Phóng to

Ứng cử viên Mitt Romney và Tổng thống Mỹ Barack Obama (phải) trong cuộc tranh luận trực tiếp đầu tiên - Ảnh: Reuters

Cuộc tranh luận diễn ra ở thành bố Denver chủ yếu xoay quanh ba chủ đề: kinh tế, chính sách thuế và chăm sóc y tế. Ông Romney chủ động tấn công ông Obama trong suốt 90 phút, tập trung vào các chính sách kinh tế của Nhà Trắng mà ứng cử viên Cộng hòa cáo buộc là “đã đè bẹp tầng lớp trung lưu Mỹ”.

Ông Romney vạch rõ chính sách của ông Obama đã khiến hàng trăm ngàn người Mỹ mất việc và nợ công vượt 16.000 tỉ USD. “Ngài tổng thống có quan điểm rất giống bốn năm về trước. Đó là một chính phủ lớn hơn, chi tiêu nhiều hơn, đánh thuế nhiều hơn và kiểm soát nhiều hơn”. Phản ứng lại, ông Obama chỉ trích chính sách cắt giảm thuế của ông Romney chỉ có lợi cho giới nhà giàu.

Ông Obama thụ động

"Nếu đây là một cuộc đấu quyền anh thì trọng tài đã phải cho dừng trận đấu sau 60 phút"

Giới truyền thông và chuyên gia chính trị Mỹ đánh giá ông Romney tỏ ra quyết liệt và thoải mái suốt 90 phút tranh luận. Ngược lại, Tổng thống Obama tỏ ra căng thẳng, có lúc bực bội và rõ ràng là thiếu chuẩn bị tốt. “Có vẻ như ông Romney muốn tranh luận, còn ông Obama thì không. Rõ ràng tổng thống đã không đạt phong độ tốt” - chiến lược gia Đảng Dân chủ James Carville nhận định.

Với phong cách tự tin và mạch lạc, ứng viên Cộng hòa luôn nhìn thẳng vào Tổng thống Obama, chỉ trích dữ dội các chính sách của ông Obama và trình bày được quan điểm của mình về thuế má và thâm hụt dù chưa rõ ràng. Ngược lại, ông Obama thường xuyên nhìn vu vơ xuống đất và máy quay. Thỉnh thoảng ông phải yêu cầu người dẫn chương trình của kênh truyền hình PBS cho thêm thời gian để tiếp tục tranh luận.

Giới quan sát ngạc nhiên khi thấy ông Obama bỏ qua nhiều cơ hội đáp trả. Trước đó, nhiều người dự báo tổng thống sẽ chỉ trích việc ông Romney mô tả những người ủng hộ Đảng Dân chủ là “47% không đóng thuế và dựa dẫm vào nhà nước”, nhưng ông Obama lại không làm như vậy. Ông Obama cũng không đả động đến việc Công ty Bain Capital của ông Romney xuất khẩu việc làm ra ngoài nước Mỹ. Ông chỉ nhắc sơ qua thành công của chiến dịch truy giết trùm khủng bố Osama bin Laden.

Trên báo New York Times, nhà kinh tế từng đoạt giải Nobel Paul Krugman, người ủng hộ ông Obama, cũng phải thừa nhận ông Obama đã quá kém trong cuộc tranh luận, còn ông Romney lại xuất sắc. Giáo sư chính trị Paul Sracic thuộc ĐH Youngstown nhận xét ông Romney đã chiến thắng một cách rõ rệt. Khảo sát của CNN cùng nhiều hãng truyền thông khác sau cuộc tranh luận cho thấy 67% người Mỹ cho rằng ông Romney đã ghi điểm, chỉ 25% đánh giá ông Obama chiến thắng.

“Cuộc đua nóng trở lại”

Trước cuộc tranh luận, các kết quả thăm dò mới nhất đều cho thấy Tổng thống Obama luôn dẫn trước ông Romney. Chẳng hạn khảo sát ngày 2-10 của báo Wall Street Journal cho thấy ông Obama hiện đang dẫn đối thủ với tỉ lệ 49%-46% trên phạm vi cả nước. Riêng tại thủ đô Washington, khảo sát của SurveyUSA cho thấy ông Obama dẫn trước với tỉ lệ rất cách biệt: 56-36%. Một phần nguyên nhân do thời gian qua ông Romney liên tục bị vạ miệng.

Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng với chiến thắng trong cuộc tranh luận, ông Romney có khả năng đảo ngược thế cờ. “Một tuần trước đây, mọi người nói rằng cuộc đua đã kết thúc. Nhưng giờ cuộc đua đã nóng trở lại” - nhà phân tích chính trị David Gergen nhận định. Trên trang dự đoán trực tuyến Intrade, khả năng tái đắc cử của ông Obama giảm từ 74% còn 66%. Dự đoán của trang web cá cược Pinnacle Sports cũng cho thấy khả năng chiến thắng của ông Obama giảm từ 80% còn 73%.

Một số chuyên gia dự đoán nếu các khảo sát sau cuộc tranh luận cho thấy tỉ lệ ủng hộ dành cho ông Romney tăng thì ông có thể giành chiến thắng trong cuộc đua vào Nhà Trắng. Tuy nhiên, một số chuyên gia nhận định các cuộc tranh luận ít khi làm thay đổi kết quả cuộc bầu cử tổng thống Mỹ. “Không ai đổi lựa chọn vì cuộc tranh luận này cả” - chuyên gia chính trị Samuel Popkin thuộc Đại học California nhấn mạnh.