Sống chất lượng hơn với xu hướng tiêu dùng hiện đạiVay tiêu dùng, làm sao cho hiệu quả?Cho vay tiêu dùng giảm mạnh

Phóng to

Quang cảnh buổi giao lưu trực tuyến "Chiến lược tiêu dùng qua hình thức vay mua sắm" - Ảnh: Thanh Đạm

Phóng to

Người dân cần lưu ý gì khi sử dụng hình thức vay tiêu dùng để mua sắm? - Ảnh minh họa: TTO

Giá cả hàng hóa đắt đỏ, đủ thứ chi phí đè nặng khiến nguồn tiền dự trữ của nhiều người dân cạn dần. Nắm bắt được xu thế đó, nhiều chương trình cho vay tiêu dùng đã được đưa ra nhằm tạo nguồn tiền cho người dân, kích thích mua sắm. Thực chất của những chương trình này ra sao, liệu có phù hợp với điều kiện, nhu cầu và khả năng chi trả của tất cả mọi cá nhân và gia đình hay không?

Các khách mời tham gia buổi giao lưu trực tuyến gồm: Tiến sĩ Đinh Thế Hiển - Chuyên gia tài chính, Luật gia Phan Thị Việt Thu - Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng TP.HCM, ông Friedrich Weiss - Tổng giám đốc Công ty TNHH tài chính PPF Việt Nam sẽ giải đáp những thắc mắc nêu trên.

Đồng thời, cũng sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin cần lưu ý và những vấn đề không thể bỏ qua khi lựa chọn hình thức vay tiêu dùng đề mua sắm như: đối tượng, thủ tục, điều kiện, hồ sơ... vay tiêu dùng.

Ngay bây giờ mời bạn đọc gửi câu hỏi thắc mắc về địa chỉ thư điện tử: giaoluutructuyentto@gmail.com để được các chuyên gia chia sẻ những thông tin cần thiết và các lưu ý khi sử dụng hình thức vay tiêu dùng để mua sắm.

BUỔI GIAO LƯU ĐÃ BẮT ĐẦU, NỘI DUNG:

* Tôi đang có nhu cầu vay mua 1 chiếc xe máy cho con đi học. Tôi có tìm hiểu và dự định sẽ vay tiền tại điểm bán xe của cửa hàng. Tuy nhiên, vài người bạn khuyên tôi không nên vay như vậy vì lãi suất rất cao. Tôi phân vân quá. Quý báo có thể cho tôi biết lãi suất hiện nay để vay mua xe tại cửa hàng có phù hợp không?(Phượng Nga, quận 6, TP.HCM, 21 tuổi, phuongnga123@...)

- Ông Friedrich Weiss - Tổng giám đốc Công ty TNHH tài chính PPF Việt Nam: Nếu như bạn không đủ tài chính để chi trả 100% cho chiếc xe máy và bạn cung cấp đủ các yêu cầu của tổ chức tín dụng, bạn có thể nộp hồ sơ cho vay. Hiện tại lãi suất cho vay hỗ trợ mua sắm dựa trên thỏa thuận giữa khách hàng và tổ chức tín dụng. Tuy nhiên bạn cần quan tâm khoản trả góp hàng tháng nhằm đảm bảo khả năng chi trả.

Phóng to

Ông Friedrich Weiss - Tổng giám đốc Công ty TNHH tài chính PPF Việt Nam - Ảnh: Thanh Đạm

* Tôi muốn vay một số tiền để mua sắm các vật dụng, có hỏi qua người bạn, bạn tôi cho lời khuyên nên vay tiêu dùng, nhưng tôi chưa rõ điều kiện,... tất cả những thủ tục vay, cho tôi hỏi muốn vay thì thủ tục thế nào?(Nguyễn Thị Thanh Trúc, 25 tuổi, thanhtructn0106@...)

- Ông Friedrich Weiss: Đầu tiên bạn có thể đến các cửa hàng bạn đang cần (xe máy, điện máy...) và hỏi tư vấn từ nhân viên tổ chức tín dụng về thủ tục, quy trình vay. Tôi khuyên các bạn chú ý đến những thông tin như: thời hạn khoản vay, khoản trả góp hàng tháng, các quy định cụ thể của hợp đồng và các chi phí phát sinh.

Bạn nên hiểu tường tận những thông tin trên và đảm bảo khoản trả hàng tháng nằm trong khả năng tài chính của mình. Đây là điều kiện tiên quyết để bạn có khoản vay hợp lý.

* Vai trò của Hiệp hội bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong việc hướng dẫn, bảo vệ người dân khỏi “bẫy” vay tiêu dùng? (thanhthao@...)

Phóng to

Luật gia Phan Thị Việt Thu - Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng TP.HCM - Ảnh: Thanh Đạm

- Luật gia Phan Thị Việt Thu: Hội bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng có các chức năng: Tuyên truyền cho người dân biết quyền lợi người tiêu dùng, tư vấn hướng dẫn cho người tiêu dùng để bảo vệ quyền lợi của mình, theo dõi để kiến nghị cơ quan chức năng kiểm tra chất lượng sản phẩm, dịch vụ, việc đăng ký hợp đồng theo mẫu của các tổ chức cho vay tiêu dùng; đồng thơi giải quyết khiếu nại của người tiêu dùng khi bị vi phạm quyền lợi.

* Thưa chuyên gia tài chính Đinh Thế Hiển, ông có lời khuyên gì để giúp ích người dân đọc hiểu hợp đồng trước khi ký vay tiêu dùng cá nhân? (huongtram@...)

<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

Phóng to

Tiến sĩ Đinh Thế Hiển - Chuyên gia tài chính - Ảnh: Thanh Đạm

- Tiến sĩ Đinh Thế Hiển: Chào bạn. Hợp đồng tín dụng nói riêng và hợp đồng kinh doanh nói chung thì chúng ta cần phải đọc kỹ trước khi ký. Bởi vì, một khi đã ký thì xem như chúng ta đồng ý mọi điều khoản trong hợp đồng. Khi đó nếu bất kỳ nội dung nào không đúng như ý chúng ta hiểu thì việc hủy đồng đều bất lợi về pháp lý, trừ khi có những điều khoản trái với quy định chung của pháp luật.

Đối với hợp đồng tín dụng thì điều khoản vay và trả vốn và lãi là quan trọng nhất khi chúng ta tìm hiểu và chưa rõ thì cần phải nhờ người tư vấn có chuyên môn giải thích rõ cho chúng ta.

* Người dân thường có tâm lý e ngại mình bị lừa đảo khi đặt bút ký vào hợp đồng vay tiêu dùng, luật gia Phan Thị Việt Thu có lời khuyên gì? (dantaichinh@...)

Luật gia Phan Thị Việt Thu: Người tiêu dùng nên hỏi kỹ những điều kiện giao dịch đối với tổ chức cho vay khi được tư vấn, nếu đồng ý vay, yêu cầu được tham khảo dự thảo hợp đồng mẫu trước khi đặt bút ký. Có thể nhờ chuyên gia tư vấn về nội dung hợp đồng.

* Thưa tiến sĩ, theo ông hiện người dân nên vay tiền ở đâu là an toàn nhất? (phungtien67@...)

- Tiến sĩ Đinh Thế Hiển: Thông thường chỉ có tổ chức tín dụng cho vay mới đặt vấn đề an toàn của người vay. Tuy nhiên, đúng là người vay cũng cần đặt vấn đề an toàn vào việc đi vay của mình, do vậy chúng ta chỉ nên vay của những tổ chức tài chính chính thức như các ngân hàng hoặc các công ty tài chính là những tổ chức hoạt động cho vay đúng pháp luật, người vay được bảo vệ bởi những quy định của nhà nước.

Cụ thể các vấn đề về tiền vay là thanh toán trả nợ về tài sản thế chấp đều được thể hiện trong hợp đồng rõ ràng và được nhà nước bảo vệ sự tuân thủ theo hợp đồng. Theo thông tin báo chí có nhiều người chỉ vay thông qua người quen biết hoặc người đại diện cho tổ chức mà không ký hợp đồng trực tiếp với tổ chức tín dụng đã xảy ra những thiệt hại cho người vay.

* Trong các gói vay tiêu dùng, nếu khách hàng không còn nhu cầu vay nữa thì có được thanh lý hợp đồng trước thời hạn hay không? Nếu kết thúc sớm có bị phạt hay không? (thucuc@...)

- Ông Friedrich Weiss: Chúng tôi không khuyến khích khách hàng kết thúc sớm các khoản vay. Tuy nhiên, nếu các bạn đã hoàn tất thanh toán bốn kỳ liên tiếp, bạn có thề nộp hồ sơ kết thúc sớm hợp đồng. Bạn sẽ phải trả một khoản phí phạt cho tổ chức tín dụng, vì khi bạn kết thúc sớm hợp đồng, kế hoạch tài chính của tổ chức cho vay cũng sẽ bị ảnh hưởng.

Vì vậy, chúng tôi khuyến cáo khách hàng nên nắm rõ tất cả những thông tin về thời hạn vay, khoản trả hàng tháng, phí kết thúc sớm hợp đồng trước khi ký hợp đồng vay nhằm tránh những phát sinh không có lợi cho khách hàng và tổ chức tín dụng.

* Home Credit làm cách nào để hạn chế nợ xấu từ cho vay tiêu dùng? (voquangnam@...)

- Ông Friedrich Weiss: Hiện tại chúng tôi đang quản lý rủi ro rất hiệu quả, đáp ứng đúng mong đợi từ chính quyền địa phương cũng như các cổ đông của tập đoàn. Điều này dựa trên quy trình sàng lọc, thẩm định được phát triển và áp dụng tại nhiều nước trên thế giới. Tuy nhiên, chúng tôi sẽ không chia sẽ cụ thể vì đây là bí quyết thành công của Home Credit.

* Tôi thấy hơi khó hiểu chuyện bảo hiểm tiền vay mà PPF đưa ra, người ta đã đi vay tại sao còn chịu bảo hiểm tiền vay cho nguời đi cho vay? (ngtienlen)

- Ông Friedrich Weiss: Tại châu Âu, sản phẩm bảo hiểm cho khoản vay là bắt buộc đối với mọi khách hàng. Tuy nhiên tại thị trường Việt Nam, điều này hoàn toàn lệ thuộc vào sự lựa chọn của khách hàng.

Chúng tôi khuyến khích khách hàng mua bảo hiểm khoản vay nhằm tránh gánh nặng tài chính cho khách hàng hoặc gia đình của khách hàng trong trường hợp khách hàng gặp một số rủi ro ngoài ý muốn mà không thể tiếp tục chi trả khoản vay (tham khảo điều lệ chi tiết được quy định bởi các công ty bảo hiểm).

Trong trường hợp này đơn vị bảo hiểm sẽ đại diện khách hàng trả khoản vay cho tổ chức tín dụng.

* Tiến sĩ có thể chia sẻ một số thông tin về tình hình tài chính trong nước hiện nay? Người dân có thể vay tiền ở đâu lãi suất thấp nhất? (Lê Tân)

- Tiến sĩ Đinh Thế Hiển: Hiện nay có nhiều chương trình của Chính phủ và ngân hàng công bố những gói lãi suất ưu đãi rất tốt. Tuy nhiên, việc vay được vốn với lãi suất ưu đãi phụ thuộc vào mục đích vay. Đối với người dân vay tiêu dùng thì tùy vào tài sản thuế chấp, mức thu nhập và mục đích vay thì mới xác định được mức lãi suất mà mình có thể vay được.

Cụ thể, nếu vay mua nhà có tài sản thuế chấp và chứng minh được thu nhập tốt thì người vay có thể được vay ở mức lãi suất từ 8-11% / năm tùy dự án. Trong khi nếu vay tiêu dùng như mua xe gắn máy, tivi, không có tài sản thuế chấp thì người vay phải chịu lãi suất cao hơn có thể lên đến 30%/năm.

Với tính cạnh tranh của thị trường hầu như sẽ khó có tổ chức tín dụng nào có mức cho vay thấp hơn đáng kể so với tổ chức khác; do vậy thay vì chúng ta tìm kiếm tổ chức có lãi suất thấp nhất thì chúng ta nên chọn lựa tổ chức nào có chính sách chăm sóc khách hàng tốt và có chương trình vay phù hợp với mục tiêu của chúng ta (số tiền vay, thời gian thanh toán, những điều kiện cho vay…).

* Thưa bà, trong năm qua lĩnh vực cho vay tài chính có phải là lĩnh vực nóng trong việc khiếu nại hay không? (Hồng Anh, 45t)

- Luật gia Phan Thị Việt Thu: Thật ra trong những năm qua, có những trường hợp khiếu nại đối với lĩnh vực cho vay tài chính nhưng cũng không phải gọi là lĩnh vực nóng vì các đơn vị cho vay thường hoạt động theo đúng quy định pháp luật. Việc khiếu nai xảy ra chỉ do người tiêu dùng không tham khảo hoặc không để ý đến những điều kiện giao dịch trước khi ký hợp đồng vay, trong khi tổ chức cho vay lại không cung cấp đầy đủ thông tin cho người tiêu dùng, cũng như không giải thích rõ các điều khoản trong hợp đồng.

* Cho tôi hỏi chuyên gia Hiển về việc lãi suất vay mua sắm hiện nay. Lãi suất này hiện nay là khá cao, tôi biết điều này vì thủ tục vay rất dễ mà. Nhưng theo chuyên gia, tuy cao như vậy nhưng có hợp lý không?(Thùy Dung, 32 tuổi, thuydungit@...)

- Tiến sĩ Đinh Thế Hiển: Đối với người dân Việt Nam có nhận thức đôi khi rất khác biệt đó là khi vay ở tổ chức chính thức thì luôn xem rằng mình là đối tượng được ưu đãi với lãi suất thấp, trong khi mình đi vay hoặc cho vay (chơi hụi…) ở bên ngoài thì luôn chấp nhận lãi suất cao. Trong khi việc lãi suất thấp và cao của hai loại hình này không có sự khác biệt theo góc độ tổ chức mà thực chất là theo góc độ rủi ro của việc thu hồi vốn, và đây mới chính là bản chất kinh tế của thị trường vốn.

Đối với việc vay ngân hàng thương mại luôn luôn có lãi suất tốt nhất trong các hoạt động cho vay, nhưng họ cũng đòi hỏi chỉ tiêu chặt chẽ về khả năng trả nợ như đòi hỏi có tài sản thuế chấp (đối với số tiền lớn) hoặc chứng minh thu nhập an toàn như phải làm ở công ty lớn được trả lương qua tài khoản (đối với khoản vay tiêu dùng nhỏ); và ngay với các ngân hàng thương mại này đôi khi cũng cho vay với lãi suất rất cao như giai đoạn 2011 – 2012 có nhiều doanh nghiệp chịu vay với lãi suất trên 20% vì lúc đó mức độ rủi ro của doanh nghiệp cũng lớn. Ngoài ra không phải lúc nào doanh nghiệp muốn vay cũng được ngân hàng cho vay vì họ không đáp ứng đủ tiêu chuẩn. Các công ty tài chính có mức độ yêu cầu cho vay thoáng hơn so với các ngân hàng thương mại nhưng tất nhiên họ cũng có lãi suất cao hơn để bù đắp lại rủi ro.

Như vậy, với lãi suất cho vay ở các công ty tài chính ở mức 20-30% / năm là hợp lý để bù đắp rủi ro và vẫn rất thấp hơn so với việc vay ở ngoài có khi lên đến 30%/ tháng. Chúng ta cũng cần biết rằng ngay cả các nước phát triển như Đức, Mỹ thì các khoản cho vay tiêu dùng của các công ty tài chính cũng có mức cao từ 50-300% so với mức lãi suất cho vay ngân hàng, cụ thể mức lãi suất cho vay của ngân hàng thương mại của Đức có thuế chấp khoảng 2-6% /năm trong khi mức cho vay tín dụng tiêu dùng có thể lên đến 9% /năm.

Như vậy, tính hợp lý ở đây phải được xem xét của việc đáp ứng nhu cầu và lãi suất phải trả. Vấn đề chính của người vay là sử dụng được số tiền vay đúng mục đích, đáp ứng được nhu cầu của mình, xét trên mức lãi suất của các công ty tài chính tiêu dùng của Việt Nam vẫn chấp nhận được nếu số tiền cho vay từ 50 triệu trở xuống. Nếu một khoản vay từ 100 triệu trở lên thì chúng ta hết sức cân nhắc về lãi suất và hiệu quả sử dụng, nhiều người đã từng vay vài trăm triệu với lãi suất trên 20% để đầu tư vào bất động sản và đã bị thiệt hại nặng nề vì hiệu quả kinh doanh khó có thể bù đắp được.

* Những khó khăn của cho vay tiêu dùng tại Việt Nam? (thuymommom@...)

- Ông Friedrich Weiss: Cảm ơn câu hỏi rất là thú vị của bạn. Vay tiêu dùng vẫn còn là một sản phẩm khá mới tại thị trường Việt Nam so với các nước khác. Người tiêu dùng vẫn hay nhầm lẫn sản phẩm cung cấp bởi ngân hàng và các công ty tài chính, trong khi đây là hai mô hình hoạt động với nhiều điểm khác nhau.

- Ông Friedrich Weiss: Khi mua xe máy, hay bất kỳ sản phẩm nào khác bằng hình thức trả góp hay tiền mặt thì bạn đã trở thành chủ sở hữu của vật dụng đó. Bạn hoàn toàn chịu trách nhiệm cho những rủi ro (bao gồm hư hỏng, mất mát...). Trong trường hợp này, bạn liên hệ với công an để được hỗ trợ trong việc tìm kiếm. Đồng thời, bạn phải hoàn thành trách nhiệm hoàn trả lãi khoản vay cho tổ chức tín dụng.

Một thách thức là kiến thức tài chính của đại bộ phận khách hàng vẫn chưa cao. Nhiều khách hàng vẫn có thói quen như: ngại đọc hợp đồng và tìm hiểu những thông tin liên quan đến hợp đồng vay.

Chính vì vậy chúng tôi đang cố gắng thực hiện nhiều chương trình để nâng cao kiến thức tài chính cho khách hàng nhằm đảm bảo khách hàng ký hợp đồng trên nền tảng hiểu rõ thông tin.

Điều này là hoàn toàn có lợi, trước hết cho bản thân khách hàng và cũng góp phần xây dựng mối quan hệ tốt đẹp giữa người đi vay và tổ chức tín dụng.

* Xin hỏi vay tiêu dùng lãi suất tính theo dư nợ? Thời gian vay? Tiền vay tối đa là bao nhiêu? Vay tiền mặt hay chuyển khoản? Xin cám ơn (hoavietle.40@...)

- Ông Friedrich Weiss: Theo quy định của Ngân hàng Nhà nước, tất cả các khoản vay đều được tính theo dư nợ giảm dần và Home Credit thực hiện điều này một cách nghiêm chỉnh. Thời gian vay tùy thuộc vào sản phẩm, dao động từ 6 - 36 tháng. Số tiền vay dao động trong khoảng từ 2.5 - 85 triệu (tùy sản phẩm).

Đối với sản phẩm vay mua xe máy và hàng điện máy, khách hàng sẽ nhận sản phẩm, Home Credit sẽ đại diện khách hàng thanh toán khoản còn lại cho đơn vị bán sản phẩm (sau khi trừ khoản trả trước).

Sau đó khách hàng chuyển khoản phần trả góp hàng tháng qua hệ thống ngân hàng cho Home Credit theo những quy định trong hợp đồng về điều khoản thanh toán đính kèm.

* Xin cho hỏi bà Thu, ví dụ như các sản phẩm như hàng tiêu dùng, chất lượng kém thì mang đến đổi ngay với nơi bán, nơi sản xuất. Còn các khoản vay, khi kí tên vô vay rồi mới thấy dịch vụ kém hoặc thu tiền sai, thì có thưa kiện cũng không được đền bù liền. Vậy có cách nào để mình biết được là dịch vụ đó tốt hơn xấu? Và khi có vấn đề xảy ra, thì tôi phải liên hệ ai?(Nhi Hong, 36 tuổi, hongvannhi@...)

- Luật gia Phan Thị Việt Thu: Đối với các khoản vay, việc trả tiền đã được quy định rõ trong hợp đồng thể hiện ý chí của cả hai bên khi kí hợp đồng. Do đó người tiêu dùng phải hết sức cân nhắc và hỏi kỹ những quyền lợi của mình và phải yêu cầu được thể hiện rõ trong hợp đồng. Nếu bên cho vay vi phạm hợp đồng làm thiệt hại quyền lợi của mình thì người tiêu dùng có thể khiếu nại theo luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng theo các bước sau: Thương lượng với tổ chức cho vay để yêu cầu thực hiện đúng hợp đồng, nếu không được đáp ứng thì người tiêu dùng có thể tìm đến tổ chức xã hội bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng để nhờ can thiệp hòa giải, nếu hòa giải không được thì người tiêu dùng sẽ khởi kiện theo 2 cách: Nhờ trọng tài thương mại giải quyết hoặc nộp đơn khởi kiện tại tòa.

* Vay tiêu dùng là hình thức rất tốt với xu thế người dân hiện nay, đặc biệt là những huyện nghèo, đang còn rất nhiều khó khăn. Vậy thưa TS. Đinh Thế Hiển chúng ta có cách nào để bảo vệ người dân bằng cách giảm lãi suất không ạ? (Vũ Đức Anh, 33 tuổi, anhv791@...)

- Tiến sĩ Đinh Thế Hiển: Xét trên mức độ rủi ro về trả nợ rõ ràng có sự khác biệt lớn giữa các nhóm người đi vay. Một người làm quản lý ở công ty nhà nước hoặc công ty kinh doanh lớn sẽ có mức độ rủi ro rất thấp so với một nhân viên ở công ty nhỏ hoặc người lao động hành nghề tự do. Như vậy, với mức lãi suất từ 20-30%/ năm thì những người kinh doanh tự do nhỏ vẫn chấp nhận do họ cũng đang cho vay hoặc vay để kinh doanh nhỏ với mức lãi suất cao hơn nhiều, nhưng lãi suất này lại có vẻ rất cao với người làm công ăn lương ổn định đặc biệt là công chức.

Tại Nhật, các công ty tài chính có nhiều mức lãi suất đối với nhiều phân nhóm khách hàng cho vay tùy theo tài sản, thu nhập công việc và lịch sử tín dụng của họ. Điều này sẽ giúp cho những khách hàng tốt, khả năng trả nợ cao an toàn có thể được vay lãi suất thấp hơn so với nhóm khác. Điều này các ngân hàng thương mại và Công ty tài chính Việt Nam cũng cần nghiên cứu để có nhiều gói sản phẩm cho vay đáp ứng nhiều phân khúc khách hàng.

* Cho tôi hỏi các cách thức đòi nợ của công ty tài chính PPF khi khách hàng nợ xấu? Tôi nghe nói công ty đòi nợ rất thô tục. Vậy công ty sẽ làm gì khi đòi nợ một khách hàng chậm thanh toán phí ở mức chưa phải khởi tố ra toà?(Nguyễn Ngọc Tuấn, 40 tuổi, tuanngoc59@...)

- Ông Friedrich Weiss: Rất cám ơn câu hỏi của bạn. Chúng tôi có những quy định cụ thể cho nhân viên nhằm đảm bảo thái độ lịch sự, chuyên nghiệp khi thực hiện các cuộc gọi nhắc nợ cho khách hàng. Trong trường hợp khách hàng không hài lòng với thái độ của nhân viên thu hồi nợ, chúng tôi sẽ ghi nhận và kiểm tra hệ thống lịch sử các cuộc gọi (chúng tôi có ghi âm toàn bộ các cuộc gọi liên hệ với khách hàng). Nếu nhân viên có thái độ không phù hợp, chúng tôi sẽ có biện pháp xử lý từ nhắc nhở đến kỷ luật nhân viên và sẽ có lời xin lỗi chính thức đến khách hàng.

* Nếu em vay trả góp thì các công ty tài chính sẽ tính ra số tiền trung bình em phải trả hàng tháng. Khi trả góp, em có thể xin các tháng khác trả ít hơn mức phải trả trung bình, nhưng sẽ có một số tháng trả nhiều hơn (do công ty em thỉnh thoảng có đợt thưởng quý, thưởng tết) được không?(Trần Văn Tiến, 26 tuổi, tientran@...)

- Luật gia Phan Thị Việt Thu: Việc vay tiền trả góp hoàn toàn căn cứ trên những điều kiện giao dịch đã ghi cụ thể trong hợp đồng, và theo quy định về hợp đồng dân sự, trách nhiệm và nghĩa vụ hai bên phải thực hiện theo đúng hợp đồng, cho nên việc trả tiền theo thu nhập tăng giảm của người tiêu dùng tùy theo sự thỏa thuận ban đầu của hai bên. Nếu bên cho vay đồng ý thì có thể áp dụng còn nếu không thì phải thực hiện theo đúng hợp đồng.

* Nhiều người cho biết vay tiêu dùng rất dễ bị lừa, các chuyên gia cho biết làm sao để được vay trong ngưỡng an toàn? (ngvantoan@...)

- Ông Friedrich Weiss: Nếu các bạn thực hiện khoản vay cho chính bản thân mình, và không vay dùm một cá nhân khác (bạn đứng tên và thực hiện thủ tục xin vay, nhưng thực chất là bạn chuyển khoản tiền được vay cho bạn bè hoặc một cá nhân khác), bạn sẽ không gặp những rủi ro khi vay tiêu dùng. Ngoài ra bạn cần lựa chọn các đơn vị cho vay uy tín, có thương hiệu, được cấp phép bởi ngân hàng Nhà Nước để nộp hồ sơ xin vay.

- Tiến sĩ Đinh Thế Hiển: Đúng là có nhiều người sau khi vay tín dụng tiêu dùng đã cảm thấy hụt hẩng khi trả nợ với lãi suất khá cao. Tuy nhiên đa số nhóm người này thường không chịu tìm hiểu kỹ sản phẩm vay và luôn có tâm lý thấy có tiền là vay mà ít quan tâm đến việc trả nợ.

Đối với người tiêu dùng điều đáng quan tâm đầu tiên là mình phải biết nhu cầu thực sự đang cần của mình, và nếu đó là nhu cầu chính đáng cần thực hiện ngay nhưng mình chưa đủ tiền thì việc sử dụng sản phẩm tín dụng tiêu dùng là khá hợp lý. Nhưng nếu mình chưa thực sự có nhu cầu, mà bị hấp dẫn bởi các nhân viên môi giới thì đa số sẽ cảm thấy áp lực lớn khi phải trả nợ, đôi khi trở nên cực đoan cho mình là bị lừa. Trong xã hội công nghiệp và đô thị hóa, chúng ta luôn luôn cần phải học cách sử dụng đồng tiền và phải là khách hàng thông minh.

* Lãi suất cao là một trong những điểm hạn chế lớn của dịch vụ cho vay tiêu dùng ? Home Credit nghĩ sao về điều này? (thuyphuong84@...)

- Ông Friedrich Weiss: Chúng tôi muốn đề cập đến một khoản vay mà đại đa số người tiêu dùng Việt Nam có thu nhập dưới 6 triệu có khả năng "góp" hàng tháng. Số tiền góp nhỏ, từ vài trăm ngàn đến trên dưới 1 triệu đồng; thời gian góp ngắn (đa số từ 6 -18 tháng). Khoản góp được tính toán phù hợp với khả năng chi trả của khách hàng. Một ưu điểm nữa là chúng tôi duyệt hồ sơ vay nhanh chóng (trong vòng 10 - 15 phút) và hỗ trợ khách hàng tối đa trong việc chi trả bằng mạng lưới ngân hàng rộng khắp của hệ thống các ngân hàng và bưu cục ngay cả ở những vùng nông thôn xa xôi.

* Tôi vay mua xe máy, tháng vừa rồi tôi có việc gia đình nên đóng tiền trễ 10 ngày và bị thu phí hạn nộp trễ. Xin hỏi bà Phan Thị Việt Thu quy định này của công ty có đúng không? (Bạn đọcTTO)

- Luật gia Phan Thị Việt Thu: Vấn đề bị phạt đối với việc đóng tiền trả nợ trễ là nguyên tắc chung trong lĩnh vực cho vay tài chính. Hơn nữa quy định này thường có ghi rõ trong hợp đồng cho vay nên người vay phải thực hiện nghĩa vụ nộp phạt nếu trả nợ trễ hạn.

* Trong thời gian tôi sử dụng sản phẩm mua được cho vay trả góp mà sản phẩm bị hư hỏng hoặc bị mất (xe máy...) thì tôi ngưng không trả tiếp được không? (bạn đọc TTO)

- Luật gia Phan Thị Việt Thu: Nơi cho vay và nơi bán hàng khác nhau cho nên dù sản phẩm bị hư hoặc là bị mất thì người tiêu dùng vẫn phải tiếp tục trả hết khoản nợ vay. Đối với sản phẩm bị hư hỏng thì tùy điều kiện thời gian bảo hành có thể yêu cầu nhà sản xuất hoặc nhà phân phối phải chịu trách nhiệm. Đối với việc sản phẩm bị mất thì người tiêu dùng phải chịu, không làm thay đổi nghĩa vụ trả nợ.

* Xin công ty PPF cho biết khi giới thiệu sản phẩm cho vay chỉ 3%/ tháng nhưng kí hợp đồng thì 65%/ năm, nhờ giải thích vấn đề này. (pmhien2010@...)

- Ông Friedrich Weiss: Chúng tôi có rất nhiều sản phẩm với mức lãi suất dao động từ 2.7%/ tháng tùy thuộc vào thời hạn vay, sản phẩm vay và các giấy tờ mà khách hàng cung cấp (bảng lương, hóa đơn tiền điện, nước...). Khách hàng cần lưu ý các mức lãi suất được đưa ra bởi các tổ chức tín dụng là lãi suất được tính theo dư nợ giảm dần. Tôi xin nhắc lại, khác hàng cần phải đọc kỹ hợp đồng và nắm rõ các điều kiện và điều khoản trước khi ký. Đây là điều kiện tiên quyết để khách hàng tự bảo vệ mình. Về phía Home Credit, chúng tôi đã chủ động tóm tắt những thông tin quan trọng nhất trong hợp đồng và yêu cầu khách hàng đọc lại một lần nữa và ký xác nhận trước khi ký hợp đồng vay. Đây là nỗ lực nên đến từ phía người cho vay và cả khách hàng.

* Hiện tại tôi thấy đang có chương trình mua trả góp sản phẩm điện thoại di động mà Thegioididong và công ty Home Credit phối hợp thực hiện chương trình. Vậy khi đến với siêu thị thì nhân viên tư vấn đại diện của công ty Home Credit sẽ tư vấn và hỗ trợ mua sản phẩm trả góp luôn có mặt ở tại cửa hàng? Hay chỉ có thời gian nhất định trong ngày?(Nam, 24 tuổi, namlinhhoat@...)

- Ông Friedrich Weiss: Hiện nay hầu hết tại các cửa hàng điện máy liên kết của Home Credit, kể cả thegioididong, hầu hết nhân viên tư vấn của Home Credit đều làm việc vào giờ cửa hàng mở cửa (bao gồm giờ hành chính và ban đêm). Vì vậy, khách hàng có thể đến mua hàng và được tư vấn bất kỳ thời điểm nào trong thời gian mở cửa của cửa hàng, thường là từ 8 giờ sáng đến 22 giờ đêm.

* Xin cho hỏi chuyên gia Hiển về vấn đề cách phân nhóm nợ xấu. Trong quá khứ tôi bị xếp loại nợ nhóm 4,5 gì đó (ở CIC), do tôi có đứng tên giùm 1 khoản vay của người thân. Mặc dù hiện giờ khoản vay đó đã được người thân thanh toán đầy đủ cho ngân hàng, nhưng không biết tôi có bị ảnh hưởng gì khi đi vay cho bản thân mình không, vì nghe nói hồ sơ ở CIC lưu giữ "lý lịch tín dụng" đến 3-5 năm và sẽ từ chối giải ngân với kh có "lý lịch tín dụng" xấu. Điều này có đúng không?(Hồng Ngát, 29 tuổi, ngatttn@...)

- Tiến sĩ Đinh Thế Hiển: Đúng là bạn đã có lịch sử tín dụng xấu vì không trả nợ đáo hạn dù chỉ đứng tên giùm người khác, đây là kinh nghiệm bạn cần ghi nhớ rất may là khoản vay này đã được hoàn trả, trong khi có nhiều người đã bị thiệt hại nặng nề thậm chí mất cả nhà cửa chỉ vì “làm mai lãnh nợ”.

Tuy nhiên bạn cũng không nên lo lắng vì bạn đã hoàn tất nghĩa vụ với ngân hàng. Khi có nhu cầu vay mới nếu bạn chứng minh được khả năng trả nợ theo quy định ngân hàng thì bạn hoàn toàn có khả năng được vay, đặc biệt trong bối cảnh hiện nay các ngân hàng đều tìm cách cho vay với những khách hàng có những mục đích vay rõ rệt và có khả năng trả nợ tốt.

* Tôi bị hàng xóm nhờ vay trả góp giùm và bây giờ người ấy không trả nợ. Vì đứng tên trên hợp đồng nên tôi bị công ty đòi tiền. Xin bà Thu tư vấn tôi cần phải làm gì để kiện hàng xóm ra tòa để trả nợ khoản vay cho công ty?

(Vân Dung, 38 tuổi, dunghccc@...)

- Luật gia Phan Thị Việt Thu: Nguyên tắc thì người đứng tên vay đương nhiên có trách nhiệm trả nợ. Trong trường hợp này bà phải góp tiền trả cho công ty và sau đó bà sẽ khởi kiện để yêu cầu tòa án buộc người hàng xóm trả tiền lại cho bà. Nhưng nếu vay tiền để mua trả góp một sản phẩm nào đó thì có thể đó là chứng cứ để kiện ở tòa, còn nếu vay tiền mặt để tiêu dùng thì bắt buộc bà phải có chứng từ vay mượn của người hàng xóm thì mới có thể khởi kiện được ra tòa.

* Sau khi ký hợp đồng vay, khi có thắc mắc chi tiết về khoản phí hoặc các điều khoản trong hợp đồng, tôi phải liên hệ ai để được giải đáp? (Nguyen Thi Bong, 29 tuổi, timhoasim@...)

- Ông Friedrich Weiss: Trong trường hợp có bất kỳ thắc mắc liên quan đến hợp đồng cần sự giải thích chi tiết hơn, khách hàng có thể gọi về số hotline của công ty để được nhân viên giải đáp cụ thể hơn. Số điện thoại hotline của chúng tôi: 08.38999666, bấm phím 1 để được hỗ trợ.

* Tôi xin hỏi bà Thu về việc chọn một công ty tài chính để vay, các yếu tố nào là người tiêu dùng cần lưu ý để chắc rằng mình chọn được công ty tốt? (Tran Dang Khoa, 30 tuổi, khoatrantphcm@...)

- Luật gia Phan Thị Việt Thu: Đầu tiên là công ty phải có trụ sở cố định rõ ràng, có đăng ký kinh doanh hợp pháp, khi tiếp xúc khách hàng phải công khai điều kiện giao dịch và theo đúng luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Trước khi ký hợp đồng công ty phải dành thời gian cho khách hàng tham khảo dự thảo hợp đồng một cách kỹ càng. Trong hợp đồng những điều khoản quy định về quyền lợi và nghĩa vụ của người vay phù hợp quy định pháp luật.

* Tôi có vay của công ty tài chính 20 triệu VND trong thời hạn 3 năm. Thời gian gần đây (cụ thể 2 tháng) do khó khăn nên tôi chưa thể trả gốc và lãi theo đúng hẹn được. Xin hỏi tôi có bị xếp vào nhóm nợ xấu trên CIC không?(Bành Thị Ngọc Cầm, 25 tuổi, conmeocon87@...)

- Ông Friedrich Weiss: Về khía cạnh phân loại nợ, khách hàng này không thuộc nhóm nợ xấu của CIC (Trung tâm Quản lý thông tin tín dụng). Tuy nhiên với 2 tháng không trả gốc và lãi, khách hàng đã có lịch sử xấu trên CIC. Đối với Home Credit, khi khách hàng không thanh toán liên tục 2 tháng, khách hàng cần phải nộp phí trả chậm và Home Credit sẽ không cung cấp thêm bất kỳ khoản vay nào khác vì điều này có thể sẽ tạo thêm gánh nặng tài chính cho chính bản thân khách hàng.

* Cho tôi hỏi về hình thức vay tiêu dùng của công ty tài chính PPF. Tại sao tôi chưa từng vay tiền hay nợ xấu tại công ty hay bất kỳ một ngân hàng nào khác cả, nhưng khi làm hồ sơ vay vốn để mua điện thoại tại công ty thì lại bị công ty từ chối. Chồng tôi đứng tên để vay mua cũng không được chấp nhận mặc dù kinh tế gia đình tôi đủ để trả phần nợ cho công ty nếu hợp đồng được chấp thuận và tôi đã cung cấp đầy đủ thủ tục cũng như kê khai chính xác, trung thực cho nhân viên của công ty?(Nguyễn Ngọc Tuấn, 30 tuổi, tuanngoc59@...)

- Ông Friedrich Weiss: Hệ thống đánh giá độ tín nhiệm khách hàng của chúng tôi hoạt động tự động dựa trên những thông tin mà khách hàng cung cấp (khả năng tài chính, thông tin cá nhân, gia đình...). Đối với trường hợp của chị, có thể một số thông tin cá nhân mà chị cung cấp chưa được chính xác, dẫn đến việc chị (hoặc chồng chị) chưa được chấp thuận cho vay. Ví dụ, số điện thoại nhà, người thân không chính xác. Nếu chị muốn biết cụ thể lý do hồ sơ bị từ chối, chị có thể liên hệ đường dây nóng (08. 38999666), cung cấp thông tin để được hỗ trợ.

* Tiến sĩ Đinh Thế Hiển có ý kiến gì về việc ông Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính ngân hàng, cho rằng mức lãi suất này không chấp nhận được. Thực tế, chính tòa án cũng không chấp nhận mức lãi suất này. Vậy Công ty PPF có phạm luật?(Tran Thanh, 43 tuổi, thanhtran26@...)

- Tiến sĩ Đinh Thế Hiển: Đúng là hiện nay có quy định các tổ chức tín dụng cho vay cao quá 150% so với lãi suất cơ bản do vậy nhiều người ngay cả chuyên gia cũng có thể lầm việc cho vay tiêu dùng của các công ty tài chính là phạm luật.

Tuy nhiên, chúng ta phải hiểu các sản phẩm cho vay tiêu dùng của các tổ chức tài chính tín dụng đều phải xin phép và được Ngân hàng nhà nước chấp nhận. Việc thành lập và hoạt động của các công ty tài chính được xem xét và quản lý rất nghiêm ngặt. Đúng là các công ty tài chính cho vay cao hơn so với ngân hàng thương mại, điều này không phải do các công ty tài chính muốn tìm kiếm lợi nhuận cao hơn mà do tính chất kinh doanh với các phân khúc khác nhau giữa ngân hàng thương mai và các tổ chức này.

Rõ ràng nếu cùng một tính chất và sản phẩm cho vay mà công ty tài chính có lãi suất cao hơn thì họ đã không thể cho vay được bởi vì khách hàng hoàn toàn có quyền chọn lựa vay của ngân hàng. Tuy nhiên, trong thực tế ngân hàng và công ty tài chính đều có những đối tượng khách hàng của mình điều này nói lên sự hợp lý của sự phân chia các đối tượng khách hàng và các đối tượng cho vay. Giả sử không có các tổ chức tài chính cho vay tín dụng tiêu dùng thì có một bộ phận lớn khách hàng không thể vay để mua hàng hóa được bởi vì họ không đủ tiêu chuẩn của ngân hàng khi đó họ phải tìm đến việc vay ngoài với lãi suất cực cao (thực tế rất nhiều người dân vay với nhiều hình thức trả góp ngày, hốt hụi với lãi suất cao rất nhiêu lần).

Hiện nay có nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa không thể vay ngân hàng vì không đạt các tiêu chuẩn. Nếu ngân hàng thương mại được phép nâng lãi suất cho vay để bù đắp rủi ro thu hồi nợ thì sẽ có thêm một số doanh nghiệp được vay vốn. Đây chính là tính chất thị trường của kinh doanh vốn với mức rủi ro cao hơn thì các doanh nghiệp phải tìm đến các công ty thuê mua tài chính, hoặc thậm chí vay ngoài. Trong thị trường vốn có nhiều định chế tài chính với các lãi suất, sinh lợi, rủi ro và sản phẩm khác nhau. Điều này các chuyên gia tài chính đều biết tuy nhiên không phải chuyên gia tài chính nào cũng nói ý nghĩa đích thực với các doanh nghiệp nhỏ và vừa, làm cho họ cũng như nhiều người dân cứ nghĩ mình được quyền vay lãi suất thấp nhưng đa số đều không vay được.

* Câu hỏi xin dành cho bà Thu, tôi đang có 1 hợp đồng vay mua xe máy, và thật sự là trong thời gian qua do làm ăn khó khăn tôi trả tiền trễ nhiều lần, mỗi lần như vậy đều bị công ty gọi nhắc nợ với thái độ rất hung hăng và nói chuyện sẵng giọng. Biết mình sai khi không trả đúng ngày nhưng tôi không chấp nhận chuyện bị đối xử như vậy. Tôi có thể kiện về cách hành xử của nhân viên công ty không dù tôi đang là người sai trong việc trả trễ hạn?(Vu Nhu Thao, 27 tuổi, thaovu@...)

- Luật gia Phan Thị Việt Thu: Theo tôi biết thì công ty thường giao việc đòi nợ cho nhân viên. Do đó việc đối xử với khách hàng của nhân viên nếu không lịch sự thì khách hàng có thể liên hệ trực tiếp với lãnh đạo công ty trình bày hoàn cảnh của mình do làm ăn khó khăn chứ không phải cố tình trì hoãn việc trả nợ, đồng thời phản ảnh thái độ của nhân viên, còn việc kiện về cách hành xử của nhân viên công ty thì phải theo đúng quy định pháp luật nếu như người nhân viên có những hành động mang tính bạo lực.

* Khi mua xe máy, điện thoại bằng hình thức vay trả góp thì tôi có được hưởng chế độ bảo hành như những khách hàng thanh toán 100% bằng tiền mặt không?(Nguyễn Xuân Hoa Mai, 31 tuổi, springmuaxuan2002@...)

- Ông Friedrich Weiss: Về nguyên tắc không có sự khác biệt về chế độ bảo hành sản phẩm giữa hình thức thanh toán thông qua hình thức trả góp hoặc thanh toán thông thường. Home Credit đang hợp tác với gần 3.000 đại lý bán hàng uy tín trên cả nước. Để đảm bảo quyền lợi, chúng tôi khuyến khích khách hàng nên làm việc trực tiếp với cửa hàng về các điều khoản bảo hành trước khi quyết định mua hàng.

* Xin hỏi luật gia Thu, tôi thấy hình thức vay trả góp rất hay nhưng chưa sử dụng bao giờ vì e ngại lãi suất và không biết là liệu khi có vấn đề về pháp lý thì người tiêu dùng có được hỗ trợ như khi mua các sản phẩm khác không?(Nguyen Manh Hung, 29 tuổi, hung89291@...)

- Luật gia Phan Thị Việt Thu: Hình thức vay trả góp tiêu dùng thì hay nhưng hiện nay lãi suất bị cho là tương đối cao cho nên người tiêu dùng phải cân nhắc trước khi quyết định. Trong quá trình vay nếu phát sinh những vấn đề pháp lý do bị vi phạm quyền lợi thì người tiêu dùng vẫn được pháp luật bảo vệ tương tự như là việc mua các sản phẩm khác.

Phóng toTừ trái sang: ông Tăng Hữu Phong (Phó TBT Báo Tuổi Trẻ), Tiến sĩ Đinh Thế Hiển - Chuyên gia tài chính, Luật gia Phan Thị Việt Thu - Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng TP.HCM, ông Friedrich Weiss - Tổng giám đốc Công ty TNHH tài chính PPF Việt Nam - Ảnh: Thanh Đạm

Buổi giao lưu đã kết thúc lúc 16g ngày 29-7. Hy vọng có thể giải đáp phần nào những thắc mắc, băn khoăn của bạn đọc xoay quanh nội dung này.