo ra lịch sử hay một phần tử nhỏ bé mà lịch sử tạo ra". Vùng vẫy mãi nhưng Thiếu Long cũng phải để lịch sử đi đúng cái hướng mà nó đã chọn cho mình hơn hai ngàn năm trước khi y có mặt trên cõi đời. Cái mà y có được phải chăng chỉ là nỗ lực tồn tại của một cá thể khi bị đặt vào một hoàn cảnh sống khác, thế thì tại sao những việc y làm được với lịch sử vẫn hiện hữu trước mặt y thế này?

Điều này y đã quyết sau tiếng cười to cuối truyện khi biết mình là kẻ sinh ra Hạng Vũ - người phá nát cơ đồ Đại Tần sau này. "Chỉ cần sống oanh liệt", mọi cái còn lại không thể do anh quyết.

Trong sự chuyển dịch khổng lồ của mình, lịch sử vẫn luôn nâng niu từng cá thể nhỏ bé hợp thành mình. Một ngàn năm sau sẽ có một kẻ trở về thời đại chúng ta thì sao? Thời gian vẫn cứ trôi vậy!

_______________

Tiểu thuyết Tầm Tần Ký của Huỳnh Dịch, Hồ Tiến Huân biên dịch, NXB Văn Học 2004.