Những 'kịch bản' khi tăng tỉ lệ điểm thi trong xét tốt nghiệp THPT

TS. LÊ THỊ THANH MAI

TTO - Theo thông báo của Bộ GD-ĐT, năm 2019 sẽ tăng tỉ lệ điểm thi trong xét công nhận tốt nghiệp THPT lên 70%. Việc này chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến tỉ lệ tốt nghiệp THPT nói chung.

Học sinh sau giờ thi môn lý trong kỳ thi THPT quốc gia 2018 - Ảnh: TRỌNG NHÂN

Tỉ lệ tốt nghiệp THPT bị ảnh hưởng ra sao? Dưới đây là những "kịch bản" có thể xảy ra.

Ở đây chúng tôi tạm mượn số liệu của năm 2018, 2017 để ước tính. Số liệu này chỉ tính trên số thí sinh tốt nghiệp THPT đúng năm, không tính hệ giáo dục thường xuyên, không tính số thí sinh bị điểm liệt để ước tính tỉ lệ tốt nghiệp THPT.

Điểm của kỳ thi THPT quốc gia luôn thấp hơn điểm lớp 12

Năm 2017, năm được xem là đề thi dễ thở với thí sinh, điểm trung bình của kỳ thi THPT quốc gia cả nước chỉ bằng 0,73 điểm lớp 12.

Năm 2018, độ phân hóa của đề thi tăng lên, điểm trung bình của kỳ thi THPT quốc gia cả nước chỉ bằng 0,66 điểm lớp 12 (thấp hơn so với năm 2017).

Số thí sinh đạt từ 5 điểm trở lên trong kỳ thi THPT quốc gia 2017, 2018 lần lượt là 60,3% và 47,3%.

Với năm 2018, chỉ khoảng 20% trường THPT có điểm thi THPT quốc gia bình quân bằng từ 0,7 trở lên so với điểm trung bình lớp 12. Dĩ nhiên, con số cụ thể sẽ khác nhau tùy địa phương, tùy trường THPT.

Có thể thấy điểm của kỳ thi THPT quốc gia càng thấp hơn điểm lớp 12, số thí sinh đạt từ 5 điểm trở lên ở kỳ thi THPT quốc gia càng ít.

Tỉ lệ tốt nghiệp THPT sẽ giảm

Năm 2018, tỉ lệ kết quả thi trong xét công nhận tốt nghiệp THPT là 50%, điểm xét tốt nghiệp (ĐXTN) được tính như sau:

ĐXTN năm 2018 = 0,5 x điểm trung bình 4 bài thi + 0,5 x điểm trung bình cả năm lớp 12

Năm 2019, tỉ lệ kết quả thi trong xét công nhận tốt nghiệp THPT tăng lên 70%, điểm xét tốt nghiệp THPT tính như sau:

ĐXTN năm 2019 = 0,7 x điểm trung bình 4 bài thi + 0,3 x điểm trung bình cả năm lớp 12

Nếu áp dụng công thức của năm 2019, khả năng sẽ có 116.103 học sinh đủ ĐXTN năm 2018 sẽ trở thành không đủ ĐXTN năm 2019. Nói cách khác, nếu năm 2018 áp dụng công thức dự kiến của 2019, tỉ lệ tốt nghiệp sẽ giảm gần 15%.

(ĐXTN: điểm xét tốt nghiệp, QC: quy chế)

Khu vực và địa phương bị tác động nhiều nhất

Trong 7 khu vực thì dự báo 4 khu vực có tỉ lệ tốt nghiệp THPT giảm nhiều là Tây Bắc, Bắc Trung Bộ, Đông Bắc, Nam Trung Bộ và Tây Nguyên với tỉ lệ giảm lần lượt là 27,2%, 19,5%, 18,7% và 18,4%, trong đó, nhiều tỉnh có tỉ lệ giảm từ 20% trở lên.

Các tỉnh thuộc khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, Đồng bằng sông Hồng, Đông Nam Bộ có tỉ lệ giảm ít hơn, hầu hết dưới 20%.

Điểm đáng lưu ý, trong 63 tỉnh thành, có đến 21 tỉnh thành có khả năng tỉ lệ tốt nghiệp giảm hơn 20% so với năm 2018 nếu tăng tỉ lệ kết quả thi trong xét công nhận tốt nghiệp THPT từ 50% lên 70%.

Điều này cho thấy ở các khu vực và các tỉnh thành có độ giảm tỉ lệ tốt nghiệp lớn cần được giám sát kỹ hơn trong kỳ thi 2019 sắp tới.

Khâu ra đề tiếp tục không đơn giản!

Giả định mặt bằng kết quả học tập lớp 12 năm 2019 có tăng hơn năm 2018 thì tỉ lệ tốt nghiệp THPT cũng khó có thể cao hơn khi áp dụng tăng tỉ lệ kết quả thi trong xét công nhận tốt nghiệp THPT.

Bên cạnh đó, nếu đề thi THPT quốc gia dễ như năm 2017, các trường đại học tốp trên có sử dụng kết quả kỳ thi THPT quốc gia sẽ phải xây dựng thêm các tiêu chí phụ.

Vì vậy, dù có tăng tỉ lệ kết quả thi trong xét công nhận tốt nghiệp THPT để hạn chế tối đa tình trạng sử dụng "phao cứu sinh" điểm học bạ như các năm trước, việc vẫn áp dụng hai mục tiêu cho một kỳ thi THPT quốc gia tiếp tục là câu chuyện không đơn giản với công tác ra đề thi.

Và thực tế cũng chưa có cơ sở để khẳng định việc thí sinh không tốt nghiệp được là do các em thực sự yếu hay do thay đổi cách tính trong xét tốt nghiệp.