Điều trị ù tai phải tìm nguyên nhân để chữa, bài viết này chúng tôi giới thiệu nguyên nhân gây ù tai và một số thủ thuật đơn giản để làm giảm ù tai.

Nguyên nhân của chứng ù tai

Tai trong có hàng ngàn những tế bào thính giác. Trên mặt của những tế bào thính giác là những sợi lông rất nhỏ. Nếu chúng ở tình trạng “mạnh khỏe”, những sợi lông này sẽ chuyển động theo sức ép của những làn sóng âm thanh từ ngoài vào. 

Sự chuyển động này khiến cho những tế bào thính giác phát ra một luồng xung động tới sợi thần kinh thính giác và rồi những tín hiệu này được gửi lên não. Não chúng ta nhận ra đây là những âm thanh. 

Nếu những sợi lông mỏng manh này bị hư hại, uốn cong, chúng sẽ chuyển động rối loạn không theo một chiều hướng nào cả. Do đó, những tế bào thính giác sẽ gửi lên não những “tín hiệu” bất thường khiến não bạn “nghe” được âm thanh không hề có, gây ù tai.

Ù tai do một số nhóm nguyên nhân sau:

- Do bị bít tắc ống tai ngoài, hoặc ống tai trong, hoặc do thủng màng nhĩ làm thay đổi áp lực của màng nhĩ khi nghe các âm thanh mà tạo ra ù tai, thường do các nguyên nhân như ráy tai quá nhiều, nhọt, u bã đậu làm bít tắc ống tai ngoài; viêm tuyến hạnh nhân vòi nhĩ, u thần kinh ở ống tai trong làm bít tắc ống tai trong. 

- Do tổn thương các tế bào thính giác như: giảm thính lực ở tuổi già do xơ hóa hệ thống xương búa, xương đe. Chấn thương gây hư hại tai trong do những tiếng động quá lớn, nghe từ ngày này qua ngày khác như tiếng nhạc rock, xe kéo hạng nặng, cưa máy, khí giới... Dùng một vài thứ thuốc lâu ngày thí dụ như thuốc aspirin hay một vài loại kháng sinh như strestomycin, gentamycin… Thay đổi của chuỗi xương nhỏ trong tai do những xương này có thể bị cứng lại khiến không vận chuyển âm thanh được vào tai trong. Chấn thương ở cổ hay đầu có thể làm hư hại tai trong. Tai biến mạch máu ở ốc tai làm tổn thương tế bào thính giác gây ù tai.

- Do một số bệnh về hệ tuần hoàn cũng có thể gây ra chứng ù tai từ bên trong như vữa xơ động mạch làm những mạch máu lớn gần tai giữa và tai trong sẽ bị mất tính đàn hồi, tức khả năng co giãn với mỗi nhịp bóp của tim; sự giảm tính đàn hồi này làm máu chảy mạnh và xoáy hơn khiến tai ta có thể nghe được. Tăng huyết áp kết hợp với những yếu tố khác như stress, rượu và cà phê có thể làm cho âm thanh ù tai rõ hơn. Động mạch hay tĩnh mạch ngay cổ bị hẹp hay bị gập lại, luồng máu chảy bị xoáy khiến làm ra tiếng động thường gặp trong thoái hóa cột sống cổ. Những vi quản bị dị dạng là một tình trạng dị dạng chỗ nối giữa động mạch và tĩnh mạch có thể gây ra tiếng động làm ù tai. Bướu ở vùng đầu và cổ cũng có thể gây ù tai.

Theo y học cổ truyền, ù tai có 2 nguyên nhân chính:

- Ù tai do thận hư tinh thiếu: “tinh thoát thì tai điếc, tân dịch thoát thì tai ù”,  điều đó đã nói rõ thận hư tinh khí suy kém đều có thể sinh chứng tai ù, tai điếc... Đặc trưng là ù tai liên tục suốt cả ngày đêm không thay đổi cường độ.

- Ù tai do can: hoả của can, đởm nhiễu động lên trên làm cho thanh khiếu bị che lấp nên thường hiện ra chứng tai ù và nhức đầu, đó là do tình chí không điều hoà mà gây nên, đặc trưng là ù tai không liên tục, cường độ thay đổi tăng khi căng thẳng thần kinh, giảm khi thư giãn, nghỉ ngơi.

Cách chữa ù tai

Ta có thể làm theo những cách đơn giản sau đây để giảm thiểu sự khó chịu khi phải “nghe” tiếng động ù tai:

- Tránh những chất kích thích bởi vì chất nicotine và caffeine làm mạch máu co lại và tăng tốc độ luồng máu chảy qua động mạch và tĩnh mạch; rượu làm cho giãn nở mạch máu khiến lượng máu chảy qua lớn hơn, nhất là vùng tai trong, do đó bạn bị ù tai nhiều hơn.

- Giảm bớt tiếng động khi trong phòng yên lặng, nên cho quạt chạy, mở nhạc êm dịu và nhỏ có thể làm giảm bớt tiếng ù tai. Người ta cũng có thể đeo một thứ máy phát ra tiếng động êm tai để che bớt tiếng ù tai. Mang máy nghe nếu ù tai kèm theo mất thính lực. Giảm bớt căng thẳng như tập thư giãn hay tập thể dục để giúp giảm ù tai.

- Đặt 2 lòng bàn tay lên 2 tai, từ từ xoa vành tai theo hình tròn trong 1 phút sao cho 2 tai có cảm giác nóng lên. Sau đó, dùng ngón tay giữa bịt vào lỗ tai rồi kéo tay ra, làm nhanh lặp đi lặp lại khoảng 50 lần. Cách khác là gõ trống tai bằng cách úp lòng bàn tay vào 2 bên tai, các ngón tay xuôi về phía sau, hơi khum lại, ấn thành nhịp một nặng một nhẹ, làm như vậy 30 lần. Sau đó, dùng 2 ngón trỏ và giữa gõ vào phía sau tai khoảng 30 lần. Nếu ù tai kéo dài thì trị bằng cách rang một ít muối hạt, cho vào 1 túi nhỏ, chườm quanh tai khi còn ấm. Hơi nóng dịu nhẹ của muối có tác dụng giảm ù tai ngay. 

- Điều trị ù tai thì tùy theo nguyên nhân mà ta có cách chữa khác nhau. Có thể chữa chứng ù tai bằng các bài thuốc nam đơn giản như sau:

+ Nếu bị ù tai do ảnh hưởng của tiếng ồn: rau má 10g, lá dâu 10g, tơ hồng xanh 12g, thổ phục linh 16g sắc uống. Nếu huyết áp cao, thêm lá tre 10g; huyết áp thấp thêm ngải cứu 6g; mất ngủ thì thêm lá vông 8g.

+ Ù tai do làm việc mệt mỏi, căng thẳng: đỗ đen sao tồn tính 16g; hà thủ ô, tơ hồng xanh, dây chiều, hoài sơn mỗi thứ 12g. Nếu ngủ ít, nhịp tim chậm, thêm lạc tiên 12g, ngải cứu 6g. Ngủ ít, nhịp tim nhanh thêm cúc hoa 12g, cỏ mần trầu 10g.

+ Ù tai do hỏa bốc: đỗ đen 12g, cúc hoa 6g, vừng đen 10g, lá tre 6g, rau má 8g,  nhân trần 10g. Nếu huyết áp cao, thêm cần tây tươi 50g; huyết áp thấp thêm rau ngót tươi 100g, ngải cứu 6g.

Cách sắc thuốc: 1 thang sắc uống trong 1 ngày. Ngày sắc 2 lần, mỗi lần cho 3 bát nước, đun lấy nửa bát, uống thuốc lúc còn ấm, ngày uống 2 lần sáng, chiều.