Tẩy trắng mực tươi bằng oxy già

Phóng to

Dùng hóa chất làm trắng mực tại chợ đầu mối Long Biên (Hà Nội) - Ảnh: A.L.

Thực phẩm thuộc loại thủy sản đã hết hạn sử dụng 3-4 năm trước đây mà nay tìm cách “đánh lận con đen”, làm cho tươi lại thì chắc chắn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng. Ngay cả loại thủy hải sản còn trong hạn sử dụng như cá ngừ, khi mua nhìn thấy tươi rói nhưng bảo quản không tốt vẫn có thể gây ngộ độc.

Coi chừng oxy già công nghiệp

Phóng to

Nước Oxy già dùng trong ngành y tế - Ảnh: T.Đạm

Oxy già dùng trong y tế là chất lỏng, gọi là nước oxy già hay dung dịch hydro peroxyd (công thức H2O2). Nước oxy già trong y tế chỉ dùng ngoài (tức không được uống), với nồng độ 3% dùng để rửa vết thương ngoài da hoặc súc miệng, 2% để rửa âm hộ, âm đạo.

Cơ chế tác dụng của nước oxy già là khi tiếp xúc với chất hữu cơ (có ở vết thương) sẽ phóng thích khí oxy gọi là “oxy đang sinh”. Oxy đang sinh này sẽ oxy hóa phân hủy vi sinh vật (vì vậy có tính sát khuẩn) hoặc phân hủy các phân tử màu (vì vậy có thể làm tẩy trắng). Nước oxy già có thể làm tóc có màu vàng là theo cơ chế này.

Điều cần đặc biệt lưu ý là nước oxy già dùng trong y tế phải đạt các chuẩn gọi là tiêu chuẩn dược dụng, tức phải tinh khiết. Nếu đúng chất được dùng để tẩy trắng mực nêu trên là oxy già, có thể phần nào có được tác dụng sát khuẩn và làm cho trắng mực nhưng sẽ rất nguy hại. Bởi lẽ người ta sẽ dùng hóa chất công nghiệp vì rẻ hơn nhiều, chẳng hạn dùng hóa chất là các muối persulfat (chỉ có ở công nghiệp) cho vào nước để thành oxy già. Các loại này chứa nhiều tạp chất, độc chất có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng.

Cẩn thận khi tẩy trắng thực phẩm

Có thể dùng chất tẩy trắng trong thực phẩm nhưng phải tuân theo các tiêu chuẩn hết sức khắt khe. Như người ta dùng kali hypobromit cho vào bột mì để bánh mì có ruột trắng hơn và FAO (Tổ chức Lương nông LHQ), WHO (Tổ chức Y tế thế giới) cho phép lượng tối đa là 20mg/kg. Đương nhiên loại kali hypobromit này phải đạt tiêu chuẩn dùng trong thực phẩm chứ không thể lấy hóa chất công nghiệp bừa bãi.

Nhân đây cũng xin được nhắc lại một sự việc làm trắng bất hợp pháp kẹo dừa đã xảy ra cách nay khá lâu. Để làm trắng kẹo, đặc biệt để giảm lượng nước cốt dừa nhằm thu lợi nhiều hơn, người ta đã trộn bột titan oxyd vào kẹo dừa. Nguy hiểm là titan oxyd được dùng lại là hóa chất công nghiệp, chắc chắn sẽ chứa tạp chất độc hại và lượng dùng không lường được là bao nhiêu. Người viết đã thông tin vụ việc nguy hiểm này trên các phương tiện truyền thông đại chúng để giúp người tiêu thụ cảnh giác, và các cơ quan quản lý an toàn thực phẩm khi đó ngăn chặn việc làm ăn phi pháp này.

Bên cạnh việc đề cao cảnh giác của người tiêu dùng, không ngừng nâng cao sự hiểu biết để trở thành “người tiêu dùng thông thái”, chắc chắn cần phải có sự quản lý hiệu quả của các cơ quan chức năng chịu trách nhiệm về an toàn thực phẩm. Có thế mới mong kịp thời ngăn chặn và vô hiệu hóa các vụ lừa đảo trong sản xuất, chế biến thực phẩm để bảo vệ sức khỏe cộng đồng.