Phóng to

Cảnh trong vở "Con thuyền chở linh hồn" của Nhà hát Kịch VN

Chỉ gần hai tháng nữa là Hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc mở màn bằng binh chủng chủ lực - kịch nói tại Hải Phòng. Nhà viết kịch Lê Quý Hiền - một trong những tác giả sung sức nhất hiện nay - bảo rằng nên quên chuyện cứ "năm có hội diễn thì làm vở hội diễn...".

* Trên tạp chí "Sân khấu" gần đây có ý kiến cho rằng sân khấu đang khủng hoảng tác giả và đạo diễn. Các đoàn đang mãi săn tìm kịch bản nên hội diễn phải lùi lại hai tháng so với dự kiến! Anh đồng ý với ý kiến này chứ?

- Chuyện lùi là có thật nhưng tại sao lùi thì tôi không khẳng định vì mình không phải trong ban tổ chức! Riêng chuyện săn lùng kịch bản thì có hay không có hội diễn các đoàn vẫn săn lùng bởi năm nào chả phải dựng tiết mục theo kế hoạch. Ai cũng muốn tìm nguyên liệu khá nhất để làm thành sản phẩm! Vậy chuyện lùi hẳn phải có những nguyên nhân khác...

Tôi không thích chỉ nhìn vào hiện tượng mà quan trọng hơn là cắt nghĩa được hiện tượng đó. Khủng hoảng nếu có thì nhiều khi do các đoàn tự gây ra vì hàng năm có khá nhiều kịch bản được giải thưởng của hội. Riêng đạo diễn Lê Hùng mỗi năm đã dựng 20 vở (là tôi đọc trên báo) nghĩa là đã có 20 kịch bản sử dụng được chưa kể các đạo diễn khác. Vì vậy không phải khủng hoảng tác giả rồi.

Còn đạo diễn cũng chả khủng hoảng lắm đâu vì mỗi năm có biết bao người nhận bằng tốt nghiệp đạo diễn sân khấu. Bảo là họ không có khả năng cũng khó vì họ có được dàn dựng đâu mà biết.

* Nhưng hội diễn là chuyện màu cờ sắc áo, nên các đoàn cứ phải chọn đạo diễn có "thương hiệu" cho chắc ăn...

- Tâm lý ấy cũng đúng vì chả đi hội diễn, tôi cũng muốn được những đạo diễn tài năng như Xuân Huyền, Doãn Hoàng Giang... dàn dựng kịch bản của mình. Có điều, cung cách đem vở đi hội diễn hiện nay khiến các đạo diễn và các đoàn... mệt quá!

* Anh có thể nói rõ hơn?

- Hội diễn 5 năm tổ chức một lần nghĩa là qua hội diễn chúng ta nhận ra diện mạo sân khấu trong 5 năm. Thế nhưng thực tế , các vở diễn ở ta diễn xong một đợt là thôi thành ra hội diễn chỉ là diện mạo sân khấu của 2 năm. Vở dựng sau hội diễn trước, cách đây vài năm cứ như là vở đã quá "đát" ấy! Chuyện màu cờ sắc áo là cần nhưng chỉ trong một năm gồng lên để khoe sắc màu thì mệt thật.

Theo tôi, hàng năm, các đoàn cứ dựng vở theo kế hoạch, có hội diễn thì chọn vở hay nhất trong 5 năm để đem đi trình làng! Mà chuyện chọn vở đi hội diễn ngoài đoàn ra, bộ, cục, hội, sở cũng nên gợi ý, chọn hộ vì hội diễn còn là màu cờ sắc áo sân khấu nước nhà chứ đâu phải chỉ là nơi để các đoàn nhắm huy chương!

Chuyện năm có hội diễn thì dựng vở đi hội diễn cũng nên quên vì đâu phải cứ năm có hội diễn là các tác giả, đạo diễn viết hay hơn, dựng giỏi hơn các năm không có hội diễn?

* Hội diễn là ngày hội vì trong ngày hội này có tất cả những vở khá nhất trong 5 năm, bạn nghề chia vui cùng nhau, khán giả được biết thành tựu sân khấu qua... Thế nhưng trong nhiều hội diễn trước, khi kết thúc lại là những chuyện không vui là vì sao?

- Hội diễn là cuộc gặp gỡ và biểu dương lực lượng sân khấu nên rất vui mới phải! Chỉ có chuyện bớt vui sau hội diễn là chuyện huy chương! Huy chương là cần nhưng quá nghiêng về nó thì rơi vào bệnh thành tích như trong giáo dục và thể thao hiện nay khiến người ta phải lậu tuổi, dạy và học thêm ngoài luồng.

Nhiều tỉnh lấy huy chương ra doạ nếu không có là giải tán hay sáp nhập đoàn thì ai mà chẳng sợ! Nên bình thường hoá chuyện này. Trao huy chương không thể theo kiểu ào ào nhưng cũng chẳng nên phân phối mỗi đợt bao nhiêu mà cần theo tiêu chí nghệ thuật để đánh giá vở diễn.

- Dự cảm của anh về hội diễn sắp tới?

- Chắc chắn là vui! Sân khấu bắt đầu khởi sắc chứ không khủng hoảng đâu. Những vở tôi xem gần đây thú vị lắm. Nhiều tác giả đáng chú ý! Ví dụ như là các nhà viết kịch trẻ Đăng Chương, Thu Phương.