Phóng to

Ka Long - dòng sông biên giới

Bị san thành bình địa trong cuộc chiến tranh biên giới năm 1979, đứng lên từ tro tàn, gạch vụn, hai mươi lăm năm sau, Móng Cái hồi sinh và phát triển thành một đô thị cửa khẩu sầm uất vào bậc nhất nước ta với 155.800 dân trên một diện tích 515km².

Chiếm lĩnh gần như trọn vẹn hòn đảo cuối cùng trên đường bờ biển cực Bắc, Móng Cái còn hấp dẫn du khách phương xa với những địa danh vốn đã nổi tiếng từ lâu: Trà Cổ, Mũi Ngọc, Tràng Vỹ, Vĩnh Thực… với cát trắng nước trong, hải sản tươi ngon, gió biển ấm nồng, lịch sử lâu đời, dân tình nồng hậu.

Móng Cái cũng là điểm kết thúc Quốc lộ số 18 khởi đi từ ngã tư Phù Lỗ, nơi cũng khởi đầu Quốc lộ 2 đi Việt Trì - Yên Bái - Lào Cai; Quốc lộ 3 đi Thái Nguyên - Tuyên Quang, Bắc Kạn… những tên đất mới nghe qua đã rạo rực cảm giác muốn “lên đường”.

Quốc lộ 18, con đường của những trận công đồn, phục kích lẫy lừng từ kháng chiến chống Pháp, đang trở mình thành một đại lộ kinh tế trong thời kỳ mới. Băng qua một vùng trung du chập chùng đồi cọ, nương chè lảnh lót tiếng gà trưa, băng qua Bắc Ninh, quê em miền quan họ, đường 18 dẫn chúng ta qua Kiếp Bạc, thăm Đức Thánh Trần, thăm Chí Linh nơi thầy Chu Văn An lui về ẩn dật, thăm trúc Côn Sơn, để tưởng niệm tác giả Bình Ngô đại cáo với oan án vườn Lệ Chi. Độ dài toàn tuyến Phù Lỗ - Móng Cái khoảng gần 300km. Tuy nhiên, cũng có thể khởi hành ngay từ cầu treo Bãi Cháy, vượt cửa Lục Đầu, qua Hòn Gai đi về hướng Đông, khoảng 170km.

Phóng to

Bãi Cháy nhìn từ Hòn Gai

Phóng to

Một cung đường đẹp

Phóng to

Rừng bonsai tự nhiên

Đường 18 đoạn nối Hòn Gai - Cẩm Phả chạy bên rìa vịnh Hạ Long là vùng than nổi tiếng không chỉ của nước ta. Không khí lao động hầm hập đêm ngày, tiếng ì ầm của xe xúc, xe ủi, những đoàn xe Kama siêu trường siêu trọng nối nhau chuyển vàng đen ra cảng. Tại Cửa Ông, có thể dừng chân chốc lát thăm đền thờ Trần Quốc Tảng, con thứ ba của Trần Hưng Đạo - một ngôi đền nổi tiếng đất này. Từ Cửa Ông, đường 18 rẽ lên hướng Bắc, vượt sông Ba Chẽ. Bãi bồi Ba Chẽ sẽ giới thiệu với bạn một rừng cổ thụ ngập mặn xinh như một rừng bonsai.

Dừng chân Tiên Yên, cung đường vừa qua khoảng 59km. Tiên Yên là một ngã ba có đường rẽ lên Đình Lập, theo Quốc lộ 4B, hướng Tây - Bắc, về Lạng Sơn; dọc theo bờ tả sông Tiên Yên trong vắt hướng chính Bắc, qua Bình Liêu đến Hoành Mô, một điểm dân cư trên đường biên giới, cách Tiên Yên 45km.

Tiên Yên là địa danh nổi tiếng trước hết trong câu: “Lợn Móng Cái, gái Đầm Hà, gà Tiên Yên”. Đúng là danh bất hư truyền, nên bớt chút thì giờ dừng chân thưởng thức.

Phóng to
Những mỏ than lộ thiên bên đường tập trung nhiều nhất ở thị xã Cẩm Phả	Núi chập chùng dọc đường ra Móng Cái

Đường ra Móng Cái ở đâu cũng thấy quảng cáo cho “gà đồi”, hay còn gọi là “gà đi bộ”, loại gà nuôi thả vùng bán sơn địa, suốt ngày lang thang trên những sườn đồi kiếm mối, tìm sâu. Nhưng chỉ gà đồi ở Tiên Yên là “không nơi nào có được”. Con gà luộc Tiên Yên bày trong tủ kính nhà hàng, không hề biết tới phấn son, mỹ phẩm, chỉ nhìn cũng đã mê. Vàng tươi, bóng nhẫy, căng tròn, thịt gà chặt miếng bày lên đĩa đảm bảo chỉ bằng mắt cũng đã thấy đúng là “chất lượng cao”.

Tiên Yên còn có “bánh gật gù” cũng là loại bánh “chưa từng thấy bao giờ”. Không ăn thử một lần cho biết thì thật uổng phí công đi. Bánh gật gù tên thật là bánh tráng tươi, bằng gạo nương, cuốn lại, cắt đôi, bày lên đĩa ăn với thịt kho kiểu Tàu, tiếng Hoa gọi là “khâu nhục”. Miếng khâu nhục được tẩm ướp, lớp mỡ dày, trắng phau. Bánh gật gù khi ăn thường cầm tay, chấm nước thịt pha chế theo một công thức riêng, ăn không bị cảm giác ngấy mỡ. Gạo nương thơm dẻo, cuốn bánh cầm lên, lúc lắc, gật gù, ra chiều ưng thuận. Không biết có phải vì thế mà thực khách đặt tên riêng cho thứ bánh này?

Phóng to
Cửa sông	Mặt hồ yên tĩnh như khiến lòng người lắng lại

Tiếp tục chạy về phía Đông khoảng 23km đến Đầm Hà.

“Gái Đầm Hà”, một yếu tố cấu thành định ngữ trên có ý nghĩa gì thì người viết bài này xin chịu. Đến bây giờ cũng chưa được ai cho một lời giải thích thật rõ ràng!? Còn lợn Móng Cái thì có thể bắt gặp trên đường hoặc trong các nhà hàng ở thị xã. Có thể lợn Móng Cái cũng thuộc dòng “lợn đi bộ” như gà nên thịt chắc, ngọt, mỡ ít.

Phóng to

Lên cầu Ba Chẽ

Phóng to

Vòng xoay trung tâm thị xã Móng Cái…

Phóng to

Cửa khẩu quốc tế Móng Cái

Đến Móng Cái, ngoài thú vui đi thăm chợ biên giới, thăm cửa khẩu, dừng chân bên sông Ka Long, còn có thể ra Trà Cổ, Mũi Ngọc tắm biển, hoặc ghé Mũi Tràng Vỹ, bãi cát tận cùng biên cương cực Bắc, chụp vài tấm hình, kỷ niệm một lần đi.

Đêm, ngồi trên bãi cát mũi Tràng Vỹ ngắm ánh đèn pha hải đăng Hòn Đầu Tán lấp loáng, không thể không thưởng thức món tôm, cua, rùa, mực tươi rói mới vớt lên từ lòng biển. Điều đặc biệt, tôm cua biển Bắc đỏ như son, một sắc đỏ khác thường không thấy ở các vùng biển khác.

Phóng to
Xanh non những đồi chè	Gặp lợn Móng Cái

Phóng to
Ghé Tiên Yên thưởng thức gà đồi	Bánh gật gù và thịt khâu nhục

Phóng to
Rộn ràng xây dựng	Cột mốc biên giới bên bờ sông Ka Long