Phóng to

Cuncun, nhóm nhảy nữ xinh xắn của Ngón Chân Cái - Ảnh: Ngón Chân Cái cung cấp

TTCT - Cách đây 15 năm, khi khái niệm “hip hop” còn chưa xuất hiện ở Hà Nội, một nhóm nhảy đã được hình thành với cái tên “Ngón Chân Cái” hay Big Toe.

Những “Ngón Chân Cái” lẻ loi ngày nào đã trở thành Công ty Ngón Chân Cái, đắt sô khắp cả nước, được Đông Nam Á và châu Âu biết đến, đang tìm cơ hội thử thách với thế giới bằng một niềm mơ ước lớn lao: trở thành nhà vô địch!

Trong phòng tập nồng mùi mồ hôi ở phố Hồng Mai, Hà Nội, những người trẻ tuổi lưng áo ướt đầm, miệt mài luyện những động tác và những bài nhảy trong âm thanh phát ra từ chiếc loa ở góc phòng. Họ cứ tập như thế, từ 3g chiều đến 10g tối mỗi ngày. Với nhiều người trẻ khác, ăn mặc kiểu hip hop, đi vũ trường nghe các DJ chơi nhạc kiểu hip hop là thú giải trí hấp dẫn, nhưng với những anh em nhà Ngón Chân Cái, nhảy hip hop là lao động thật sự.

Những “ngón chân” nghiêm túc

Phóng to

Trụ vững trên một cánh tay - một động tác đặc trưng hip hop

Người “lao động” nhỏ tuổi nhất của cả nhóm là cậu bé Rùa (Hoàng Kỳ Anh), 11 tuổi, học lớp 5 Trường tiểu học Văn Chương, là thành viên nhóm “New Gen” (Thế hệ mới) của Ngón Chân Cái. Rùa kể: “Em xem tivi thấy nhảy hip hop hay, thế là muốn bắt chước. Mới đầu em tập ở Cung văn hóa Hữu nghị cùng với anh họ em. Nhưng em thấy các anh ở nhóm Ngón Chân Cái nhảy giỏi, mà nhà em lại ở gần nhà anh Linh (một thành viên của nhóm Ngón Chân Cái), thế là em xin vào tập”.

Sau hai năm, Rùa đã nhảy thành thạo nhiều động tác khó. Rùa đã theo các anh lớn đi diễn ở các tỉnh mà không cần có bố mẹ đi kèm.

Ngón Chân Cái có một nhóm nhảy toàn nữ, gọi là nhóm Cuncun. Một trong những cô gái nổi bật của nhóm là Lại Thị Sao Mai, 12 tuổi, bắt đầu tập hip hop vì mê những ngôi sao Hàn Quốc. Cùng tập nhảy với Mai từ ngày đầu (năm 2003) có hàng chục bạn nhưng nay chỉ còn lại Mai và một bạn gái. Sao Mai đã trở thành thành viên chủ chốt của Ngón Chân Cái. Cùng nhóm với Mai là Hiền, học sinh lớp 12.

Những chiếc quần bò tụt trễ tràng quanh hông, những đầu tóc nhuộm đủ màu, những mũ lưỡi trai đội lệch, đồ trang sức loảng xoảng... xuất hiện nhan nhản trên đường phố, cho thấy trào lưu hip hop đang lan mạnh trong giới trẻ.

Hiền đã làm quen với nhiều hoạt động thể chất từ nhỏ như múa, thể dục dụng cụ, sport aerobic và mới chuyển sang hip hop được hơn một năm nay, song Hiền thích hip hop hơn cả vì “hip hop trẻ trung, năng động, không nhàm chán và đòi hỏi sự tiến bộ không ngừng”. Để có thời gian theo đuổi hip hop, các thành viên nữ, đa số đang ở bậc học phổ thông, phải lo sắp xếp thời khóa biểu học tập thật khoa học.

Một thành viên khác của nhóm là Phạm Đình Hảo. Hảo sinh năm 1984, quyết tâm theo con đường hip hop chuyên nghiệp. Hảo là một b-boy của nhóm, thể hiện những động tác khó và hấp dẫn nhất như quay đầu (chống đầu xuống đất, lấy đầu làm điểm tựa rồi xoay tít thân hình), ngựa tay quay (động tác giống môn “ngựa tay quay” của thể dục dụng cụ), cắt kéo (tì đầu và vai xuống sàn, hai chân nhấc lên bắt chéo nhau).

Hảo tốt nghiệp lớp 12 và chọn con đường trở thành một vũ công hip hop chuyên nghiệp chứ không thi vào đại học. Để được theo con đường mình yêu thích, Hảo đã phải thuyết phục gia đình xóa bỏ những e ngại như “nghe nói đến hip hop là thuốc lắc, là vũ trường thâu đêm suốt sáng”. Một thời gian sau, bố mẹ Hảo đã thay đổi quan niệm khi được chứng kiến cảm giác hạnh phúc của con mình trong buổi diễn đầu tiên. Sau khi Hảo diễn xong tiết mục của mình và nhận những tràng pháo tay không dứt trước các sinh viên Trường đại học Bách khoa thì bố mẹ Hảo trở nên yên tâm hẳn và ủng hộ con hết sức.

Anh cả của những “ngón chân” là Nguyễn Viết Thành, sinh năm 1974, nhưng đã gắn bó với Ngón Chân Cái từ 15 năm nay. Thành vốn là sinh viên ngoại ngữ, từng thử qua một số nghề như làm việc tại khách sạn, tham gia nhóm hát Giao Thời khá nổi tiếng với các thành viên đã thành danh như Hoàng Hiệp, Anh Tú, Hồ Hoài Anh, nhưng rồi thấy những công việc đó không khiến mình đam mê.

Thành quyết tâm mở đường cho Ngón Chân Cái. Từ năm 2005, Công ty Ngón Chân Cái ra đời do Thành làm giám đốc, đã “nuôi” được 36 thành viên và mở tám lớp học với hàng trăm học trò, có đại diện tại miền Trung và TP.HCM.

Vậy mà đã có thời Ngón Chân Cái không còn một thành viên nào ngoài Thành.

Triết lý “bó đũa”

Phóng to Nguyễn Viết Thành, anh cả của “Ngón Chân Cái” Vươn ra thế giới Bắt đầu từ năm 2004, sau khi tiếp xúc với một số nhóm nhảy và nghệ sĩ hip hop hàng đầu thế giới đến VN như Havikoro (Mỹ), Storm (Đức), nhóm nhảy Nam Phi, ước mơ vươn ra với thế giới của Ngón Chân Cái càng trở nên cháy bỏng. Nhóm đã tham gia cuộc thi hip hop ở Đông Nam Á và đoạt vị trí thứ tư trong hai năm 2005 và 2006. Cũng trong năm 2006, nhóm được mời tham gia cuộc thi nhảy hip hop mang tên Floor war ở châu Âu và lọt vào top 16.

Năm 1992, Ngón Chân Cái được thành lập một cách tự phát với bảy thành viên, trong đó có Nguyễn Viết Thành. Lúc ấy khái niệm hip hop còn chưa xuất hiện ở VN. Nhóm biểu diễn các tiết mục break dance (nhảy break) và wave (sóng).

Sau một năm, nhóm chẳng còn một ai. Nguyễn Viết Thành bắt đầu gầy dựng lại nhóm từ con số 0. Những thành viên mới lại xuất hiện, cho đến năm 1995 nhóm bắt đầu mạnh lên, để rồi lại tan rã gần như hoàn toàn vào năm 2000.

Đó là giai đoạn khó khăn nhất khiến Thành phải nhìn lại toàn bộ nguyên nhân và tìm ra điểm yếu căn bản: nhóm chưa có chiến lược phát triển, chưa tự đứng vững được bằng nghề, mỗi thành viên phải theo đuổi công việc riêng để tự lo về kinh tế cho bản thân.

Trước đó, khi nhóm Giao Thời tan rã, một kinh nghiệm quan trọng nữa đã được Thành tìm ra, đó là sự không hết lòng vì công việc chung. Mỗi người đều có thế mạnh nhưng không vì cái chung mà do cái tôi lớn quá, họ đã không biết cách đoàn kết lại.

Sau khi trải nghiệm những thất bại, Thành rút ra một bài học lớn khi làm việc trong một tổ chức: tất cả đều là anh em một nhà; lắng nghe và tôn trọng mọi ý kiến, quyết định cuối cùng phải là ý kiến tốt nhất sau khi đã đưa ra bàn bạc; có thể tranh luận thẳng thắn với nhau vì công việc nhưng sẽ loại bỏ người phá rối tập thể hoặc nói xấu người khác. Sự đoàn kết của Ngón Chân Cái được các thành viên ví với câu chuyện bó đũa: sự đoàn kết của các cá nhân sẽ trở thành một tập thể vững chắc không thể bẻ gãy.

Với phương châm “bó đũa”, kể từ sau sự cố gần như tan rã năm 2000, Ngón Chân Cái đã đạt được những bước tiến rất xa. Cùng lúc, văn hóa hip hop bắt đầu tràn vào VN và trở thành một trào lưu thịnh hành trong giới trẻ. Ngón Chân Cái chính thức khẳng định thương hiệu nhóm nhảy hip hop hàng đầu VN kể từ năm 2000. Các thành viên bắt đầu có thù lao sau mỗi buổi diễn, những thành viên chính thức đã có thể sống được bằng nghề.

Không chỉ lo “thu vén” cho những thành viên trong nhóm, Ngón Chân Cái còn tự bỏ tiền ra tổ chức những cuộc thi nhảy hip hop trên phạm vi toàn quốc mà không chờ nhà tài trợ với suy nghĩ: cứ làm đi, rồi một ngày mình sẽ được nhìn nhận. Bắt đầu từ năm 2003 đến nay, cuộc thi nhảy Halo dành cho cá nhân và cuộc thi nhảy Crazyhand dành cho đồng đội được tổ chức đều đặn với sự tham gia thi thố của khoảng 20 nhóm nhảy trên toàn quốc.

Cho đến năm 2006, Ngón Chân Cái đã tìm được nhà tài trợ là Hãng Yamaha. Và cho đến năm 2007 này, Ngón Chân Cái cho biết Sở Văn hóa - thông tin Hà Nội đã chính thức đứng ra bảo trợ và cuộc thi sẽ được tổ chức một cách chính thống.

Nhận xét về thành quả của nhóm, Nguyễn Viết Thành so sánh: “Ngày đầu thành lập, thành viên Ngón Chân Cái phải dùng tiền gia đình để chi tiêu cho nhóm, nay các thành viên có thể để dành được một khoản tiền tiết kiệm. Ngày xưa nói đến Ngón Chân Cái, công chúng trong nước không biết chúng tôi là ai, bây giờ Ngón Chân Cái là số 1 của VN. Chúng tôi đang phấn đấu để cả thế giới biết đến tên mình”.

Phóng to Tuổi Trẻ Cuối Tuần số 26-07 (ra ngày 8-7-2007)