Nhà vua và Hoàng hậu Nhật Bản vào thăm hoàng cung Huế sáng 4-3 - Ảnh: TRỊ THIÊN

Bà là người đón Nhật hoàng và Hoàng hậu ngay cổng nhà hát, và sau buổi diễn được Nhật hoàng và Hoàng hậu trao đổi trực tiếp về nhã nhạc cung đình...

Chuyện là trong chuyến thăm hoàng cung Huế sáng 4-3, theo yêu cầu của nhà tổ chức phía Nhật Bản, chương trình nhã nhạc phục vụ Nhật hoàng chỉ gói gọn trong 8 phút. Yêu cầu ngặt nghèo như vậy buộc nhà hát giản lược cả ba bài bản: bản Tam luân cửu chuyển (bài phát) chỉ sử dụng phần sau.

Còn múa Lân mẫu xuất lân nhi và Lục cúng hoa đăng cũng phải cắt gọt cho tinh gọn. Người phát ngôn hoàng gia Nhật Bản cho biết dù Nhật hoàng và Hoàng hậu rất am hiểu và thích thú với nhã nhạc, song vì cả hai người đều đã ngoài 80 tuổi nên tất cả phương án đều đặt sự đảm bảo sức khỏe lên hàng đầu...

Những người quan sát cho biết Nhật hoàng và Hoàng hậu thưởng thức rất chăm chú và say sưa. Đến khi diễn xong, cả hai thay vì từ biệt đã nán lại hỏi han thân mật trong hơn 5 phút - một khoảng thời gian mà “không ai tưởng tượng” nằm trong thời lượng chương trình chính xác đến từng giây...

Tiết mục Lục cúng hoa đăng của Nhà hát Nghệ thuật truyền thống cung đình Huế biểu diễn phục vụ vua và hoàng hậu Nhật Bản - Ảnh: TRỊ THIÊN

NSND Bạch Hạc kể: “Nhật hoàng ân cần hỏi tôi rất nhiều câu hỏi liên quan. Rằng đến nay nhã nhạc Việt đã sưu tầm được khoảng bao nhiêu bài bản rồi. Tôi bảo cả lễ nhạc lẫn vũ khúc cung đình phục hồi được gần 100 bài bản.

Ngoài biểu diễn nghênh tiếp các quốc khách và giao lưu văn hóa nhiều nơi, nhã nhạc còn được biểu diễn tại di tích Huế để phục vụ du khách. Ngài bảo “tốt quá” rồi cho biết ở Nhật Bản, người hành nghề trong đoàn gagaku (lễ nhạc cung đình Nhật Bản) đều lớn tuổi chứ không trẻ như ở Huế kèm câu hỏi để biểu diễn tốt cần học nghề bao lâu.

Tôi trả lời rằng ở Huế có chương trình đào tạo nhã nhạc trong vòng 4-5 năm, sau đó tiếp tục học thêm nghệ nhân theo lối truyền ngón truyền nghề và quá trình làm việc đồng thời cũng tiếp tục lĩnh hội các ngón nghề của thế hệ đi trước.

Nhật hoàng tiếp tục nói “tốt quá”, rồi hỏi tôi có nằm trong đoàn nhã nhạc đi theo tháp tùng Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết đi thăm Nhật Bản và vào biểu diễn ở hoàng cung Nhật Bản vào năm 2007 hay không.

Tôi trả lời có, rằng lúc ấy tôi diễn vai lân nhi. Tôi cũng giới thiệu thêm 5 nghệ sĩ khác cùng đoàn biểu diễn ở hoàng cung Nhật 10 năm trước, nay tiếp tục diễn cho ngài xem. Cả Nhật hoàng lẫn Hoàng hậu rất xúc động...

Ngài bảo trong chuyến đi lần này, đặc biệt ấn tượng khi được vào hoàng cung thưởng thức nhã nhạc và vũ khúc cung đình, đây cũng là một vinh dự cho chính ngài... Còn Hoàng hậu Michiko nói với tôi rằng bà cảm thấy rất thoải mái và rất vui.

Bà nói rất quý bộ môn nghệ thuật tinh túy này, kèm theo lời dặn dò các nghệ nhân, nghệ sĩ hãy cố gắng trau dồi và gìn giữ bộ môn nghệ thuật đặc sắc cho nhân loại... Nhật hoàng và Hoàng hậu chia tay với lời khen “cảm ơn, tốt quá!” trong trạng thái quyến luyến không thôi!”...

NSND Bạch Hạc chia sẻ thêm rằng cả nhà hát vô cùng xúc động được hai lần phục vụ người đứng đầu quốc gia vốn rất trân quý tài sản văn hóa như Nhật Bản. Chính sự quan tâm đặc biệt của Nhật hoàng Akihito và Hoàng hậu Michiko lần này vượt hẳn nhiều lời ủy lạo...