Phóng to

Phẫu thuật mắt theo phương pháp lasik tại Bệnh viện Mắt TP.HCM - Ảnh tư liệu

TT - Các bác sĩ nói không phải ai có tật khúc xạ (cận, viễn, loạn thị) cũng cần đi mổ bằng phương pháp lasik. Thế nhưng nhiều người vẫn đăng ký xếp hàng chờ dù chi phí mổ hai mắt là 14 triệu đồng, và đã có nhiều trường hợp biến chứng sau mổ.

Đâu cũng đông

Sáng 9-11, chúng tôi đến Bệnh viện (BV) Mắt Sài Gòn (Lê Thị Riêng, Q.1, TP.HCM) xin mổ lasik. Excimer laser (lasik) là phương pháp mới nhất hiện nay, được sử dụng rộng rãi để điều trị tật khúc xạ.

Tại lầu 4, có khoảng 30 bệnh nhân đang chờ vào khám, chuẩn bị mổ hoặc tái khám sau mổ. Hầu hết họ là bệnh nhân bảo hiểm y tế (BHYT) được BV Nguyễn Trãi, Trung tâm Y tế Bình Thạnh, Q.3, Q.1... giới thiệu đến.

Sau một thời gian chờ khá lâu, tôi cũng gặp được bác sĩ và nghe giải thích: “Phẫu thuật lasik giá 14 triệu đồng (hai mắt) tốt hơn so với mổ giá 11 triệu đồng, bệnh nhân không bị chói, quầng khi nhìn ánh sáng ban đêm. Vì có BHYT, chọn giá này chị chỉ đóng chênh lệch 3 triệu đồng”. Tôi đồng ý và được chuyển sang cơ sở 2 ở Cách Mạng Tháng Tám, Q.10 để khám xem có thể kết hợp cùng một lần mổ điều trị cả cận thị và lão thị.

Tại đây, tôi được thông báo mắt tôi sau phẫu thuật không thể mang lại thị lực 10/10, mà còn 1-2 độ. Ở cơ sở này, còn rất nhiều bệnh nhân BHYT được BV Gia Định, Phòng y tế Điện lực TP.HCM... giới thiệu đến.

Sáng 10-11, chúng tôi đến BV Chợ Rẫy. Sau ba ngày công bố phẫu thuật miễn phí (phần còn lại) cho bệnh nhân có thẻ BHYT chuyển qua, tại đây cũng rất đông bệnh nhân. Một bác sĩ ở đây cho biết BV cũng mổ cận thị giá 11 triệu đồng, cận kèm loạn giá 12 triệu đồng (hai mắt).

"Lên đời" máy cũ

Trước thị trường phẫu thuật lasik rộng mở, có những bác sĩ hùn nhau mua máy, có người bỏ vốn dưới danh nghĩa công ty đặt máy tại BV để ăn chia 3/7. Hệ thống máy lasik hiện đại có thêm các phần mềm khoảng 700.000 USD, nhưng có nơi quảng cáo là “đời mới nhất trên 1 triệu USD”... Máy cũ được “tút” lại cũng gọi là “hiện đại nhất”, có nơi nhập máy thuộc thế hệ thứ nhất ở Mỹ khoảng 50.000 - 70.000 USD nhưng người ta kê giá để tính với các cổ đông đến 300.000 USD.

Chưa hết, công ty bán máy còn tiếp tục hưởng trên số ca mổ lasik bằng cách định kỳ BV phải điện thoại sang hoặc sao chép dữ liệu từ ổ cứng của máy báo cáo số ca tương ứng, trả tiền, họ mới cho mật khẩu mới và phải nhập ngay trong ngày thì máy mới tiếp tục hoạt động. Một dạng khác là kiểm soát bằng thẻ: phải mua thẻ nạp vô máy mới hoạt động, có công ty khuyến mãi 1.000 ca đầu, sau đó muốn duy trì hoạt động phải mua thẻ nạp tiếp.

Bảo hiểm xã hội TP.HCM vừa thông báo từ ngày 20-11 tạm thời chỉ thanh toán các trường hợp phẫu thuật lasik cho bệnh nhân nếu không phẫu thuật bằng phương pháp này có thể gây nhược thị, tổn hại về thị lực; bị bất đồng khúc xạ hai mắt (chênh lệch độ cầu tương đương từ 3 độ trở lên) và không thích nghi đeo kính tiếp xúc. Các trường hợp phẫu thuật lasik theo yêu cầu của bệnh nhân phải tự thanh toán 100% chi phí. Trước đó, ngày 3-11, Sở Y tế TP đã đề nghị các bệnh viện tuân thủ theo đúng qui trình kỹ thuật bệnh viện của Bộ Y tế và phác đồ phẫu thuật lasik điều trị cận, viễn, loạn thị...

Bảo hiểm y tế “chơi sang”

Theo bác sĩ Trần Thị Phương Thu - chủ nhiệm bộ môn mắt Đại học Y dược TP, bệnh nhân tìm đến phẫu thuật khúc xạ vì lý do thẩm mỹ (không thích đeo kính) hoặc không muốn vướng bận khi chơi thể thao.

Một số trường hợp do đặc thù công việc cần có một ngoại hình tự tin (như ca sĩ, diễn viên, nghệ sĩ...) hoặc phi công, quân nhân có thể chọn phẫu thuật này để không bị bất tiện của kính gọng hoặc kính tiếp xúc.

Như vậy, lasik là phương pháp điều trị dựa trên nhu cầu thẩm mỹ của bệnh nhân. Từ xưa đến nay, phương pháp cơ bản hữu hiệu, an toàn và rẻ tiền nhất để điều chỉnh tật khúc xạ là kính gọng, đặt kính sát tròng, phẫu thuật phakic IOL, phaco, hoặc các phương pháp phối hợp tùy theo bệnh cảnh.

Vì vậy hiện nay trên thế giới, ngay cả những nước phát triển, hệ thống an sinh xã hội rất tốt, cũng chưa có nước nào mà y tế công lại đi chi trả cho phẫu thuật khúc xạ bằng lasik.

Theo bác sĩ Phương Thu, tại VN còn rất nhiều bệnh nhân nghèo bị bệnh mắt hiểm nghèo khác như bong võng mạc, xuất huyết pha lê thể, bệnh lý võng mạc tiểu đường... nguy cơ mù lòa rất cao, nếu không được chữa trị kịp thời có thể dẫn đến mù lòa vĩnh viễn nhưng chỉ được BHYT chi trả một phần... Không ít bệnh nhân do không có khả năng thanh toán phần viện phí còn lại đành chấp nhận hư mắt.

Nên cẩn trọng

Bác sĩ Phương Thu cho biết dùng lasik điều trị khúc xạ có nhiều ưu điểm, nhưng đây là một phẫu thuật can thiệp nên cần tuân thủ qui trình khám, xét nghiệm kỹ càng của những nhà chuyên môn có bằng cấp chuyên sâu, kinh nghiệm. Ngoài ra, như bất kỳ phẫu thuật nào, lasik cũng có những biến chứng nhất định, cần được cân nhắc hết sức kỹ càng.

Thời gian qua, BV Mắt TP.HCM tiếp nhận nhiều bệnh nhân bị biến chứng sau khi phẫu thuật lasik. Sáng 13-11 đã có hai bệnh nhân. Đào Thị Mai Thi (20 tuổi, Q.5) mổ cách đây khoảng một tháng tại một BV mắt tư nhân ở Q.3. Sau mổ, mắt trái của Thi bị biến chứng mỏng vạt giác mạc, gây mất thị lực tối đa, chỉ còn 6/10, có dấu hiệu bị xâm lấn biểu mô dưới vạt giác mạc. Bà Huỳnh Mỹ Trinh (33 tuổi, Q.8) mổ ngày 3-11 tại một BV công. Sau phẫu thuật, mắt trái bị biến chứng rách vạt giác mạc, mất thị lực tối đa còn 3/10. Đang tiếp tục theo dõi.

Theo bác sĩ Phương Thu, chỉ định duy nhất bắt buộc điều trị bằng phương pháp này là bệnh nhân bất đồng khúc xạ (độ khúc xạ hai mắt chênh nhau trên 3 độ); bệnh nhân không đeo được kính tiếp xúc. Nếu không phẫu thuật nguy cơ nhược thị, giảm sút thị lực, lé rất cao.