Phóng to

Các đại biểu trao đổi tại hội thảo “Cơ hội và thách thức của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh TP.HCM trong giai đoạn hiện nay” sáng 23-3 - Ảnh: Minh Đức

Tạo được niềm tin cho thanh niên “Các bạn hôm nay nhạy bén và thông minh, muốn có cái cụ thể. Do vậy, sự chăm chút của các cấp thôi chưa đủ mà cần có cái nhìn thực tế hơn, đừng vội so sánh hay đòi hỏi các bạn hôm nay phải như thế hệ ngày xưa, mà phải nhìn bằng cái nhìn biện chứng. Quan trọng là phải tạo được niềm tin cho thanh niên. Điều này chỉ có giá trị khi chúng ta có những tấm gương, từ trên xuống dưới, nói và đồng hành với các bạn”. Như sông vươn ra biển lớn “Bản sắc thanh niên VN trong hội nhập quốc tế là gì? Trung thành với truyền thống không phải là tìm về đền đài xưa cũ mà phải như dòng sông vươn ra biển lớn. Đoàn giáo dục thế nào cho thanh niên về lòng yêu nước, tiếp cận vận động thanh niên đi học nước ngoài trở về chung tay góp sức xây dựng đất nước là những vấn đề Đoàn không thể không suy nghĩ...”. Một cơ hội lớn của Đoàn “Hoạt động Đoàn phải thấy được tầm nhìn trong 10, 20, thậm chí 40 năm tới. Đoàn làm gì giúp thanh niên đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước, giúp người trẻ đủ vững vàng vượt qua cái bẫy của đất nước có thu nhập trung bình, đang hội nhập toàn cầu. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trẻ - một trong sáu chương trình đột phá của TP - là cơ hội rất lớn cho Đoàn của một TP có đến 35% dân số là thanh niên”.

Trong bối cảnh đa chiều của việc truyền và nhận thông tin, Đoàn đứng đâu trong vòng xoáy thông tin và trong lòng người trẻ? Nói như phát biểu đề dẫn của Bí thư Thành đoàn TP.HCM Nguyễn Văn Hiếu: “Ôn lại truyền thống là quan trọng nhưng việc cần thiết là phải làm sao, làm như thế nào để tổ chức Đoàn giữ được vị trí, vai trò của mình trong lòng bạn trẻ, người dân TP...”.

Giúp bạn trẻ nhận ra chính mình

Theo TS Hồ Thiệu Hùng - nguyên phó Ban Tư tưởng văn hóa Thành ủy TP.HCM, không thể phủ nhận Đoàn thanh niên có ảnh hưởng rộng lớn và đã đào tạo nhiều thế hệ cán bộ. Ông cho rằng thanh niên hôm nay hoặc là người dũng cảm sẵn sàng đối mặt sai trái, hoặc là người bức xúc trước các vấn đề một thời gian rồi thôi, hoặc sống theo chủ nghĩa mackeno (mặc kệ nó) miễn mình yên thân, hoặc hùa theo cái xấu. “Giúp họ nhận ra mình là ai, lựa chọn cách sống nào chính là nhiệm vụ của Đoàn”, ông kết luận.

TS Lê Hữu Phước - phó hiệu trưởng Trường ĐH Khoa học xã hội và nhân văn TP.HCM - thẳng thắn chỉ ra Đoàn mới chỉ tập hợp được những tinh hoa của người trẻ, trong khi mục tiêu phải là tập hợp đại trà, để số đông đến với Đoàn hoặc ít ra cũng chịu sự ảnh hưởng của Đoàn. Vì vậy, ông mong chờ tổ chức Đoàn TP phải năng động hơn nữa và không chỉ giáo dục chung chung. “Quan tâm hơn đến hình thành nhân cách và bản lĩnh sống cho người trẻ, đừng vội nhắc đến ý thức hệ, giúp họ đủ sức đề kháng với nhiều vấn đề hiện tại”, ông đề xuất.

Trong khi đó, TS Nguyễn Xuân Tế - Đảng ủy khối các trường ĐH, CĐ TP.HCM - cho rằng khi nào Đoàn giúp thanh niên xác định động cơ và phương pháp đúng thì mới dẫn đến hành động đúng. Ấy phải là động cơ trong sáng, không vụ lợi, là phương pháp hài hòa để thực hiện lý tưởng sống; quan trọng nhất phải giáo dục lòng tự trọng, vì yêu nước là phải có lòng tự trọng trong mỗi thanh niên.

Thay cách nhìn, đổi phương pháp

Nguyên trưởng Ban Tư tưởng - văn hóa T.Ư Trần Trọng Tân khẳng định thành công của Đại hội Đảng XI đặt ra rất nhiều thời cơ cho Đoàn và người trẻ. Nhưng ông lưu ý Đoàn cần đổi hướng tiếp cận với nghị quyết đại hội.

Theo ông, nghiên cứu nghị quyết bằng hoài nghi khoa học để nhận ra cái đúng, phát hiện điều sai mà góp ý điều chỉnh cho phù hợp. “Trong hoạt động của Đoàn cũng cần thay đổi. Ví dụ, phong trào tình nguyện của tuổi trẻ làm rất tốt, nhưng các bạn phải là đầu tàu lôi kéo nhiều người cùng tham gia chứ không phải làm thay cho họ tất cả”, ông nói.

Còn theo Phan Thị Thanh Phương - bí thư Đoàn Trường ĐH Khoa học tự nhiên TP.HCM, thách thức lớn chính là phải có quy chuẩn về cán bộ Đoàn. Bởi theo chị, hình ảnh người cán bộ xuất hiện trước đám đông phải đảm bảo tố chất thủ lĩnh, hàm lượng chuyên môn và phải là tấm gương mới tạo được sức hút nhất định.

Điều này lý giải vì sao Đoàn còn hạn chế trong việc đón đầu các xu hướng mới trong giới trẻ, mà thường khi đã thành trào lưu Đoàn mới xuất hiện và như vậy sẽ không dễ định hướng thanh niên. “Các bạn trẻ hôm nay tư duy rất nhanh nên tổ chức Đoàn phải nhanh hơn, đi trước, ít ra là đi cùng, đừng đi sau các bạn”, Phương bày tỏ.

Điều này được bạn Phạm Minh Tâm - phó bí thư Quận đoàn 3 - đề nghị: “Giáo dục của Đoàn không giáo điều, lý thuyết suông mà phải đưa người trẻ đến với người thật việc thật để họ tin và làm theo. Đó mới là thách thức lớn của tổ chức”.

Cái tôi của bạn trẻ ngày nay quá lớn? Trong một nghiên cứu mới đây của nhóm tác giả Trường ĐH Sư phạm TP.HCM, lòng nhân ái được sinh viên xếp thứ 7, tinh thần hợp tác xếp thứ 9 trong tổng số 10 điều quan trọng trong cuộc sống sinh viên. Cũng nghiên cứu này cho thấy khiêm tốn được sinh viên xếp gần cuối trong khi sự tự tin được lựa chọn khá cao. Điều này cho thấy sinh viên tự đánh giá về mình quá cao. Trong khi “lợi ích cộng đồng” và “sự hi sinh” được các bạn xếp cuối cùng. Phải chăng cái tôi của bạn trẻ quá lớn, biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân đang tăng lên? Thanh niên ngày nay rất thông minh và đầy tài năng, nhưng nếu không đứng trên các giá trị đích thực của mình tương quan với các chuẩn giá trị xã hội thì các tác động tiêu cực có thể len lỏi trong nhận thức và hành vi của chính họ. Giáo dục giá trị hãy bắt đầu từ sự nhận thức về mình, biết mình đang ở đâu, đang có gì, thiếu gì, mong ước điều gì để không “đuổi hình bắt bóng”, để không có những kết quả chỉ hoành tráng trong nhận thức chủ quan của mình...