Phóng to

Hai tài xế xe container không có bằng lái bị cảnh sát giao thông Cam Ranh (Khánh Hòa) xử lý - Ảnh: H.K.

Đêm 8-11, chúng tôi ghé vào một quán cơm gần thị trấn Lương Sơn (Bắc Bình, Bình Thuận). Trước sân có năm chiếc xe đầu kéo container đông lạnh đậu lòi cả đuôi ra sát mép đường. Bên trong quán, một nhóm tài xế tụm năm tụm ba đánh bài, vài người khác dán mắt vào tivi xem bóng đá, số còn lại nằm trên võng ngủ mê mệt.

Không bằng lái vẫn chạy

Xử nghiêm tài xế không bằng lái Trung tá Nguyễn Văn Khải, đội trưởng Đội CSGT Cam Ranh, nói: “Trong biên bản vi phạm hoặc quyết định tước giấy phép lái xe mà tài xế đưa ra không có phần ghi rõ giấy phép lái xe loại gì nên CSGT khó xác định. Nếu thấy trường hợp nào nghi ngờ khai man, chúng tôi phải tiến hành các biện pháp nghiệp vụ khác để xử lý. Theo chỉ đạo của Phòng CSGT đường bộ Công an Khánh Hòa mới đây, tất cả trường hợp tài xế xe container không xuất trình được giấy phép lái xe dấu FC (kể cả chứng minh được có bằng FC nhưng đang bị nơi khác tạm giữ, tước có thời hạn) đều bị lập biên bản vi phạm, đình chỉ phương tiện”. Theo trung tá Khải, từ đầu năm 2011 đến nay Đội CSGT Cam Ranh lập biên bản xử lý 397 trường hợp xe container vi phạm Luật giao thông. Phần lớn tập trung các lỗi không giấy phép lái xe, vượt quá tốc độ, tránh hoặc vượt sai quy định, tài xế say xỉn...

Tài xế Hải (quê Đồng Nai) cho biết đoàn xe này đang chở trái cây ra cửa khẩu Móng Cái (Quảng Ninh). Chúng tôi hỏi: “Chở trái cây mà cà rịch cà tang ở đây, không sợ trễ giờ, hàng hư sao?”. Hải cầm ly bia lên uống cạn rồi đáp: “Tí nữa đạp bù chứ lo gì”. “Không sợ dính tốc độ?”. Hải cười: “Ban đêm mấy ổng (CSGT) ít bắn tốc độ lắm. Nếu vượt sai, quá tốc độ thì xuống “làm luật” là đi”.

Quay qua người ngồi bên cạnh, Hải nhắc: “Uống hết chai đó rồi ngủ đi mày, lát nữa ra đèo Cả thay tao”. Chúng tôi hỏi: “Tài phụ hả?”. Hải: “Lơ thôi, tài kia mới bị đuổi đầu tháng, thằng này chưa có bằng nhưng chạy cứng rồi”. “Sao không lấy bằng?”. Hải: “Một chữ bẻ đôi còn không biết, thi cử gì”. Chúng tôi nhắc lại vụ tài xế xe container chưa có bằng FC gây tai nạn ở Bắc Bình, Bình Thuận làm chết 10 người, Hải tỉnh bơ: “Trời kêu ai nấy dạ ông ơi”.

Đêm 10-11, chúng tôi có mặt trên quốc lộ 1A thuộc địa phận Bình Thuận. Theo quan sát, tại các điểm hạn chế tốc độ (50km/giờ) Hàm Thuận Bắc, thị trấn Lương Sơn, thị trấn Chợ Lầu (Bắc Bình), xe container vẫn phóng ào ào trên đường. Trời mưa, đường khá trơn, qua khu dân cư đông đúc nhưng các “hung thần” container vẫn không giảm tốc độ, phóng như ma đuổi.

Anh Kim, một tài xế xe container lâu năm, cho biết: “Mấy ông tướng chạy ít nhất là 70-80km/giờ. Với tốc độ này, cộng thêm đường trơn, xe chở nặng (trên 100 tấn, kể cả xác xe), nếu gặp tình huống bất ngờ xảy ra thì có trời mới đỡ nổi”.

Rạng sáng 11-11, chúng tôi bám theo đoàn xe container chở bia từ TP.HCM đi Nha Trang. Trong đoàn xe này có hai tài xế lái xe 57L 9753 và 57L 9754 không có bằng lái. Nhưng qua các chốt CSGT dọc quốc lộ 1A, hai chiếc xe này vẫn bình yên vô sự. Đến khoảng 8g, chiếc xe đầu kéo 57L 9753 do tài xế Huỳnh Văn Lợi (ngụ Diên Khánh, Khánh Hòa) điều khiển ra đến địa phận xã Cam Thịnh Đông (TP Cam Ranh) bị tổ tuần tra của trung tá Nguyễn Văn Khải (đội trưởng Đội CSGT Cam Ranh, Phòng CSGT Công an Khánh Hòa) dừng xe kiểm tra. Lợi không xuất trình được bằng lái và giấy tờ xe nên bị CSGT lập biên bản vi phạm, tạm giữ phương tiện.

Trong lúc xe 57L 9753 đang bị lập biên bản, chiếc 57L 9754 cũng vừa trờ tới. Trung tá Khải ra hiệu dừng xe để kiểm tra. Tài xế nhảy xuống xuất trình một... quyết định tước bằng lái của CSGT Khánh Hòa đối với Trần Ngọc Thạch (Bình Định) về hành vi không chấp hành hiệu lệnh của CSGT và bỏ chạy. Thấy khả nghi, trung tá Khải yêu cầu xuất trình giấy tờ tùy thân. Sau một hồi quanh co, tài xế khai tên thật là Trần Văn Mỹ (25 tuổi), chưa có bằng lái. Mỹ khai sử dụng quyết định xử phạt của người khác để đối phó với CSGT khi bị kiểm tra.

Trước đó sáng 9-11, tài xế Nguyễn Văn Thiệp (Hải Phòng) lái xe đầu kéo 57L 7834 chở container lưu thông từ TP.HCM đi Hà Nội. Do vượt quá tốc độ quy định, xe của Thiệp bị Đội CSGT Cam Ranh lập biên bản. Thiệp còn bị lập thêm lỗi không có bằng lái và lắp vỏ xe mòn tận lớp bố.

Giao xe cho phụ xe

Chiều 10-11, chiếc xe đầu kéo do Phạm Hồng Luận (35 tuổi, ngụ Đồng Nai) làm tài xế rời Khu công nghiệp Sóng Thần (Dĩ An, Bình Dương) chở hàng đi Móng Cái (Quảng Ninh). Cùng đi với anh Luận còn có Tuấn (25 tuổi, ngụ Đồng Nai) làm phụ xe. Đoạn đường từ TP.HCM tới Phan Thiết (Bình Thuận) khá bằng phẳng, xe chạy với tốc độ khoảng 40-50km/giờ, nhưng anh Luận liên tục phải đạp thắng, đánh tay lái qua phải, qua trái để tránh những chiếc xe khách vượt ẩu hoặc những chiếc xe máy tạt sát đầu xe.

Qua TP Phan Thiết, trên quốc lộ 1A bắt đầu xuất hiện nhiều ổ gà, ổ voi và nhiều đoạn đường xấu, xe chỉ chạy với tốc độ 10-15km/giờ. Gần 14g ngày 11-11, chiếc xe của anh Luận mới tới được đèo Cù Mông (Phú Yên) với bốn lần dừng xe để vá ruột; sau đó có một vỏ xe bị vỡ, không thể vá, không có vỏ thay, phải chạy khi chiếc vỏ này xẹp hơi.

Trên suốt chặng đường từ Khu công nghiệp Sóng Thần tới đèo Cù Mông, chỉ một mình anh Luận cầm lái. Để chống lại cơn buồn ngủ, anh Luận liên tục uống cà phê, uống nước tăng lực, nhai kẹo cao su rồi dùng khăn ướt lau mặt. Từ một người khá vui vẻ, cởi mở khi bắt đầu chuyến đi, anh Luận trở nên trầm ngâm ít nói, đôi mắt sâu dần và khuôn mặt dần chuyển sang trắng xanh sau một ngày không ngủ.

Theo lời anh Luận, khoảng 10 năm chạy xe đường dài từ “công nóng” (container thông thường), “công lạnh” (container có hệ thống làm lạnh), anh đều lái một mình. Mỗi chuyến đi, ngày đầu anh thường chạy liên tục từ 21-24 giờ, ngày thứ hai trở đi chạy khoảng 15-16 giờ, khi nào mệt thì ngủ, tỉnh dậy lại chạy tiếp.

Vài tháng gần đây có Tuấn phụ, Tuấn chưa có bằng lái, đang đi học. Anh Luận nói dù Tuấn chưa có bằng lái nhưng do quá mệt, anh cũng phải giao xe cho Tuấn chạy trên những đoạn đường bằng phẳng.

“Thật lòng mình cũng ẩu, để nó chạy nhiều lúc thấy nó xử lý yếu, cứ giật mình thon thót. Nhưng cũng phải thông cảm, nó đang học lấy bằng, ở trường người ta dạy đâu được bao nhiêu, phải tạo điều kiện cho nó học thực tế thôi” - anh Luận tâm sự.

Nhiều “chiêu” đối phó

Đêm 11-11, tại khu vực đèo Cả (Phú Yên), chúng tôi quá giang một chiếc xe container chở bia từ TP.HCM đi Đà Nẵng. Trên xe có tài xế Việt có bằng FC, còn tài xế Dũng mới chỉ có dấu D (chưa được lái xe container). Qua địa phận thị xã Sông Cầu (Phú Yên), Việt giao cho Dũng lái để ngủ.

Chúng tôi hỏi: “Nếu gặp CSGT kiểm tra thì sao?”. Dũng cười: “Nhảy qua đổi tài ngay”. Vừa dứt lời, Dũng đập vào chân Việt la lớn: “Dậy, mấy ổng kìa”. Qua ánh đèn pha, chúng tôi thấy tổ tuần tra của CSGT Phú Yên đang chạy tuần hướng ngược lại. Việt ngóc đầu dậy chồm qua ghế lái đổi chỗ cho Dũng. Khi CSGT ra hiệu lệnh dừng xe cũng là lúc Việt đã yên vị sau tay lái.

Sau khi xuất trình giấy tờ xe, bằng lái dấu FC, xe được giải quyết cho đi. Quay trở lại xe, Việt tiếp tục giao xe cho Dũng điều khiển.

Theo tìm hiểu, nhiều tài xế xe container không có bằng lái hoặc có bằng nhưng chưa nâng lên dấu FC đối phó với CSGT bằng cách xuất trình biên bản xử lý vi phạm trước đó và khẳng định bằng FC đã bị tạm giữ (thực tế bằng chưa có dấu FC).

Cường, một tài xế xe container ở Đồng Nai, cho biết: “Cánh tài xế xe “công” (container) chưa có bằng FC cố tình vi phạm một vài lỗi nhẹ (không cài dây an toàn, thiếu đèn chiếu sáng, tránh vượt sai quy định...) để CSGT lập biên bản tạm giữ hoặc tước giấy phép lái xe. Có “bửu bối”, tài xế thoải mái chạy đường dài. Nếu gặp CSGT khó tính, đòi kiểm tra bằng FC thì trình biên bản tạm giữ ra là xong”.

Hiện nay hầu hết tài xế xe container đều lận lưng tấm bằng “bay” (bằng giả) để sử dụng khi gặp CSGT. Ngay cả tài xế có bằng thật vẫn thủ thêm bằng dỏm, nếu bị CSGT lập biên bản vi phạm, họ “vui vẻ” xuất trình bằng giả rồi bỏ luôn. Với tâm lý “xài bằng giả sướng hơn bằng thật”, cánh tài xế luôn trong tư thế... sẵn sàng phạm luật.

Có một thực tế nhức nhối, do khan hiếm tài xế nên không ít doanh nghiệp vận tải sẵn sàng thuê tài xế vừa non tuổi đời vừa yếu tay nghề. Theo ý kiến của nhiều CSGT, ngoài việc xử lý tài xế, còn phải xử lý mạnh tay đối với chủ phương tiện thuê người không có bằng lái chạy xe.

“Sao không “đè” nó chết luôn!” Tối 11-11, chúng tôi theo chiếc xe chở hàng từ Vĩnh Phúc vào Khu công nghiệp Sóng Thần do tài xế tên Tú (khoảng 32 tuổi) điều khiển cùng tài xế thứ hai là Tân (khoảng 25 tuổi). Xe bắt đầu leo đèo Cả (Phú Yên) gặp một số xe đi cùng chiều, có những chiếc chở nặng, leo đèo chậm, khi xuống dốc cũng không dám lấy đà vượt dốc kế tiếp, khiến xe của Tú chạy sau bị mất đà theo, phải liên tục sang số, nhấn ga để leo đèo. Trong xe, Tú và Tân bực bội, luôn miệng chửi tục. Tới con dốc thứ ba, thứ tư của đèo Cả, Tú cho xe vọt lên trước một xe tải nặng, không chú ý tới phía trước có mấy xe chạy chiều ngược lại. Thấy Tú tăng tốc vượt lên, đoàn xe đối diện phải phanh gấp và dạt ra sát taluy, tiếng lốp bám đường rít lên. Khi đầu xe của Tú chỉ cách đoàn xe chừng 10m, Tú đánh lái sang phải, nhìn qua gương thì đuôi chiếc rơmooc chỉ cách đầu chiếc xe tải cùng chiều vài mét. Vượt qua được chiếc xe tải, Tân liên tục chửi, hỏi Tú: “Sao anh phải sợ nó, sao không “đè” nó chết luôn đi!”.