Thông thường thì một đợt điều trị khoảng từ 8-10 tháng. Tuy dung nạp thuốc khá tốt ít bị viêm dạ dày nhưng Cushing và mụn trứng cá thì rất rầm rộ. Em xin hỏi có lời khuyên nào để làm giảm bớt các triệu chứng cushing và mụn trứng cá để bạn không có tự ti về vẻ bề ngoài trong các mối quan hệ xã hội. Em (dr…vietnguyen@)

- Trả lời PGS.TS. Nguyễn Hữu Đức - phòng mạch online:

Hội chứng thận hư (nephrotic syndrome, HCTH) là bệnh có sự rối loạn ở thận đưa đến đi tiểu ra protein và đặc biệt bị phù sưng mình mẩy. Trong điều trị HCTH, có dùng nhiều loại thuốc để làm giảm triệu chứng, hạn chế biến chứng và nhất là không đưa đến hư hại thận hoàn toàn gây suy thận cấp. Một loại thuốc cần phải dùng trong điều trị HCTH là glucocorticoid (thường gọi tắt corticoid) trong nhiều tháng để ức chế miễn dịch (sự hủy hoại cơ quan thận trong HCTH có liên quan đến miễn dịch) và giúp kháng viêm.

Dùng corticoid liều cao và dài ngày (như phác đồ em ghi, dùng methylprednison 16mg 3 viên uống sáng liên tục trong 3 tháng, sau đó giảm dần dần nếu tiến triển bệnh tốt, thông thường một đợt điều trị khoảng từ 8-10 tháng), sẽ đưa đến bị tác dụng phụ (TDP) của corticoid.

Một TDP của corticoid là gây bệnh Cushing do thuốc. Bệnh Cushing hay còn gọi hội chứng Cushing là rối loạn do trong máu có nồng độ cortisol (chính là corticoid thiên nhiên do vỏ thượng thận tiết ra) quá cao vì do đưa corticoid bên ngoài vào hoặc do tuyến vỏ thượng thận tiết ra quá nhiều.

HC Cushing có nhiều rối loạn thể hiện nhiều triệu chứng, trong đó có các triệu chứng liên quan đến thẩm mỹ như béo phệ (bụng to do tích mỡ mà tay chân lại nhỏ vì teo cơ), da rậm lông, dễ bị nhiễm trùng và đặc biệt da mặt thì nổi đầy mụn…

Ngoài HC Cushing do thuốc corticoid còn có HC Cushing do có khối u ở vỏ thượng thận hoặc ở tuyến yên. Để chữa HC Cushing do khối u ở vỏ thượng thận hoặc ở tuyến yên, người ta phẫu thuật cắt bỏ khối u đó. Còn chữa HC Cushing do thuốc chỉ có cách là giảm dần thuốc corticoid và ngưng không dùng thuốc nữa.

Trong trường hợp không thể ngưng dùng corticoid thì tìm cách giảm liều đến mức có thể chấp nhận được (tức dùng corticoid với liều thấp nhất), hoặc trước đây dùng hằng ngày liên tục thì nay dùng các ngày tức cách ngày dùng một lần. Ngoài ra, nên thường xuyên theo dõi đường trong máu (tức theo dõi glucose huyết vì HC Cushing có làm tăng đường huyết), theo dõi lipid huyết, theo dõi mật độ xương (vì nguy cơ loãng xương)…

Lưu ý, trong thời gian sử dụng corticoid nên ăn chế độ ăn thích hợp như ăn thật hạn chế đường, mỡ, muối, ăn nhiều đạm, ăn nhiều thực phẩm chứa nhiều kali (chuối, cam…) để hạn chế triệu chứng Cushing: làm tăng đường huyết, làm tăng dự trữ mỡ, làm thoái biến protid, giữ natri và mất kali trong cơ thể…

Sau đợt điều trị HCTH và người bệnh được chữa khỏi, sẽ không phải dùng corticoid nữa (đương nhiên bác sĩ sẽ cho ngừng đúng cách để người bệnh không bị suy tuyến vỏ thượng thận). Khi đó, các triệu chứng Cushing sẽ giảm và khỏi hẳn. Cũng vì gây HC Cushing mà người dùng thuốc tuyệt đối không dùng tùy tiện thuốc corticoid (chỉ dùng khi có sự chỉ định và chỉ dẫn của bác sĩ).