Phóng to

Điểm cao 544 bây giờ. Thiếu tướng Nguyễn Minh Long ngồi giữa, cầm máy ảnh - Ảnh: Đức Dục

Ông là thiếu tướng Nguyễn Minh Long. 13 năm ròng rã ông đi tìm mộ phần của đồng đội, những người đã ngã xuống, đã ngủ yên trong lòng đất mẹ nhưng chưa về được với gia đình.

Giữa những ngày tháng 7, thiếu tướng Nguyễn Minh Long và đồng đội trở lại chiến trường xưa ở điểm cao 544 (Quảng Trị). Đầu đội mũ tai bèo, vai đeo balô, tay chống gậy, ông và đồng đội băng rừng vượt suối. Cách đây 38 năm, trong cuộc đánh chiếm điểm cao 544, nhiều đồng đội ông đã vĩnh viễn nằm lại mảnh đất này, trong số đó nhiều chiến sĩ vẫn chưa biết phần mộ đang nằm ở đâu. Trận chiến ngày đó cực kỳ ác liệt. Bây giờ, dưới màu xanh bạt ngàn kia, không biết các anh nằm ở chỗ nào... Suốt mấy ngày ròng rã, ông và đồng đội tìm thấy một số phần mộ. Những bàn tay run rẩy nâng niu từng đốt xương, kính cẩn gói ghém...

Từ Điện Biên Phủ đến thành cổ Quảng Trị, đường 9 Nam Lào, Thượng Đức, biên giới Tây Nam, Lâm Đồng... dấu chân ông giờ đây đạp lên những bước chân ngày trẻ. Có những đợt đi cả tháng trời vẫn không tìm thấy một phần mộ hay thông tin gì nhưng không làm ông và đồng đội nản chí. Trời nắng cũng như mưa, ngày hè nóng bức rực lửa cũng như đông về giá rét, khi có thông tin về phần mộ ở đâu ông lại lặn lội đi thu thập, xác minh.

Cứ thế ròng rã 13 năm qua số phần mộ mà ông và đồng đội tìm thấy đã xấp xỉ con số 1.000, trong đó có nhiều phần mộ có tên, có quê. Ông tâm sự: “Mình sống để trở về, có gia đình vợ con thế này, đồng đội mình thì lạnh lẽo nằm lại các chiến trường, không một nén hương, thử hỏi làm sao có thể yên lòng. Có sống thêm bao nhiêu cuộc đời nữa cũng đâu đủ trả hết món nợ ấy... Có nhiều bà mẹ khi tìm thấy mộ con đã sống thêm được 5-7 năm.

Và còn đó rất nhiều bà mẹ, người vợ và những đứa con vẫn chưa tìm thấy phần mộ của người thân mình. Đó là nỗi niềm day dứt trong mỗi người lính chúng tôi dù tuổi đã cao. Khi nào còn đồng đội chưa trở về được quê mẹ thì hành trình của chúng tôi vẫn tiếp tục...”.