Theo báo cáo của Cục Phòng, chống HIV/AIDS - Bộ Y tế, trong quý I năm nay cả nước phát hiện 1.504 người nhiễm mới HIV, 836 người nhiễm HIV chuyển sang giai đoạn AIDS, 228 người nhiễm HIV tử vong.

Tỷ lệ nhiễm HIV trong các nhóm có nguy cơ cao có xu hướng giảm, tuy nhiên một số tỉnh có tỷ lệ nhiễm HIV trong các nhóm vẫn ở mức cao như Thái Nguyên, Điện Biên, Vĩnh Long, Quảng Ninh…

Tại Hà Nội, ngoài nhóm nghiện chích ma túy thì tỷ lệ phụ nữ bán dâm nhiễm HIV là 17%, cao gấp 5 lần TP.HCM. Tuy nhiên đây chỉ là nghiên cứu nhỏ, cỡ mẫu khoảng 200-250 người, tỷ lệ này chung trên cả nước chỉ là 3%.

Về xu hướng lây truyền dịch HIV qua đường tình dục, gia tăng đến 52% lây truyền từ nhóm nguy cơ cao (nghiện chích ma túy, phụ nữ bán dâm, nam quan hệ tình dục đồng tính) sang cộng đồng.

Con đường lây truyền chính trước đây là ma túy chiếm đến 60% thì nay giảm dần; 34% số những người nhiễm HIV phát hiện mới hàng năm là nữ giới, trước đó chỉ là 15-20%.

Đặc biệt, tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm phụ nữ mang thai có xu hướng gia tăng, nếu không được can thiệp kịp thời nguy cơ lây truyền từ mẹ sang con trong thời kỳ mang thai và chuyển dạ từ 15% đến 40%.

Nguyên nhân của vấn đề trên là do nhận thức của người dân còn hạn chế, nhất là phụ nữ ở vùng sâu vùng xa; vẫn còn kỳ thị và phân biệt đối xử với phụ nữ mang thai bị nhiễm HIV; độ bao phủ xét nghiệm cho phụ nữ mang thai trước khi sinh còn thấp; một số cán bộ y tế chưa nhận thức được lợi ích của xét nghiệm HIV sớm trong dự phòng lây truyền từ mẹ sang con.

Cục Phòng chống HIV/AIDS khuyến cáo, tình hình dịch HIV đang có xu hướng làm gia tăng phụ nữ mang thai nhiễm HIV.

Mỗi năm có khoảng 3.000 phụ nữ mang thai được phát hiện nhiễm HIV, chiếm 0,12%. Tuy nhiên, điều trị dự phòng lây truyền từ mẹ sang con hiện cũng chỉ bao phủ được khoảng 60%. 

Trước những khó khăn và thách thức này, để đạt được mục tiêu giảm tỷ lệ lây nhiễm HIV từ mẹ sang con xuống dưới 5% vào năm nay, Cục Phòng chống HIV cho rằng, trong thời gian tới cần khuyến khích mở rộng tư vấn xét nghiệm lấy máu từ tuyến xã phường và dựa vào các nhóm cộng đồng, đặc biệt là y tế thôn bản.

Tuy thách thức về lây truyền HIV từ mẹ sang con còn nhiều, nhưng chắc chắn sẽ hoàn thành và có thể cứu sống được nhiều trẻ, thậm chí nếu làm tốt công tác tư vấn, xét nghiệm và điều trị thì tỷ lệ này còn có thể giảm xuống dưới 2%.