Quả là một sinh nhật không mấy vui vẻ cho chủ nhân thứ 44 của Nhà Trắng mà mái tóc đã sớm “muối tiêu”, như lời nhắn yêu thương của vợ ông trên tài khoản Twitter.

Phóng to

Sân bay quốc tế Jomo Kenyatta (JKIA) ở thủ đô Nairobi (Kenya) cháy lớn sáng 7-8, đúng 15 năm sau ngày hai sứ quán Mỹ ở Kenya và Tanzania bị tấn công. Dẫu không có dấu hiệu cho thấy đây là hoạt động khủng bố nhưng cũng làm dấy thêm mối lo ngại về an ninh ở khu vực châu Phi đối với người Mỹ - Ảnh: AFP

19 nhiệm sở ngoại giao phải đóng cửa đó tập trung cả ở khu vực Trung Đông và châu Phi, nơi mà mới cách đây bốn năm hai tháng bảy ngày, vị tổng thống Mỹ đầu tiên gốc châu Phi phát đi bài diễn văn Cairo đầy hứa hẹn hàn gắn: “Tôi hãnh diện đem theo tôi đến đây thiện chí của dân chúng Mỹ, cùng một lời chúc hòa bình “Assalaamu alaykum” từ các cộng đồng Hồi giáo ở đất nước tôi... Chúng ta gặp nhau vào thời điểm căng thẳng lớn giữa nước Mỹ và người Hồi giáo trên thế giới...”.

Một trong những hứa hẹn mà ông Obama đưa ra là hòa bình Israel và Palestine: “Giải pháp chung cuộc duy nhất là... hai quốc gia, ...người Do Thái và người Palestine mỗi bên sinh sống trong an bình. Đó là vì lợi ích của Israel, của Palestine, của nước Mỹ và của thế giới. Đó là lý do tại sao tôi dự định đích thân đeo đuổi cho đến kỳ cùng”.

Bốn năm sau cam kết long trọng ấy, sang đến năm 2013 ông Obama ủy nhiệm cho tân Ngoại trưởng John Kerry đóng vai trò “con thoi” giữa Israel và Palestine. Mãi tuần rồi, ông Kerry mới tạm gác “truyện dài” Israel - Palestine để lần đầu tiên bay đến Pakistan, gặp tân Thủ tướng Sharif vốn rất không ưa những vụ phóng tên lửa lạc địa chỉ từ máy bay không người lái.

Thật ra, cũng có những hứa hẹn ông Obama thực hiện được... “một phần”. Trước các sinh viên và trí thức Cairo hôm 4-6-2009 ấy, ông cam kết: “Nước Mỹ có sứ mệnh kép: giúp Iraq đúc một tương lai tốt đẹp hơn và rời Iraq giao lại cho người Iraq”. Quả thật Mỹ đã giao lại Iraq cho người Iraq, song tương lai tốt đẹp thì chưa thấy mà chỉ thấy bom nổ tứ tung.

Mới hôm 1-8, ở Bộ Ngoại giao Mỹ, một nhà báo nêu vấn đề: “Theo một báo cáo, có đến hơn 1.000 người chết tại Iraq trong tháng 7, một kỷ lục cho suốt mấy năm qua”, thì qua đến thứ hai 5-8, họp báo trở lại, một nhà báo khác nêu một vấn đề khác: “Đã xảy ra mấy vụ phá ngục, song lớn nhất là ở Taji và Abu Ghraib ở Iraq. Đây đích thực là những chiến dịch quân sự rất tinh vi và cho thấy (Al Qaeda) đã thật sự tái lập được sự hiện diện ở Iraq... sau bấy nhiêu năm (ta) huấn luyện và tiêu tốn chừng đó tiền cho người Iraq”.

Được biết, hôm 23-7, Al Qaeda loan báo đã giải thoát được trên 500 tù nhân... Khi chừng đó “con cọp về rừng”, Mỹ báo động suốt ở Trung Đông và châu Phi là phải! Ân đền oán trả vốn là phương châm ở phương Đông này. Chính “bài học Iraq” đã buộc ông Obama, sau khi cũng đã ký kết rút quân, đang phải tính đến việc ký kết với ông Karzai một thỏa hiệp phụ, theo đó một nhóm chống khủng bố và cố vấn quân sự Mỹ sẽ ở lại Afghanistan hầu tránh vết xe đổ ở Iraq.

Căn cứ tiếp trên bài diễn văn “Một bắt đầu mới” ở Cairo ngày 4-6-2009 đó, có lẽ Ai Cập mới là nỗi buồn lớn nhất của ông Obama. Ai Cập, đồng minh mới của Mỹ từ năm 1979 - đúng vào năm mà đồng minh cũ Iran “rơi vào tay” cuộc Cách mạng Hồi giáo, nay đang lung lay hơn bao giờ hết trước làn sóng Anh em Hồi giáo, bất chấp vụ lật-đổ-mà-không-phải-là-đảo-chính (theo giải thích của Nhà Trắng và Bộ Ngoại giao Mỹ) tổng thống Morsi cách đây một tháng.

Quân đội, từ bao năm qua mỗi năm được 1,5 tỉ USD viện trợ để gìn giữ sự an nguy, lại ra khỏi doanh trại. Một tháng sau vụ Morsi, máu càng đổ nhiều hơn, càng đe dọa sự an nguy của Israel bên kia dải Gaza. Hôm thứ hai 5-8, Thứ trưởng ngoại giao Burns phải bay sang Cairo... để ông Kerry tập trung cho hòa bình Israel - Palestine.

Dường như mọi chuyện cứ đang vuột khỏi tầm kiểm soát của người Mỹ.

Ông Obama không bạc đầu cũng uổng!