Phóng to

Trạm KHKT-DV 4 - Ảnh: Mai Thắng

Đó là các trạm KHKT-DV (thường gọi là nhà lô hay nhà chòi) như những cột mốc chủ quyền trên biển của Tổ quốc.

Những khối nhà thép

Các khối nhà kết cấu bằng sắt thép do Bộ tư lệnh Công binh xây dựng, có sức bền lâu dài và chịu được sự khắc nghiệt của thời tiết như gió to, bão lớn cấp 9, cấp 10.

Nhà có chân cũng bằng thép cắm sâu 60m xuống đáy san hô; từ đáy san hô lên mặt nước khoảng 17m, từ mặt nước lên nóc sân thượng 23m; cả khối nhà chia làm nhiều tầng, nhiều phòng để sinh hoạt, học tập... với diện tích sử dụng hàng trăm mét vuông/tầng.

Mùa sóng bão, nhà rung lắc nhưng không chao đảo và không dễ gì đổ được. Theo qui định, khi có sóng bão to, nhà có hiện tượng rung lắc mạnh là cán bộ chiến sĩ được lệnh di chuyển xuống tàu trực an toàn. Còn mùa biển lặng như thời điểm hiện nay, có ngày biển phẳng như mặt gương chói mắt từ sáng sớm.

Hiện nay trên vùng biển thềm lục địa có 15 “ngôi nhà thép” như thế, kéo dài từ bãi cạn Ba Kè (giáp quần đảo Trường Sa) đến bãi cạn Cà Mau (giáp Thái Lan và Philippines), tạo thành một vành đai chiến hào đảo thép trên biển. Mỗi nhà là một pháo đài vững chắc, trên đó là những người trẻ ngày đêm quan sát phát hiện mục tiêu lạ để “mời” ra khỏi vùng biển đất nước.

Đó là những cán bộ chiến sĩ tiểu đoàn DK1 lữ đoàn 171 hải quân - những người mà anh em gọi nửa đùa nửa thật là “bia chủ quyền sống”. Những “tấm bia” không chỉ gồng mình với điều kiện khắc nghiệt mà còn phải cắn răng nhớ đất liền, nhất là lúc vợ ốm, con đau, mẹ già không người đỡ đần chăm sóc...

Những “tấm bia sống” ấy mỗi đợt cắm trên biển từ 8-10 tháng. Cũng có khi do yêu cầu nhiệm vụ phải ở đến 13, 14 tháng mới vào đất liền. Không ít bi kịch trái tim nảy sinh từ những chuyến xa đất liền dằng dặc như thế. Đại úy Hoàng Văn Quảng, trạm trưởng trạm DK1/10, chẳng hạn, đã ngót nghét 40 vẫn “phòng không”. Bao năm đi biển, dành dụm được ít tiền, Quảng xây căn nhà nhỏ ở đất liền nhưng đi biển hoài, nhà khóa cửa để đấy.

Từ bàn tay tạo dựng cuộc sống

Phóng to

Lắp đặt ăngten ở trạm KHKT-DV Quế Đường - Ảnh: Mai Thắng

Thời tiết ở thềm lục địa chia làm hai mùa rõ rệt: mùa biển lặng từ tháng ba đến tháng mười; mùa sóng bão từ tháng mười một đến tháng hai năm sau. Do đặc điểm khí hậu nên việc tăng gia trồng rau xanh ở đây cũng theo mùa sóng.

Anh Trang Hải Âu ở trạm Quế Đường cho biết: “Thoạt đầu rau trồng được vài bữa lại héo và chết. Anh em đã chế ra chiếc bồn bằng gỗ trồng rau trên đó, chủ yếu là rau dền cơm. Gió mùa đông bắc, chúng tôi phải làm “nhà” cho rau, gió hướng nào che hướng ấy”.

Còn nước ngọt, ít ai biết thực tế ở đây hiếm hơn cả ở Trường Sa. Mùa này mỗi người được tắm hai lần/tuần. Có trạm quy định một tuần mỗi người chỉ được 30 lít cho cả tắm giặt, rửa mặt, đánh răng... Cuối tuần nhà bếp có nhiệm vụ đong nước cấp phát cho anh em. Nước thải dồn lại để tưới rau.

Trang Hải Âu nói: “Phát cho anh em 5 lít thì thu về 3 lít để tưới rau”. Trạm Tư Chính 5 bị nghiêng nên nước ngọt còn ít hơn so với các trạm khác. Quanh năm bộ đội phải rửa bát, giặt giũ bằng nước biển. Nước ngọt chỉ được tráng, rửa nước cuối cùng...

Khó khăn thiếu thốn là thế nhưng từ bàn tay cần cù chịu khó, cán bộ chiến sĩ các trạm KHKT-DV cũng có câu lạc bộ, tủ sách, tivi, cũng vườn rau cây cảnh, làm thơ bình báo tường... cái gì cũng nhỏ nhắn, gọn gàng ngăn nắp.

Thậm chí tháng ba, tháng tư (mùa biển lặng) đoàn cơ quan dân chính đảng đến thăm, có người đã xin giống ớt sai trĩu quả cay xé về đất liền trồng dù không hiểu sao trồng không nhiều quả, không cay như ở đây.

Tháng tư, mùa biển lặng, chia tay những cột mốc chủ quyền đang sừng sững nơi xa nhất của biển quê hương, chúng tôi nghĩ mãi về những trái tim biển phập phồng trong lồng ngực những người trẻ ấy...