Phóng to

Rác từ trong biên giới đã có mặt và đang được "gia công" tại các vựa phế liệu ở TPHCM

Theo xe rác...

Ở các vựa trên đường Nguyễn Trọng Na, Nguyễn Đình Chiểu, khu vực Chợ Mới... tại thị trấn biên giới Hồng Ngự (Đồng Tháp) sớm chiều vẫn thấy khá nhiều xe tải biển số TP.HCM đang “ăn” hàng.

Tài xế xe 54N-7... cho biết xe anh thường chở hàng hóa từ TP về và từ đây lại chở phế liệu ngược lên TP. Toàn đội xe chuyên chở thuê của anh cũng thế, chở phế liệu về theo đặt hàng của các mối ở TP cũng có, do các vựa ở đây thuê cũng có và hằng ngày hầu như vựa nào cũng đều có phế liệu chuyển về TP.HCM hoặc Long An, Bình Dương...

Tại một vựa phế liệu ở An Giang, chúng tôi theo chiếc xe tải đang chờ “ăn” hàng để chở về TP.HCM. Khoảng 20g, hàng bắt đầu chất lên xe. Hôm nay xe này đi hàng sắt thép. Lần lượt từng bao tải, từng thau đựng phế liệu, trong đó có nhiều cái khung tivi, đầu máy, tủ lạnh, máy giặt, thiết bị khác, sườn xe gắn máy đời cũ... đã quá hoen gỉ và nhiều bộ phận máy móc, động cơ nổ, xe bốn bánh... dạng nghĩa địa được đưa lên chiếc xe tải trọng 10 tấn.

Anh N. vừa chất hàng lên xe vừa bật mí: “Bấy nhiêu ăn nhằm gì. Nhiều ghe chở từ 30 tấn máy xe hơi, máy nổ đã rã ra từ bên Campuchia đưa về. Mỗi lần như vậy đều có xe từ thành phố lên đón sẵn...”. Chúng tôi kiếm cớ lọt vô bên trong phía sau vựa, từng đống vỏ tivi, vi tính chất cao; số đã đập nhỏ cho vô kiện vô bao cũng chất đầy. Ngoài chiếc xe đang lên hàng này, chúng tôi còn thấy nhiều xe tải từ mấy vựa phế liệu khác lần lượt đổ ra nhằm hướng TP.HCM thẳng tiến.

0g35, xe lên hàng xong rồi kéo bạt trùm kín mít, hướng ra quốc lộ (QL), vài xe tải chở phế liệu cũng bám ở phía sau. Dọc đường chẳng hề có sự kiểm tra nào.

Gần 7g sáng 26-7, bất ngờ xe đậu lại trước mặt Công ty TNHH Tân Hiệp Lực (xã Mỹ Yên, huyện Bến Lức, Long An). Lái xe bảo hàng xuống trước tại đây rồi mới vô Bình Chánh (TP.HCM) cân tiếp. Tôi nhìn ra, vài xe biển số 54N..., 67L... trong khuôn viên công ty.

Rác giữa lòng thành phố

Chúng tôi xác định rác ngoại về TP thường tập trung ở khu vực QL 1A thuộc địa phận Bình Trị Đông, Bình Hưng Hòa (quận Bình Tân), hương lộ 2, Mã Lò, Bình Trị Đông A (Bình Chánh) và khu vực giáp ranh giữa huyện Bình Chánh và quận Tân Phú. Ở đây có đến gần cả trăm vựa phế liệu lớn nhỏ, vì thế việc xác định vựa nào là nơi “đổ” rác ngoại là một vấn đề hết sức khó khăn. Thế nhưng để xác định chính xác đâu là rác ngoại, chúng tôi chỉ còn cách theo những xe rác ngoại chính hiệu từ biên giới vào thẳng các vựa này.

Khoảng 17g ngày 26-7, chúng tôi nhận được tin “có một xe rác đã lên hàng xong và chuẩn bị chạy về TP, xe IFA biển số 66S-26...”. Từ TP.HCM chúng tôi quyết định chạy xe gắn máy ngược về miền Tây và đón lỏng chiếc xe rác này ở dọc đường. Gần 21g chúng tôi có mặt tại khu vực ngã ba Trung Lương (Tiền Giang), không phải đợi lâu, hơn nửa tiếng sau chiếc 66S-26... phủ bạt kín mít đã xuất hiện. Chúng tôi liền vọt theo.

Vào đến cửa ngõ TP, xe rác 66S-26... theo QL 1A đi về hướng ngã tư An Sương. Đến khu vực ấp 6, Bình Hưng Hòa (Bình Tân), xe rẽ vào còn đường đất không tên rồi dừng lại tại một vựa cũng không tên. Khoảng hơn 23g, trong vai những người đi tìm người quen làm nghề bốc vác cho một vựa phế liệu, chúng tôi tiếp cận được vựa này. Đây là vựa của một người tên A Chu, chuyên nhập rác ngoại từ Campuchia về qua ngả Hồng Ngự (Đồng Tháp). Trước đây A Chu và một người nữa tên A Tỷ cùng làm chung. Sau vài năm nghề này phát đạt A Tỷ tách ra riêng và mở một vựa lớn khác nằm chễm chệ ở ngoài QL 1A .

Phóng to

Đoàn xe chở rác ngoại sau khi đổ rác xô cho những vựa khác, còn lại rác "nặng" gồm sắt, thép, gang... đang tập trung chuẩn bị đổ xuống vựa không tên ở Bình Chánh . Ảnh: MINH LUẬN

Khuya 26-7, chúng tôi lại nhận được tin một đoàn xe bốn chiếc gồm hai xe mang biển số TP.HCM, một xe biển số Kiên Giang và một xe biển số An Giang nhận rác ở Châu Đốc đang về TP.HCM.

Theo tính toán khoảng 6g-7g cùng ngày các xe này sẽ về đến TP. Lần này chúng tôi “đón lõng” ở khu vực ngã ba Nhựt Chánh (Long An). Gần 7g các xe này xuất hiện. Đi đầu là xe 68B-04..., tiếp sau là xe 67L-29..., rồi đến xe 57H- 46... và 57H-35… chúng tôi lặng lẽ bám theo.

Vào đến TP, các xe này cũng di chuyển về hướng QL 1A, từ An Lạc về ngã tư An Sương. Qua khỏi KCN Tân Tạo, hai xe 57H... tiếp tục chạy thẳng, trong khi hai xe 67L-29... và 68B-04... rẽ vào một con lộ đất thuộc hẻm F1, Mã Lò, xã Bình Trị Đông A (Bình Chánh), chúng tôi liền bám theo. Hai xe này bắt đầu đổ rác ngoại xuống một bãi phế liệu. Bãi này do bà Tư H. ở Tây Ninh làm chủ.

Tại đây chúng tôi phát hiện hai xe này chở hai loại rác thải khác nhau, nửa phần trên là rác xô (gồm các loại vật dụng bằng nhựa), phần dưới là sắt, thép phế thải đã gỉ sét. Sau khi đổ rác xô xuống bãi này, cả hai xe quay đầu trở ra QL chạy thẳng đến một vựa không tên tại địa chỉ F8/6 QL 1A, Bình Trị Đông (Bình Tân). Vựa này chỉ chuyên một loại rác duy nhất là “rác nặng”, nghĩa là toàn những phế phẩm làm ra từ sắt, thép, gang, đồng, nhôm...

Có mặt tại vòng xoay An Lạc ngay cửa ngõ vào TP, chúng tôi ghi nhận xe tải chở phế liệu từ các tỉnh biên giới Đồng Tháp, An Giang, Kiên Giang ùn ùn đổ vào. Phần lớn các xe này cho xuống hàng tại các vựa, cơ sở sản xuất nhỏ dọc QL 1A, thuộc địa phận Bình Trị Đông (Bình Chánh) đến Bình Hưng Hòa (Q.Bình Tân). Tại một vựa không bảng hiệu đối diện Nhà máy Hồng Ký trên QL 1A, các xe rác lần lượt ghé vào và xuống hàng. Ở những vựa phế liệu khác như Thiện Kiệt, Trung Kiên, Thiện Nghệ... cũng tấp nập không kém.

Tại các vựa phế liệu ở hương lộ 2, chúng tôi bắt gặp hàng đống vỏ, vỉ mạch điện tử tivi, cassette, vi tính choán hết mặt tiền, mặt sân. Không khó để chúng tôi nhận ra rác ngoại vì chủng loại của nó chỉ ở biên giới mới có như: lon bia ABC, Anchor (Campuchia), nilông dẻo đựng sản phẩm của Thái, hay rác điện tử loại sử dụng nguồn điện 110V được chứa trong bao kiện to đùng, làm bằng vỏ bao ximăng hiệu Con Voi... Chúng tôi lân la hỏi, cô chủ vựa cho biết thứ này mua về từ biên giới và mối đem về bán lại. Cái giá cô mua vào tại đây khá cao so với ở An Giang, Đồng Tháp.

Để tìm hiểu đường đi cuối cùng của rác ngoại, chúng tôi đóng vai những con buôn rác mới vào nghề ở Châu Đốc về TP.HCM tìm mối và tiếp cận được một chủ vựa tên Thủy ở đường F5, hương lộ 2, xã Bình Trị Đông A (Bình Chánh). Bà Thủy nhìn chúng tôi cười “lớ phớ”: “Mới đi lần đầu à, ở đây chị lấy toàn hàng Châu Đốc không nè, mấy cưng không biết chị là biết ngay dân mới đi phế liệu rồi. Ở đây mỗi tháng chị chở về hai ba lần, mỗi lần mấy chục tấn”. Rồi bà Thủy đưa ra hàng loạt giá mà theo chúng tôi biết đều thấp hơn giá các vựa bán ở Châu Đốc từ 500-2.500 đ/kg.

Gần vựa bà Thủy, ông Tư C.Đ. - một người làm phế liệu trên 20 năm, trước đây có xưởng nhựa tái sinh ở đường Lạc Long Quân (Q.11), nay cả gia đình chuyển lên Bình Trị Đông - cho biết hiện toàn khu vực ấp 6 này gia đình ông có đến trên mười vựa phế liệu. Hằng ngày “tập đoàn phế liệu” của gia đình ông có thể nhập về cả chục tấn. Theo ông Tư C.Đ., khoảng chục năm trở về trước nhập rác từ Campuchia về có ăn hơn, nay các vựa ra nhiều nên giá khá cao, không còn lời nhiều nữa.

Theo tính toán của một người giàu kinh nghiệm như ông Tư C.Đ., cứ 10 tấn rác ngoại nhập về thì chỉ có khoảng 7 tấn là tận dụng được, còn lại 3 tấn là rác chết và rác độc hại. Số này phải vô bao thuê xe “tống” thẳng ra các bãi rác. Thậm chí một vài cơ sở nhỏ còn lén lút đổ đại ra những bãi đất trống, hoang hóa ở khu vực ngoại ô TP. Đó là chưa kể hàng loạt chất độc hại khác mà qua giai đoạn sơ chế, các cơ sở sản xuất đã thải các chất độc hại như chì, kẽm, thủy ngân, amiant, chrornium ra kênh rạch...

Bài liên quan:Kỳ 1: Mọi nẻo đường nhập... rác ngoạiKỳ 2: Hành trình... buôn rácXử lý nghiêm các đường dây nhập và buôn bán rác thải