Phóng to

Hai ngoại trưởng Nga - Mỹ tươi cười trong cuộc họp báo ngắn trước cuộc gặp 2+2 - Ảnh: Reuters

Cuộc gặp 2+2 hôm thứ sáu 9-8 ngay tại Washington giữa hai ngoại trưởng John Kerry và Sergey Lavrov cùng hai bộ trưởng quốc phòng Chuck Hagel và Sergey Shoygu đã diễn ra trong bối cảnh hai nước đang rơi vào một cuộc chiến tranh tâm lý và chiến tranh lạnh mới. Đỉnh cao trên bề nổi của nó là vụ Snowden khiến ông Obama hủy cuộc gặp riêng ông Putin từng dự tính trước hội nghị G20 ở Saint Petersburg đầu tháng 9 tới.

Không “qua sông đốt cầu”

Thật vậy, chưa bao giờ bầu không khí chiến tranh lạnh (lần thứ hai) lại sôi sục như hiện nay. Một số cơ quan chuyên ngành ngoại giao Mỹ như CFR, Foreign Policy xem chuyện Syria, Bắc Phi, Triều Tiên... như “những món đồ trong túi” của mình; một số nhà phân tích Mỹ cho rằng quá trình “tái khởi động” quan hệ Nga - Mỹ nay “vô phương”. Ngược lại, Đài truyền hình Nga RT bằng tiếng Anh, thay vì tràn đầy thông tin về nước Nga ngày nay như tên gọi của nó (Russia Today), lại tràn đầy tin “chống Mỹ”. Một bầu không khí không khác gì thời kỳ đầu chiến tranh lạnh lần thứ nhất từ sau Thế chiến thứ nhì của thế kỷ trước!

Thật ra, việc Tổng thống Obama từ khước gặp Tổng thống Putin sau khi ông này cho điệp viên Mỹ trở cờ Snowden (theo cáo buộc của Mỹ) tị nạn chẳng qua chỉ là một động tác thể diện bắt buộc phải có, nhất là khi cánh cực hữu ở Washington đang tận tình khai thác vụ này, xem đó như là một sự yếu thế của Tổng thống Obama thuộc Đảng Dân chủ. Thậm chí phe này đang kêu gọi tẩy chay Thế vận hội mùa đông 2014 ở Sochi (Nga), như từng tẩy chay Thế vận hội mùa hè Matxcơva 1980!

Nhưng cả Mỹ và Nga đều biết không nên “qua sông đốt cầu” ở thế kỷ 21 này. Vì lẽ đó, ngay trước khi đi nghỉ hè hôm 9-8, Tổng thống Obama đã có những phát biểu “vừa đấm vừa xoa”. Trong cuộc họp báo tại Nhà Trắng, ông nói thẳng có những dấu hiệu về “tư tưởng chống Mỹ” từ phía Nga và “vài hình mẫu cũ kỹ của thời chiến tranh lạnh giữa Nga và Mỹ trước kia”. Tuy nhiên, ông cũng trả lời rõ ràng cho các đối thủ chính trị của mình tại Mỹ: sẽ không có chuyện tẩy chay Thế vận hội ở Sochi vì đó là hành động “không phù hợp” và giữa ông với ông Putin “không có quan hệ cá nhân xấu”.

“Đồng thanh tương ứng”

Lãnh đạo Nhà Trắng cũng tranh thủ chấn chỉnh cánh báo chí: “Tôi biết rằng giới báo chí rất thích chú mục vào chuyện bình luận ngôn ngữ cử chỉ (ám chỉ về việc nói rằng hai ông lạnh nhạt trong cuộc họp báo chung trước đây tại Bắc Ireland - NV)... Sự thật là khi chúng tôi nói chuyện với nhau thường rất xây dựng”.

Như để “đồng thanh tương ứng” với nhà lãnh đạo Mỹ, trong cuộc họp báo sau đó vào buổi tối từ Đại sứ quán Nga ở Washington, nhà lãnh đạo ngoại giao của Nga Lavrov đoan chắc: “Rõ là không nên chờ đợi có chiến tranh lạnh... Trái lại, chúng tôi đã thể hiện như những đối tác rất thân tình. Chúng tôi có nền tảng rất tốt để thắt chặt thêm quan hệ đó. Vụ Snowden chỉ là một chuyện bất thường, không ảnh hưởng đến các định hướng lớn trong quan hệ Nga - Mỹ”. Ông cũng hồ hởi thông báo về kết quả cuộc họp 2+2 dài đến năm giờ trước đó tại trụ sở Bộ Ngoại giao Mỹ: “Không khí chung là rất tích cực”.

Có thể hiểu tình hình sắp tới qua phát biểu rất rõ của Tổng thống Mỹ Obama: “Nước Mỹ đang trong giai đoạn tạm nghỉ để đánh giá lại đường lối của Nga”. Như vậy ông cũng đồng thời tranh thủ đẩy quả bóng trách nhiệm về phía Nga.