Phóng to

Lực lượng hải quan kiểm tra các bộ phận, linh kiện của chiếc xe BMW nhập “chui” qua cảng Hải Phòng - Ảnh: CTV

Mặc dù các bộ phận như đầu xe, đuôi xe, các máy móc được tháo rời nhưng có thể lắp ráp thành một chiếc xe gần như hoàn chỉnh, hoặc bán linh kiện nếu thông quan trót lọt.

Theo cơ quan hải quan, hiện nay đang có tình trạng DN lợi dụng hải quan điện tử phân luồng xanh, luồng vàng, ưu tiên cho thông quan nhanh gọn, miễn kiểm tra thực tế để nhập khẩu hàng cấm, ẩn lậu hàng trong container.

Lợi dụng luồng vàng để nhập hàng cấm

Theo một cán bộ của Tổng cục Hải quan, mới đây khi đột xuất kiểm tra thực tế hàng hóa nhập khẩu của Công ty TNHH xuất nhập khẩu HL về qua cảng Hải Phòng, cơ quan hải quan phát hiện DN này cố tình nhập khẩu hàng hóa không đúng với khai báo.

Cụ thể, DN chỉ mở tờ khai nhập khẩu bốn đầu máy phát điện ba pha dùng trong công nghiệp. Đây là loại đầu máy đã qua sử dụng, nguồn gốc Trung Quốc. Tuy nhiên, khi các cán bộ thuộc Tổng cục Hải quan kiểm tra thì phát hiện DN xếp bốn chiếc đầu máy bên ngoài container.

Phía trong là các bộ phận gồm phần đầu xe, phần đuôi xe, các phụ tùng, máy móc... của một chiếc ôtô BMW model 645CI cũ đã được tháo rời, chỉ thiếu một vài bộ phận, phụ tùng.

Theo một cán bộ Tổng cục Hải quan, hiện vụ việc vẫn đang tiếp tục điều tra. Lô hàng vi phạm đang đưa đi giám định để xác định trị giá hàng hóa, ước tính khoảng 986 triệu đồng.

Theo vị cán bộ này, lực lượng hải quan nghi ngờ DN tháo rời các bộ phận của xe trong container, cùng với một vài bộ phận khác có thể ẩn giấu trong các lô hàng khác để sau khi các lô được thông quan toàn bộ, DN có thể lắp ráp trở lại thành một chiếc xe cũ.

Bởi theo quy định hiện nay, ôtô đã qua sử dụng muốn nhập khẩu phải qua hàng loạt điều kiện, trong đó giới hạn không quá năm năm sử dụng, ấn định cửa khẩu nhập hàng chứ không phải muốn đi cửa khẩu nào cũng được.

Một giả thiết khác là DN cố tình nhập chui linh kiện ôtô đã qua sử dụng vốn bị cấm nhập khẩu.

Theo các cơ quan hải quan, nhập lậu linh kiện ôtô không phải là hiện tượng mới nhưng thủ đoạn trong vụ việc này lại khá mới. DN đã lợi dụng thông quan điện tử để cố tình nhập hàng cấm.

Cụ thể, khi khai báo điện tử, DN trước đây không có vi phạm trong xuất nhập khẩu, hoặc chưa từng bị phát hiện đã nhập lậu, trốn thuế... sẽ được xếp vào luồng xanh. Ở luồng này, DN được miễn kiểm toàn bộ. Dưới luồng xanh là luồng vàng, DN chỉ bị kiểm tra trên hồ sơ (Công ty TNHH xuất nhập khẩu HL được xếp vào luồng vàng).

Do đó, khi DN cố tình nhập hàng lậu, hàng cấm sẽ khai một đằng, thực nhập một nẻo. DN cố tình che giấu, trong khi không phải lúc nào lực lượng hải quan cũng có thể kiểm tra. Lô hàng nào cũng kiểm tra hết thì sẽ gây ùn ứ tại cảng, đặc biệt ở những cảng lớn như cảng Hải Phòng, Cát Lái, Vict (TP.HCM)...

Riêng về vụ việc của Công ty TNHH xuất nhập khẩu HL, cơ quan hải quan vẫn đang tiếp tục làm rõ nhưng là hàng cấm nên sẽ tịch thu toàn bộ hàng vi phạm.

Nhập về để bán linh kiện?

Liên quan vụ việc của Công ty TNHH xuất nhập khẩu HL, một số ý kiến cho rằng DN nhập về để bán linh kiện cũ. Các chủ salon bán ôtô nhập khẩu cho biết thị trường mua bán linh kiện ôtô cao cấp đã qua sử dụng khá sôi động.

Sau nhiều năm nhập khẩu ôtô cao cấp về VN, lượng xe cần thay thế, bảo dưỡng linh phụ kiện rất lớn trong khi nguồn cung cấp, các nhà nhập khẩu được hãng sản xuất chỉ định bán lại giá cao nên chủ xe sẽ chọn nguồn hàng xài rồi này.

Ông T., chuyên kinh doanh ôtô nhập khẩu từ Mỹ có salon tại TP.HCM, cho biết việc nhập linh kiện ôtô đã qua sử dụng này lâu nay bị cấm nhưng “có cầu thì có cung” thị trường mua bán, trao đổi linh kiện ôtô cao cấp cũ khá sôi động.

Những dòng xe của các thương hiệu cao cấp nhiều năm qua đã được nhập khẩu về VN khá nhiều, chủ yếu từ Mỹ. Những chiếc xe này sau một thời gian sử dụng ở VN có nhiều chi tiết bị hư, nếu mua từ chính hãng, giá rất đắt nên hình thành một đường dây nhập khẩu chủ yếu từ Mỹ về Campuchia trước khi về VN có thể đáp ứng nhu cầu này của chủ xe Việt.

Thường những linh kiện này lấy từ xe bị tai nạn ở Mỹ, sau khi đấu thầu giá trị chỉ bằng gần 30% xe cũ cùng nhãn hiệu, chủng loại chưa bị tai nạn.

Các chủ gara ở Mỹ sẽ mang về rã ra lấy những phụ tùng còn sử dụng được, nguyên vẹn cung cấp cho các chủ salon, gara sửa xe ở VN. Về đến VN, các phụ tùng này được bán với giá chỉ bằng 70% giá phụ tùng mới chính hãng nên được nhiều khách hàng lựa chọn. Chỉ tính riêng thân và sườn xe mang về bán phế liệu cũng đã thu rất nhiều tiền.

“Với những xe cao cấp đang chạy ở VN đã sử dụng 3-4 năm, chủ xe sẵn sàng chấp nhận mua phụ tùng cũ đã qua sử dụng vì vẫn là hàng chính hãng, có chất lượng đảm bảo hơn nhiều lần hàng dỏm. Một chiếc Mercedes - Benz E240 sản xuất năm 2001 sau 12 năm sử dụng nhiều chi tiết bắt đầu lỏng lẻo, nếu xe bị phơi nắng nóng nhiều như ở VN thì các tay nắm bên trong, các gương chắn nắng ở ghế lái xe và ghế phụ... bắt đầu dễ giòn, bể. Để thay thế các linh kiện này, chủ xe chỉ mất vài chục USD cho một linh kiện tương tự của xe đã qua sử dụng” - ông T. khẳng định.

Chủ một xe Mercedes - Benz C180 sản xuất năm 2003 cho biết ông chỉ dùng hàng xài rồi này cho mỗi lần sửa chữa và thay thế phụ tùng vì giá rẻ hơn đến 50%. Chẳng hạn cục cao su chân máy ông mới thay gần đây giá 2 triệu đồng/cục, cao su hộp số 1 triệu/cục trong khi giá chính hãng hơn 3 triệu đồng/cục.