Công trường Formosa

Hàng loạt sai phạm nghiêm trọng

Kết thúc thanh tra việc chấp hành pháp luật về đầu tư xây dựng cơ bản và quản lý, sử dụng đất đai đối với một số dự án trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh, Thanh tra Chính phủ đã phát hiện sai phạm kinh tế hơn 493 tỉ đồng và hàng loạt sai phạm nghiêm trọng khác, trong đó có việc cấp giấy chứng nhận đầu tư cho Công ty Formosa 70 năm sai quy định...

Tại kết luận, Thanh tra Chính phủ chỉ rõ nhiều sai phạm, khuyết điểm trong việc chấp hành pháp luật về đầu tư xây dựng cơ bản và quản lý, sử dụng đất đai đối với một số dự án trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh.

Cụ thể, trong công tác quản lý đầu tư, việc bố trí vốn theo kế hoạch đạt thấp so với tổng mức đầu tư được phê duyệt, chỉ đạt 44,28%, một số dự án đã triển khai đầu tư nhưng thiếu vốn.

Việc giao nhận thầu thi công xây lắp bằng hình thức đấu thầu hạn chế hoặc chỉ định thầu chiếm tỉ lệ cao, vi phạm Luật đấu thầu và Luật xây dựng. Tình trạng chậm tiến độ các gói thầu quá lớn, có 557/1.120 gói thầu chậm tiến độ, chiếm 49,73%.

Đáng chú ý, Ban quản lý Khu kinh tế Vũng Áng đã cấp giấy chứng nhận đầu tư với thời hạn 70 năm cho nhà đầu tư Công ty TNHH gang thép Hưng Nghiệp Formosa khi chưa được Chính phủ đồng ý là vi phạm Luật đầu tư.

Cụ thể, dự án đầu tư nước ngoài Formosa trong Khu kinh tế Vũng Áng đã được Thủ tướng có ý kiến với nội dung đồng ý cho Tập đoàn Công nghiệp nặng Formosa (Đài Loan) lập dự án đầu tư nhà máy liên hợp thép tại Khu kinh tế Vũng Áng và dự án cảng nước sâu Sơn Dương, Hà Tĩnh.

UBND tỉnh Hà Tĩnh chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành có liên quan chỉ đạo Ban quản lý Khu kinh tế Vũng Áng hướng dẫn nhà đầu tư lập dự án đầu tư và hồ sơ xin cấp giấy chứng nhận đầu tư, tổ chức thẩm định dự án và hồ sơ theo quy định hiện hành của Luật đầu tư, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.

Sau đó, trên cơ sở báo cáo của Công ty Formosa có nội dung thời hạn hoạt động của dự án là 70 năm, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã có văn bản xin ý kiến các bộ, ngành và 11 bộ, ngành đã có ý kiến trả lời nhưng đều không có nội dung đề nghị Chính phủ về thời hạn hoạt động của dự án là 70 năm.

Thủ tướng sau đó cũng đã có ý kiến đồng ý về nguyên tắc việc Tập đoàn Công nghiệp nặng Formosa thực hiện đầu tư dự án và yêu cầu UBND tỉnh Hà Tĩnh tiếp thu ý kiến các bộ, ngành. 

Đến 21-5-2008, Công ty Formosa có đơn đề nghị cấp giấy chứng nhận đầu tư và ngày 12-6-2008, Ban quản lý Khu kinh tế Vũng Áng đã cấp giấy chứng nhận đầu tư lần đầu với thời hạn 70 năm cho công ty này.

Thanh tra Chính phủ khẳng định theo quy định tại Điều 52 Luật đầu tư 2005 thì thời hạn hoạt động của dự án có vốn đầu tư nước ngoài phải phù hợp với yêu cầu hoạt động của dự án và không quá 50 năm, trường hợp cần thiết Chính phủ quyết định thời hạn dài hơn đối với dự án nhưng không được quá 70 năm.

Đối chiếu với hồ sơ tại thời điểm thanh tra, Thanh tra Chính phủ chưa thấy ý kiến của Chính phủ cho phép thời hạn hoạt động của dự án trên 50 năm.

Toàn cảnh công trường Formosa

Formosa còn thiếu gần 200 tỉ đồng tiền thuế

Về thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường, phí xả nước thải, đến thời điểm kết thúc thanh tra trực tiếp tại địa phương, Công ty Formosa chưa kê khai và chưa nộp gần 137 tỉ đồng tiền thuế tài nguyên vào ngân sách nhà nước; phí bảo vệ môi trường còn thiếu 53,89 tỉ đồng chưa nộp ngân sách so với số phát sinh đến ngày 31-3-2013. Việc chậm thu thuế và thu chưa đủ phí này là không đúng quy định.

Cũng tại dự án của Công ty Formosa ở huyện Kỳ Anh, việc xác định tiền thuê đất còn chưa chính xác. Ban quản lý Khu kinh tế Vũng Áng áp dụng chính sách ưu đãi đầu tư, ký cam kết cấp giấy chứng nhận đầu tư, ký hợp đồng thuê đất có nội dung miễn tiền thuê đất 15 năm cho Công ty Formosa. Công ty này đã thuê hơn 33 triệu m² đất, mặt nước với giá tiền thuê đất 80 đồng/m²/năm và tiền thuê mặt nước 10 triệu đồng/km²/năm.

UBND tỉnh Hà Tĩnh báo cáo công ty đã nộp tiền thuê đất nhưng căn cứ theo quy định về thu tiền thuê đất, thuê mặt nước và theo giấy chứng nhận đầu tư, hợp đồng thuê đất... thì số tiền phải thu thêm thấp nhất là hơn 46 tỉ đồng...

Ngoài những sai phạm xảy ra liên quan đến dự án của Formosa, Thanh tra Chính phủ cũng xác định Hà Tĩnh còn nhiều sai phạm, khuyết điểm trong việc chấp hành pháp luật về đầu tư xây dựng cơ bản và quản lý, sử dụng đất đai đối với một số dự án trên địa bàn tỉnh. Thanh tra Chính phủ đã phát hiện tổng số tiền sai phạm hơn 493 tỉ đồng.

Từ những kết quả được chỉ ra sau cuộc thanh tra, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng xem xét chỉ đạo chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh thực hiện hàng loạt biện pháp nhằm khắc phục và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong công tác này; kiểm điểm nghiêm túc tập thể, cá nhân có liên quan đến sai phạm, khuyết điểm được nêu ra; trường hợp phát hiện có dấu hiệu vụ lợi cá nhân chuyển cơ quan điều tra xử lý hình sự.

Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Kế hoạch - đầu tư xem xét, xử lý việc cấp giấy chứng nhận đầu tư cho Công ty Formosa 70 năm sai quy định; giao Bộ Tài chính chủ trì phối hợp các bộ, cơ quan liên quan rà soát, tính toán lại tiền thuê đất, thuê mặt nước tại dự án Formosa...