Ông Nguyễn Bá Thanh sinh ngày 8-4-1953, tại xã Hòa Tiến (huyện Hòa Vang, Đà Nẵng).

Sau khi tốt nghiệp trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội, ông về làm cán bộ nông nghiệp, rồi làm chủ nhiệm Hợp tác xã Hòa Nhơn (huyện Hòa Vang). Sau đó, làm giám đốc Nông trường chè Quyết Thắng (xã Ba, huyện Đông Giang, tỉnh Quảng Nam).

Năm 1980 ông được kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam.

Năm 1996, ông được bổ nhiệm chức vụ chủ tịch UBND TP Đà Nẵng (thuộc tỉnh Quảng Nam - Đà Nẵng).

Năm 1997, tỉnh Quảng Nam - Đà Nẵng chia tách và ông Thanh tiếp tục giữ chức vụ chủ tịch TP Đà Nẵng cho đến năm 2002.

Năm 2003, ông được bầu vào chức vụ bí thư Thành ủy Đà Nẵng (thay người tiền nhiệm là ông Nguyễn Đức Hạt). Ngay sau đó, ông Thanh cũng được bầu vào vị trí  chủ tịch HĐND TP Đà Nẵng.

Ông là đại biểu Quốc hội Việt Nam các khóa IX, XI và XII.

Ngày 28 -12 - 2012, ông được Bộ Chính trị điều động ra Hà Nội giữ chức vụ Trưởng ban Nội chính Trung ương, đồng thời kiêm phó trưởng Ban chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng. Sau khi ông Thanh ra Hà Nội, ông Trần Thọ - phó bí Thư thường trực Thành ủy Đà Nẵng được bổ nhiệm làm bí thư Thành ủy.

Trong những năm làm lãnh đạo TP Đà Nẵng, ông Nguyễn Bá Thanh đã để lại rất nhiều dấu ấn trong công tác điều hành. Nổi bật là quy hoạch, xây dựng thành phố; đền bù giải tỏa; sử dụng và đào tạo thế hệ trẻ, nhân tài; xây dựng TP Đà Nẵng thành thành phố “5 không”, trở thành một thành phố đầu tàu trong khu vực.

Từ tháng 5-2014, ông Thanh được điều trị tại bệnh viện 108 với chẩn đoán rối loạn sinh tủy. Ông được đưa sang Singapore điều trị trong tháng 6 và tháng 7, sau đó sang Mỹ điều trị từ tháng 8-2014.

Ông Thanh là Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, Trưởng Ban Nội chính Trung ương, Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội thành phố Đà Nẵng, Ủy viên Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Việt Nam. Ông cũng là phó trưởng Ban chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng. 

Chiều 12-2, thông tin từ ông Phạm Gia Khải, phó trưởng Ban bảo vệ chăm sóc sức khỏe cán bộ trung ương thì ông Nguyễn Bá Thanh đã trở bệnh nặng và phải thở máy.

Ê kíp y, bác sĩ điều trị chuyên trách bệnh viện Đà Nẵng đã phải lọc máu cho ông.

Vào ngày 10-2, ông Nguyễn Bá Thanh đã phải lọc máu và sau lần lọc máu này, ông Thanh có phần tỉnh hơn.

Ông Thanh lâm bệnh nặng vào khoảng tháng 9-2014 và được đưa sang Mỹ điều trị. Tuy nhiên, thể theo nguyện vọng của ông và gia đình, ông đã quay về quê hương để tiếp tục điều trị. Đêm 9-1-2015, chuyên cơ y tế đã đưa ông Nguyễn Bá Thanh từ Mỹ về bệnh viện Đà Nẵng. Ông được chẩn đoán mắc căn bệnh rối loạn sinh tủy. 

Sau khoảng ba tuần được chăm sóc đặc biệt tại bệnh viện Đà Nẵng, cuối tháng 1-2015, tình hình bệnh của ông đã khá hơn. Ngày 29-1, được biết ông Thanh đã có thể đi lại được, nói chuyện được, ăn được cháo...

Từ khi đưa về Việt Nam điều trị, ông Thanh trải qua 6 lần hội chẩn và được 29 lượt GS, PGS chuyên ngành vào khám bệnh.