Phóng to

Ông Obama (bìa phải) gặp gỡ các doanh nhân Ấn Độ ở Mumbai - Ảnh: Reuters

Theo Hãng tin AFP, ông Obama và đệ nhất phu nhân Michelle là những vị khách có vị thế nhất từng ở khách sạn Taj Mahal Palace sau vụ tấn công hai năm trước đây khiến 166 người thiệt mạng. Ông Obama đã gặp gỡ một số người sống sót và viếng thăm đài tưởng niệm các nạn nhân trước cửa khách sạn. Khoảng 5.000 nhân viên an ninh, trong đó có mật vụ Mỹ, được triển khai quanh Mumbai để bảo vệ an ninh cho ông Obama.

Các con đường dẫn vào khu phía nam thành phố đã bị chặn kín, chính quyền địa phương cũng đã ra lệnh cấm tàu bè ngoài khơi Mumbai. Giới phân tích cho biết việc ông Obama đến thăm Mumbai đầu tiên trong chuyến công du ba ngày ở Ấn Độ cho thấy Mỹ muốn thúc đẩy hợp tác với New Delhi để chống khủng bố, với các lực lượng phiến quân tập trung tại khu vực gần biên giới miền tây Ấn Độ.

Tuy nhiên, kinh tế - thương mại mới là ưu tiên hàng đầu trong chuyến đi của ông Obama. “Mục tiêu của chuyến công du châu Á là đưa hàng loạt công ty Mỹ tới và mở cửa các thị trường để chúng ta có thể bán hàng hóa tại châu Á” - AFP dẫn lời ông Obama tuyên bố. Một số nhà quan sát cho rằng Ấn Độ chính là trọng tâm trong chiến lược của ông Obama. Tổng cộng hơn 200 doanh nghiệp Mỹ tháp tùng ông Obama trong chuyến đi. Hôm qua, ông Obama đã có bài phát biểu tại Diễn đàn doanh nghiệp Mỹ - Ấn Độ ở Mumbai.

Ông Obama đã công bố hàng loạt hợp đồng thương mại mới trị giá 10 tỉ USD, giúp tạo ra 50.000 việc làm tại Mỹ, bao gồm thỏa thuận mua máy bay Boeing và động cơ hàng hải của Hãng Caterpillar, cùng nhiều mặt hàng Mỹ khác. Ông Obama cũng vận động để quân đội Ấn Độ ký các hợp đồng mua vũ khí từ Mỹ trị giá hàng chục tỉ USD, trong đó có thỏa thuận 11 tỉ USD mua 126 máy bay chiến đấu. “Tổng thống Obama muốn chuyến đi và chính sách của Mỹ là sự thừa nhận đầy đủ sự trỗi dậy của Ấn Độ” - cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Tom Donilon tuyên bố.

“Kinh tế luôn là yếu tố dẫn dắt quan hệ hai nước - báo New York Times dẫn lời ông Ron Somers, chủ tịch Hội đồng kinh doanh Mỹ - Ấn Độ - Giờ chúng tôi muốn đặt vương miện lên mối quan hệ đó bằng sự hợp tác chiến lược thật sự”. Đối với nhiều doanh nhân Mỹ, Ấn Độ đang trên đường trở thành một “Trung Quốc mới”. Tuy nhiên, thương mại song phương Mỹ - Ấn Độ mới chỉ đạt 60,2 tỉ USD, thua xa mức 434 tỉ USD giữa Mỹ và Trung Quốc.

Hiện tại, Ấn Độ là bạn hàng thương mại lớn thứ 14 của Mỹ, nhưng doanh nhân Harold McGraw, chủ tịch Hãng McGraw Hill, khẳng định lẽ ra Ấn Độ phải đứng ở vị trí cao hơn nhiều. Phía Mỹ đặt mục tiêu tăng gấp đôi xuất khẩu Mỹ sang Ấn Độ trong vòng năm năm tới nhằm phục hồi nền kinh tế trong nước. Trong sáu tháng đầu năm 2010, xuất khẩu Mỹ sang Ấn Độ đạt 14,6 tỉ USD.

Một quan chức Nhà Trắng tiết lộ Mỹ sẽ gỡ bỏ kiểm soát xuất khẩu công nghệ “hai ứng dụng” quân sự và dân sự sang Ấn Độ với quan điểm coi Ấn Độ ngang hàng với các đồng minh khác. “Yếu tố quan trọng nhất của chuyến thăm từ phía Ấn Độ là công nghệ, còn từ phía ông Obama là việc làm" - ông Amit Mitra, tổng thư ký Liên đoàn Phòng thương mại và công nghiệp Ấn Độ, nhận định.

Tuy nhiên, hai bên vẫn còn một số bất đồng khó có thể giải quyết trong chuyến đi của ông Obama. Ấn Độ từng nhiều lần bày tỏ mối quan ngại về dòng viện trợ quân sự của Mỹ dành cho Pakistan. Các nhà lãnh đạo New Delhi cũng lo lắng với quan điểm phản đối khoán việc làm ra nước ngoài, trong đó có Ấn Độ, của các chính trị gia Mỹ.

Sau Ấn Độ, ông Obama sẽ đến Indonesia, Hàn Quốc và Nhật. Theo Reuters, tại Indonesia ông Obama sẽ tuyên bố “quan hệ đối tác toàn diện” với chính quyền Jakarta. Ở Hàn Quốc, ông sẽ tham dự hội nghị G-20. Trước đó, ông Obama cho biết sẽ nỗ lực hoàn thành một hiệp định thương mại tự do giữa Mỹ và Hàn Quốc. Tại Nhật, ông Obama sẽ tham dự Hội nghị APEC và củng cố mối quan hệ với đồng minh thân cận Tokyo.