Phóng to

Minh họa: Trần Ngọc Sinh

Dì Năm chưng hửng. Kêu trời không thấu. Thân đàn bà cô quạnh cãi đâu lại ông em đích tôn lớn lệnh ấy. Cậu cất một gian phòng nhỏ trên nền kho cũ rồi bảo dì dọn đi. Dì lủi thủi ôm cây thánh giá, tượng Đức Mẹ, nước mắt vắn dài, quơ vội mớ áo quần vô đó lay lắt sống qua ngày.

2. Tôi qua thăm những ngày về vội vã. Dì gần tám mươi, tóc bạc trắng, gầy nhom nhưng rất đẹp lão. Chủ nhật nào dì cũng mặc áo dài trắng, quần đen, xách dù đi lễ. Bữa giờ tao bịnh, khó chịu trong người. Cả ngày hôm nay cứ nôn trong ruột, nghĩ chắc có khách nào tới thăm. Mà cả đời Năm có chơi với ai đâu. Ai dè bây tới làm tao mừng hết sức. Dì ở với cả đống người nhưng như ở một mình. Cơm nước tự lo, bữa nào khỏe thì lần ra chợ mua ít thịt về nấu canh lùa cơm cho dễ. Đi không nổi thì kêu tụi nhỏ xách cà mèn ra tiệm mua cơm. Dạo này họ nấu khô quá, nuốt chả trôi.

Dì ở cả đời với ngoại. Hai mẹ con tối lửa tắt đèn hôm sớm có nhau. Mấy năm trước ngoại trèo lên ghế, với tay lấy cây chổi lông gà, trượt chân té, nằm liệt giường hơn ba năm thì mất. Dì không chồng, không con, nhờ người em ở Mỹ mỗi tháng cho ít tiền xoay xở chi tiêu trong căn phòng hơn chục mét vuông ẩm thấp.

3. Hồi đó má bán đường tán, dì bán bột sát bên ở chợ Ninh Hòa. Tôi ra chơi, mới tí tuổi đầu mà nói năng rành rẽ, dì thương quá nên xin về nuôi. Má cười, chị thương thì ẵm nó về chơi vài bữa rồi trả lại, chứ con em rứt ruột đẻ ra, cho sao đành hả chị?

Dì dẫn tôi về, sắm đồ cho mặc. Sáng nào cũng cho cả nắm tiền chạy ra ngõ ăn hàng. Dì đi chợ, tôi nằm trên võng với ngoại nghe kể chuyện đời xưa. Những bà tiên, ông Bụt, cô Tấm, nàng Cám... cứ như thế đi vào thế giới tuổi thơ êm ả của tôi.

Lớn lên, tôi ít qua chơi vì ngại người ta dị nghị bảo muốn...giành gia tài. Dì nhắn năm bảy tin bảo ngoại nhớ. Má bắt qua nhưng chẳng bao giờ tôi ngủ lại.

Mỗi lần nhắc chuyện chồng con, dì hay cười bẽn lẽn. Nói nào ngay hồi đó tao cũng thương một ông ở bên mé kia sông. Ai dè ổng bị bắt quân dịch. Khi đi, ổng hứa vài năm sẽ về mà chả thấy. Tao trách hoài, đi đâu dữ không biết, hứa cho đã rồi hổng dzìa, không thương nữa thì cũng ghé nhà nói giùm một tiếng để tui an tâm đi lấy chồng, chớ im im kiểu này thì tội tui quá!

Nhiều khi nghe loáng thoáng có đơn vị nào hành quân qua,

dì cũng sấp ngửa chạy ra cầu Dinh đứng ngóng. Bao bận như thế mà người xưa cứ tăm cá bóng chim. Chờ hổng được

nữa thì quệt nước mắt lủi thủi

đi về. Đằng đẵng mấy chục năm, riết rồi ế lúc nào chả hay. Cũng có đám tới đánh tiếng nhưng chẳng ai bằng ổng, mà có hơn cũng hổng dám lấy.

Lỡ yên bề gia thất, ổng về bất tử biết ăn nói làm sao?

4. Dì đứng dậy, phủi đít quần, bây ra đây Năm cho coi cái này.

Dì nắm tay tôi, chầm chậm ra phía bờ sông, băng qua đám ruộng chỗ hồi nhỏ sáng nào tôi cũng hay coi mấy anh chị ngăn bờ dẫn nước. Họ không trồng lúa, chỉ trồng đậu phộng, đậu xanh. Làm ra cũng chẳng bán, cứ để trong nhà ăn.

Bây thấy gốc sầu đâu hông? Hồi xưa hai đứa hẹn hò ở đó đó. Bữa nào ra giặt đồ, ổng cũng bơi thuyền qua nói dóc. Lúc ổng đi, cứ chiều chiều là tao ra ngồi ngó qua nhà ổng. Hơn bốn chục năm trước, họ bán nhà đi đâu không ai biết. Tao giờ hơi hám hổng còn, thau đồ bưng hổng nổi toàn mướn người ta giặt.

Khi nào buồn lại ra đây đứng ngó cho... buồn hơn.

Cây sầu đâu già cỗi, chớm đông, cành trơ không còn chiếc lá, lặng lẽ đứng soi mình trên bến. Để rồi mỗi tháng ba ra hoa phơn phớt tím cành. Bao mùa sầu đâu đi qua hờ hững, mà sao chẳng thấy người trở lại hả người ơi? Mà dì cũng kỳ, hẹn đâu không hẹn, lại hẹn ngay gốc sầu đâu. Nội cái tên thôi nghe đã buồn thảm não.

Bây nhiêu tuổi rồi? Dạ con sắp ba mươi. Dì xoa đầu, nhanh ghê hen, mới hồi nào lũn cũn chạy theo tao mà giờ đã nửa đời người. Lấy vợ đi. Có con cháu ẵm bồng, mai sau có người lo lắng. Đừng như Năm...

Chuyện nhà cửa giờ tính sao hả Năm? Bây coi, tao già rồi, sống nay chết mai, giành giựt chi nữa. Nhưng nằm đêm nghĩ cứ khóc hoài. Dù gì cũng là chị em ruột thịt mà ổng nỡ đối xử với tao như vậy.

Thôi Năm đừng khóc nữa. Bữa nào giỗ má con, dì qua chơi nhen. Ừa, để tao ráng qua. Dạo này trở trời là thấy yếu trong người. Lần cuối ăn giỗ má bây cũng hổng chừng. Chắc tao sắp theo chỉ, hai bà già hẹn nhau ở trển mở sạp bán đường bán bột kiếm lời...

Tháng tư năm ấy người ta xây bờ kè dọc sông Dinh chống lở đất. Mảnh ruộng bị vô một khúc, cây sầu đâu bị bứng gốc quăng đi. Nghe đâu dì buồn quá, bệnh hết mấy ngày. Rồi lần ra bến, lượm mớ hoa cuối mùa phơi khô, bỏ vô bịch nilông treo lủng lẳng trên đầu giường ngủ.

Từ rày đổ lại, mỗi chiều buồn nhớ người tình cũ, hổng biết dì có còn ra bờ sông ngó qua bến vắng...