Mục đích cuối cùng của giáo dục gia đình là giúp con cái tự tin, tự lập để đứng vững trên đôi chân của mình. Chữ “tự” nhắc ta rằng người đóng vai chính trong quá trình này là chính trẻ.

Động lực vươn tới tự lực nơi trẻ rất mạnh. Vừa biết cầm là trẻ giành cầm đồ ăn. Ba tuổi bé cũng đã nói “không” để tự khẳng định mình. Bé còn đòi tự mình chọn quần áo mỗi khi đi tắm. Bà mẹ muốn “khỏe” thì đánh một cái khi bé nói không, giành chọn quần áo cho bé. Bà mẹ “khỏe” đang vô tình làm thui chột tiềm năng lớn lên của con.

Vai trò của cha mẹ là hỗ trợ quá trình lớn lên của trẻ. Điều này không dễ vì giáo dục sự tự lập khó hơn dạy sự tuân thủ rất nhiều. Theo các nhà khoa học, tuổi vị thành niên bắt đầu tư duy trừu tượng, biết suy nghĩ một cách có trách nhiệm về mình, người khác.

Hiện nay trẻ tiếp xúc với một khối lượng thông tin không ngừng đổi mới, còn cha mẹ thì xu hướng chung là dừng lại. Khoảng cách tâm lý giữa đôi bên ngày càng khoét rộng.

Hành động giữ con trong bốn bức tường là phản ứng tự nhiên của sự hoảng hốt, nhằm cứu vãn tình hình trước cơn lũ thông tin vàng thau lẫn lộn. Nhưng ở thời đại hiện nay không thể chạy đâu để tránh khỏi cơn lũ này. Việc cha mẹ ngày nay nên làm không phải là cấm con tiếp xúc với “vi trùng” bằng cách cô lập chúng. Dù được cha mẹ theo kè kè, D. vẫn có thai vì ta có thể nhốt con người chứ không thể “nhốt” tư tưởng của họ.

Làm sao giúp con có suy nghĩ và quyết định đúng? Đó là thái độ hiểu biết của bà mẹ không giận khi bé nói “không”, mà còn thông cảm với anh chàng vị thành niên muốn tự khẳng định bằng cách ăn mặc hơi lập dị...

Đó là bà mẹ kiên trì để cho bé tự lựa chọn quần áo với sự tư vấn của mình, lớn hơn chút nữa không áp đặt mà cùng thảo luận để con tự chọn ngành nghề phù hợp nhất. Đó là bố mẹ chịu khó trả lời những câu hỏi bất tận của tuổi lên 6 mà còn tiếp tục thảo luận với con về tình bạn, tình yêu, sức khỏe sinh sản, cuốn phim hay, hòa bình thế giới và chất độc da cam... Sợi dây tâm lý sẽ gắn chặt cha mẹ và con cái suốt đời.

... Trong quản lý người ta thường nêu một phẩm chất của nhà quản lý là sẵn sàng thay đổi để thích nghi với hoàn cảnh mới. Tôi nghĩ làm cha mẹ cũng vậy thôi.