Phóng to

W.A. Mozart.

Ngày 16-9 vở diễn sẽ ra mắt tại Nhà hát lớn Hà Nội.

PGS - NSND Nguyễn Trung Kiên, người đảm nhiệm vai trò chỉ đạo nghệ thuật vở diễn đã có buổi trò chuyện với chúng tôi.

* Lựa chọn tác phẩm cuối cùng của thiên tài Mozart để dàn dựng cho đợt kỷ niệm này hẳn là Nhạc viện Hà Nội có một chủ đích?

- Đối với các nghệ sĩ cũng như công chúng VN, Opera còn rất xa lạ. Để diễn một vở Opera hoàn chỉnh không đơn giản và để công chúng tiếp nhận được một vở Opera cũng là một vấn đề lớn.

Vì thế, chúng tôi đã bàn bạc rất kỹ với đạo diễn người Áo Wofgang Groehs chọn vở này vì nó hợp với khả năng các diễn viên VN.

Đây là một vở Opera rất hấp dẫn, vui nhộn và có tính thần thoại. Hơn nữa, về giá trị tư tưởng thì Cây sáo thần là một câu chuyện tình yêu rất gần gũi với VN, nói lên nhiều giá trị tốt đẹp của cuộc sống và những bài học triết lý mà tôi tin là công chúng VN sẽ hiểu được.

* Nói như vậy, thì đây là lần thử sức thật sự của các diễn viên VN đối với một vở Opera?

- Nói cho đúng thì là lần thử sức đối với những diễn viên trẻ của Nhạc viện Hà Nội. Trước kia, chúng tôi cũng đã dàn dựng những trích đoạn Opera rồi, nhưng đây là lần đầu tiên làm hẳn một vở kỳ công như vậy.

Nói thật, VN chưa dựng được một vở Opera "đúng nghĩa" nào, vì chúng ta chưa có đào tạo bài bản cũng chưa có một chuyên gia về đào tạo Opera. Từ trước đến nay, những vở chúng ta dàn dựng vẫn chỉ mang tính... vừa làm vừa học.

- Chúng tôi không làm kiểu ăn xổi. Các diễn viên trẻ phải tập luyện rất vất vả gần một năm trời. Chỉ riêng hát được bằng tiếng Đức cũng là cả một thời gian dài khổ luyện và phải nhờ sự trợ giúp của chuyên gia người Áo.

Vấn đề khó là giọng hát. Opera là cả một kỹ năng biểu diễn phải được học cẩn thận, bài bản, kỹ thuật vì hầu hết các diễn viên phải hát từ đầu đến cuối không qua micro. Nếu giọng không tốt, hát lý nhí khán giả không nghe được là hỏng rồi.

Nói chung vở này là cả một công trình nghệ thuật lớn rất đáng tự hào của các nghệ sĩ VN. Và chúng tôi tin sẽ làm được.

* Opera là đặc trưng của văn hóa phương Tây, vậy thì dàn dựng ở VN "Cây sáo thần" có Việt hóa chút gì cho phù hợp với thị hiếu của công chúng VN?

- Theo truyền thống của thế giới, khi dàn dựng Opera của nước nào thì phải hát bằng tiếng nước đó, tôn trọng nguyên gốc của vở kịch. Chúng tôi dựng vở Cây sáo thần cũng trên tinh thần ấy. Chỉ có những linh vật là được thay đổi một chút cho gần gũi với VN như con rồng châu Âu được thay bằng long, ly, quy, phượng...

* Rất nhiều những vở nhạc kịch, ba lê sau khi dàn dựng xong công diễn vài buổi rồi sau đó lại... "xếp kho", Cây sáo thần liệu có chung một số phận như vậy?

- Chúng tôi sẽ có năm buổi diễn vào tháng 9 và tháng 11 tới. Còn tương lai của vở sẽ thế nào vì nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố mà bản thân tôi không thể quyết định bởi muốn dựng một vở Opera là cực kỳ tốn kém.

Nếu phải "xếp kho" một tác phẩm đầy tâm huyết và dày công như vậy quả rất đáng buồn.

Tôi muốn nhấn mạnh rằng, việc đầu tư vào nghệ thuật này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Nó làm "cân bằng" lại hoạt động âm nhạc và thẩm mỹ âm nhạc đang rất mất cân bằng của giới trẻ hiện nay.

* Qua thực hiện vở Cây sáo thần, ông đánh giá thế nào về tiềm năng của các diễn viên VN, liệu có thể tự mình dàn dựng một vở Opera?

- Nếu có kinh phí thì tất nhiên chúng ta làm được. Tôi vẫn nói đào tạo Opera giống như một ngành công nghiệp nặng vậy, phải làm từng bước. Chúng ta sẽ cho diễn viên đi học ở nước ngoài, mời các chuyên gia về dạy.

Và tôi đang hy vọng, Cây sáo thần sẽ là một bài học rất đáng giá cho sự phát triển thanh nhạc và đây biết đâu sẽ là một viên gạch đầu tiên đặt nền móng để một sân khấu Opera thể nghiệm của nhạc viện sẽ hình thành.