Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng hoàn hảo nhất đối với trẻ em, giúp trẻ thông minh và khỏe mạnh. Sữa mẹ có gần như đầy đủ các chất mà một em bé cần trong những tháng đầu và đóng góp một phần quan trọng trong sự phát triển của trẻ ở những tháng sau.

Nguồn dinh dưỡng vô giá từ sữa mẹ

BS.CK2 Nguyễn Thị Thu Hậu, Trưởng khoa dinh dưỡng bệnh viện Nhi Đồng 2, TP.HCM cho biết: Về mặt dinh dưỡng, đạm trong sữa mẹ có hàm lượng phù hợp với chức năng thận của trẻ, những acid amin thiết yếu, các loại đạm dễ tiêu hóa và hấp thu.

Đạm sữa mẹ có 70% whey (đạm hòa tan chứa nhiều kháng thể chống bệnh, mau tiêu hóa, dễ hấp thu) và 30% đạm casein (đạm không hòa tan, thường có vai trò phát triển khối cơ, trẻ càng nhỏ thì sự hấp thu càng bị hạn chế); trong khi đó, đạm của sữa bò có 18% whey và 82% casein.

Thành phần acid amin trong sữa mẹ là chuẩn mực để tạo ra các dung dịch chất đạm dùng trong nuôi tĩnh mạch và một số sản phẩm dùng cho nuôi qua ống sonde trong lĩnh vực y học. Chất béo trong sữa mẹ với các acid béo rất cần thiết cho quá trình phát triển của não và hệ thần kinh cũng như các tế bào của cơ thể. Sữa mẹ còn chứa men lipase giúp hấp thu chất béo hiệu quả hơn.

Sữa mẹ giúp trẻ có khả năng chống bệnh nhiễm trùng nhờ các kháng thể, chất chống oxy hóa, chất bảo vệ chống viêm… đồng thời tránh được nguy cơ dị ứng. Chất bột đường trong sữa mẹ là lactose và oligosaccharide có vai trò quan trọng trong phát triển não cũng như ổn định hệ vi khuẩn ruột, tăng miễn dịch bảo vệ cho cơ thể, chống táo bón.

Ngoài ra, sữa mẹ còn có nhiều vitamin và muối khoáng phù hợp với nhu cầu của trẻ. Cơ thể trẻ rất dễ hấp thu canxi và sắt trong sữa mẹ, các vitamin và một số kháng thể trong sữa mẹ như IgG, IgA, lactoferrin, lysozyme, nucleotide… giúp tăng khả năng chống lại bệnh tật và cho xương cứng chắc hơn.

Cho trẻ sơ sinh bú càng sớm càng tốt

Bác sĩ Thu Hậu cho biết thêm, thông thường, từ tháng thứ 4 của thai kỳ, mẹ đã bắt đầu có sữa non với nhiều năng lượng và kháng thể. Ngay sau sinh, sữa non đã sẵn sàng để đáp ứng nhu cầu của bé. Các bà mẹ nên cho con con bú càng sớm càng tốt và nên trong vòng 30 phút đầu sau sinh.

Không nên cho trẻ uống bất kỳ loại sữa hay nước nào khác vì như vậy vừa bỏ phí nguồn sữa non vừa làm mất phản xạ tiết sữa của mẹ, làm sữa chậm về. Chưa kể, nguồn thức ăn đưa từ bên ngoài vào không vệ sinh và tươi mới như sữa mẹ và trẻ ăn thức ăn bên ngoài quá no sẽ ngủ suốt, lười bú mẹ và có thể chê luôn sữa mẹ về sau.

Y học đã tiến hành nhiều nghiên cứu trên thế giới và đưa ra kết luận rằng đa số các bà mẹ đều đủ sữa cho con nếu biết cách cho bú đúng. Số lượng tế bào tiết sữa trong bầu ngực của các bà mẹ là khoảng 2 triệu tế bào. Khi cho con bú nhiều và bú cạn, nhất là bú đêm, sữa mẹ sẽ được tạo ra liên tục để đáp ứng nhu cầu của trẻ.

Bà mẹ chỉ cần ăn thêm khoảng 1-2 chén cơm mỗi bữa ăn là đủ. Tuy nhiên, tâm lý đóng vai trò rất quan trọng trong sự tiết sữa, nếu mẹ tin tưởng rằng mình đủ sữa cho con và tinh thần sảng khoái thì sữa sẽ tiết ra nhiều hơn. Những thức ăn độc hại như chất kích thích, bia rượu, một số loại gia vị có vị nồng có thể làm thay đổi mùi sữa mẹ…

Trẻ bú sữa mẹ có sức đề kháng và trí thông minh cao hơn trẻ bú bình. Người ta thấy rằng trẻ bú bình có nguy cơ viêm phổi cao gấp 3,9 lần và nguy cơ tiêu chảy cao gấp 17,3 lần trẻ bú mẹ. Trong sữa mẹ có những chất giúp cho não, hệ thần kinh và thị lực của trẻ phát triển tốt hơn.

Những trẻ bú mẹ sẽ có sự phát triển trí tuệ, các giác quan như thính giác, thị giác, xúc giác, … và ngôn ngữ tốt nhất. Tỉ lệ trẻ bị chàm da, suyễn, tiểu đường type 1, dị ứng thực phẩm…, thậm chí béo phì thấp hơn hẳn ở nhóm trẻ không được cho bú mẹ. Ngoài ra, trẻ bú mẹ có tâm lý cân bằng hơn trẻ bú bình.

Khi trẻ sinh ra, trong cơ thể đã có sẵn một lượng kháng thể mẹ cho qua nhau thai, giúp trẻ chống lại bệnh tật. Sau sinh, kháng thể chống bệnh này giảm dần một cách nhanh chóng. Khi trẻ được 4-6 tháng tuổi, kháng thể này sẽ bị giảm rất nhiều và gần như biến mất lúc trẻ 9 tháng.

Trong khi đó, miễn dịch chống bệnh do tự cơ thể trẻ tạo ra còn thấp và thường chỉ hoàn thiện khi trẻ được 3-4 tuổi. Khi trẻ bắt đầu ăn dặm, trẻ tăng tiếp xúc với các nguồn bệnh ở môi trường xung quanh và dễ nhiễm khuẩn đường tiêu hóa và trẻ bắt đầu mắc các bệnh nhiễm trùng nhiều hơn. Các trẻ bú mẹ được nhận một lượng kháng thể từ sữa mẹ (IgA) nên có khả năng chống bệnh tốt hơn, ít bị bệnh cũng như ít dị ứng hơn. Vì vậy, nên cho trẻ bú mẹ càng lâu càng tốt để bảo vệ trẻ.