Mâu thuẫn nội bộ dẫn đến xô xát tại Tu viện Bát Nhã

ĐỨC BÌNH thực hiện

TT - Xung quanh những vụ việc xảy ra tại tu viện Bát Nhã (xã Dam Bri, Bảo Lộc, Lâm Đồng), phóng viên Tuổi Trẻ đã có cuộc phỏng vấn ông NGUYỄN THANH XUÂN - phó trưởng ban thường trực phụ trách Ban Tôn giáo Chính phủ.

Ông Nguyễn Thanh Xuân - Ảnh: Đức Bình

TT - Xung quanh những vụ việc xảy ra tại tu viện Bát Nhã (xã Dam Bri, Bảo Lộc, Lâm Đồng), phóng viên Tuổi Trẻ đã có cuộc phỏng vấn ông NGUYỄN THANH XUÂN - phó trưởng ban thường trực phụ trách Ban Tôn giáo Chính phủ.

>> Không ép các tăng ni rời tu viện Bát Nhã

* Thưa ông, mâu thuẫn dẫn đến xung đột tại tu viện Bát Nhã thời gian qua khiến dư luận hết sức quan tâm. Ý kiến của Ban Tôn giáo Chính phủ về vấn đề này như thế nào?

- Có thể tóm lược vụ việc này như sau: từ năm 2005-2008, thiền sư Thích Nhất Hạnh từ nước ngoài ba lần về VN, mỗi lần về đều có đoàn tăng thân Làng Mai (nước Pháp) đi cùng. Trong quá trình đó đã hình thành số người tu theo pháp môn Làng Mai.

Từ năm 2006, những người tu theo pháp môn Làng Mai được thượng tọa Thích Đức Nghi, viện chủ tu viện Bát Nhã, bảo lãnh cho ở lại tu viện Bát Nhã để tu tập.

Tuy nhiên đến tháng 9-2008, thượng tọa Thích Đức Nghi không chấp thuận nữa và làm văn bản gửi chính quyền, các cấp Giáo hội Phật giáo (GHPG) VN thông báo không bảo lãnh cho số người tu theo pháp môn Làng Mai và yêu cầu số người này rời tu viện Bát Nhã.

Việc những người tu theo pháp môn Làng Mai vẫn ở lại tu viện Bát Nhã làm cho căng thẳng ngày một gia tăng, khiến GHPG VN và ban trị sự Phật giáo tỉnh Lâm Đồng phải can thiệp và có văn thư yêu cầu các bên nhanh chóng giải quyết mâu thuẫn theo đúng quy định của GHPG VN và những quy định của pháp luật.

Sự việc còn đang trong quá trình giải quyết thì ngày 29-6-2009 đã xảy ra xô xát khi ban trị sự Tỉnh hội Phật giáo Lâm Đồng cử đoàn công tác đến tu viện Bát Nhã để nắm tình hình, giải quyết vấn đề. Một số phật tử không đồng ý với việc làm của nhóm tu theo pháp môn Làng Mai đã có những hành động phản ứng bằng gậy gộc, gạch đá... vì họ cho rằng ban trị sự Phật giáo tỉnh đã ủng hộ nhóm người theo pháp môn Làng Mai.

Lần xô xát thứ hai là ngày 27-9-2009, phật tử tu viện Bát Nhã đã tập trung để gây áp lực buộc những người theo pháp môn Làng Mai phải rời khỏi tu viện Bát Nhã, và kết quả là những người tu theo pháp môn Làng Mai rời tu viện Bát Nhã để đến ở tạm tại chùa Phước Huệ (thị xã Bảo Lộc) cách đó 15km. Đến nay, một số người tu theo pháp môn Làng Mai đã trở về gia đình, một số khác đến tu ở các chùa thuộc các địa phương khác, số còn lại ở chùa Phước Huệ là 196 người.

Chưa công nhận tổ chức của pháp môn Làng Mai

Pháp môn Làng Mai là tên gọi pháp môn tu hành của Phật giáo theo hướng “tiếp hiện” (dấn thân), do nhà sư Thích Nhất Hạnh khai sáng ở Pháp. Pháp môn thiền mới này đã thu hút khá đông người trên thế giới tham gia.

Cho đến lúc này, GHPG VN “chưa công nhận tổ chức của pháp môn Làng Mai (nước Pháp) tại VN, mà chỉ thừa nhận khóa tu theo pháp môn Làng Mai do các trụ trì, tăng ni phát tâm tu tập” (văn thư số 037/CV/HĐTS ngày 19-1-2009 của Hội đồng trị sự GHPG VN)

* Những mâu thuẫn, xung đột này hẳn có nguyên nhân?

- Ban đầu thượng tọa Thích Đức Nghi đồng ý (có đơn) bảo lãnh cho việc tu học của những người theo pháp môn Làng Mai tại đây. Tuy nhiên, về sau những người tu theo pháp môn Làng Mai có những biểu hiện không tuân thủ hiến chương và những quy định của GHPG VN. Cũng không thể không nhắc đến những mâu thuẫn, tranh chấp liên quan đến kinh tế, đất đai... trong vụ việc này.

Hơn nữa, nhóm người theo pháp môn Làng Mai tại tu viện Bát Nhã không thực hiện việc khai báo tạm trú, tạm vắng. Khi được yêu cầu, họ đã khai báo không đầy đủ những thông tin liên quan đến nhân thân theo quy định.

* Được biết, trong nhóm 400 người theo pháp môn Làng Mai khi vào và ở lại tu viện Bát Nhã (từ tháng 5-2008) còn có những giáo thọ là người nước ngoài. Vậy trong những xung đột trên họ có tham gia hay không? Có thương vong nào về người ở hai vụ xung đột trên?

- Trong hai vụ xô xát, không có giáo thọ người nước ngoài nào tham gia, bởi trước đó hầu hết số người này đã hết hạn visa và đã về nước. Tại thời điểm xảy ra xô xát, có 330 người VN theo pháp môn Làng Mai. Những xô xát, xung đột trên không gây thương vong gì cho người của hai bên.

Tôi cũng khẳng định từ trước, trong và sau khi xảy ra xung đột, không hề có một người nào bị chính quyền bắt giữ. Chỉ duy nhất một người bị tín đồ quá khích ném gạch đá làm bị thương nhẹ là thượng tọa Thích Thái Thuận - phó trưởng ban trị sự Tỉnh hội Phật giáo Lâm Đồng - khi đến tu viện Bát Nhã ngày 29-6 để giải quyết vụ việc.

* Trước những xung đột này, chính quyền đã có thái độ như thế nào và hướng giải quyết vụ việc này ra sao?

- Trong quá trình xảy ra xô xát, chính quyền địa phương đã tích cực hòa giải các mâu thuẫn và hướng dẫn các bên thực hiện đúng hiến chương, quy định của GHPG VN và của pháp luật nhà nước. Khi xảy ra xô xát, chính quyền can thiệp kịp thời, vì thế tránh được những hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra.

Ban Tôn giáo Chính phủ ủng hộ hướng giải quyết nêu trong văn thư ngày 19-1-2009 của GHPG VN. Cụ thể: nếu trường hợp tăng ni theo pháp môn Làng Mai (người VN) có đăng ký hợp pháp (hoặc chưa đăng ký nhưng thiện tâm, có chí tu học) tạm thời cho ở lại tu học để chờ bố trí di chuyển đến nơi tu học mới. Trường hợp gây bất ổn, vi phạm pháp luật sẽ đưa ra khỏi tu viện. Nếu trụ trì nào có thiện ý muốn bảo lãnh những tăng ni tu theo pháp môn Làng Mai đến nơi tu tập mới thì phải tiến hành các thủ tục đăng ký với tổ chức Phật giáo địa phương và chính quyền nơi đến.