Phóng to

Lấy nước tại giếng tự đào gần Sông Ba, xã Ea Lâm, huyện Sông Hinh (Phú Yên) - Ảnh: NGỌC CƯỜNG

Tình trạng tương tự cũng xảy ra ở xã Ba Cụm Bắc, huyện Khánh Sơn (Khánh Hòa), nơi gần hai tháng qua người dân cứ phải ngửa mặt cầu mưa. Hạn hán đã làm dân hai xã này không có nước sạch để dùng, hàng trăm hecta lúa, bắp phải bỏ chết khô.

Người khát, lúa khô

Tại buôn Bai, xã Ea Lâm, nơi hạn gay gắt nhất, từ mờ sáng hàng trăm người lũ lượt tập trung tại giếng nước của buôn, chen nhau lấy nước cho vào các dụng cụ có thể đựng nước được như chai, lọ, chum ché...

Bà Ksor Nhao (56 tuổi, vừa địu cháu trên lưng vừa đi vác nước) than vãn: “Đi thật sớm mà cũng chưa lấy được nước, lấy không kịp đến trưa thì giếng cạn, còn buổi chiều nước có mùi bùn không uống được”. Toàn xã Ea Lâm chỉ có chín giếng đào còn nước. Lấy nước ở các giếng này phải chắt từng gàu một. Nước giếng múc lên cũng chỉ đủ để uống và nấu ăn, chuyện tắm rửa thường ngày phải ra sông Ba.

Bà Ma Thị Liên, phó chủ tịch UBND xã Ea Lâm, cho biết mùa khô nào ở xã cũng khan hiếm nước sinh hoạt vì công trình cấp nước bị hư, không hoạt động nhiều năm rồi, nhưng năm nay gay go nhất vì chưa năm nào hạn lâu như vậy. “Nếu các giếng khô cạn hết thì chỉ còn cách lọc nước sông để dùng. Còn nước cho cây trồng thì chịu, ở đây địa hình toàn đồi núi, các suối đều cạn, cũng không còn nguồn bơm tưới cho các diện tích ven suối. Chỉ còn cách đứng nhìn và chờ những cơn mưa đến sớm hơn mà thôi” - bà Liên nói.

Dọc con đường chính dẫn về trung tâm xã Ea Lâm, lúa hai bên đường đã bị khô cháy. Ông Ma Goách, trưởng buôn Học, đã đầu tư hàng chục triệu đồng đắp đập chặn khe suối nhỏ để làm bảy sào lúa nước, nhưng suối khô, lúa đang trổ đòng đành phải cắt cho bò ăn. Toàn xã Ea Lâm có khoảng 23ha lúa nước, hơn 200ha lúa rẫy bị cháy. Bên cạnh đó, hàng trăm hecta sắn, mía đang gồng mình chờ mưa. “Toàn bộ diện tích lúa ở Ea Lâm vụ này xem như mất trắng. Những gia đình nghèo có thể bị thiếu gạo ăn trong những tháng cuối năm” - ông Ma Goách lo lắng.

Vụ bắp trắng tay

Đi dọc tỉnh lộ 9 đoạn từ xã Ba Cụm Bắc đến thị trấn Tô Hạp (huyện Khánh Sơn), hai bên đường là những rẫy bắp, rẫy lúa đã bị cháy vàng. Bà Tro Thị Dy (thôn Suối Đá, xã Ba Cụm Bắc) nói: “Hơn 10 năm nay, chưa khi nào tôi thấy khô hạn kéo dài như vậy. Rẫy bắp hơn 2 sào của gia đình tôi đang thời kỳ trổ cờ, ra trái nhưng do thiếu nước hơn một tháng rưỡi nên đã bị khô cháy”. Theo bà Dy, vụ bắp chính được nông dân ở đây xuống giống từ tháng 5, dự kiến đến cuối tháng 8 sẽ thu hoạch. Thế nhưng sau khi bắp phát triển được hơn một tháng, chuẩn bị trổ cờ thì gặp hạn kéo dài nên không đậu hạt.

Ông Mai Trọng Tuân, chủ tịch Hội Nông dân xã Ba Cụm Bắc, cho biết 70% trong tổng số 200ha bắp của xã mất trắng, số còn lại bị thiệt hại nặng cũng chỉ “mót” vớt vát chút ít mà thôi. Xã Ba Cụm Bắc hiện có 260 hộ nghèo, chiếm 36% tổng số hộ dân địa phương. Điều đáng nói là đời sống của bà con, nhất là các hộ đồng bào dân tộc thiểu số, hoàn toàn phụ thuộc vào những rẫy bắp bị hư hại này. Hiện không ít hộ gia đình trong xã đang lo đói giáp hạt, nhiều hộ phải tính chuyện đi làm thuê chờ đến vụ bắp mới.

Ông Nguyễn Trọng Lâm, trưởng Phòng nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện Khánh Sơn, cho hay đang thống kê những thiệt hại do khô hạn gây ra để báo cáo UBND huyện đề xuất với UBND tỉnh có giải pháp hỗ trợ cho bà con bị thiệt hại, nhất là hỗ trợ giống để tiếp tục sản xuất vụ cuối năm. “Vụ cuối năm bà con nên trồng đậu xanh và rau, củ, quả ngắn ngày. Với cây bắp phải chờ mưa xuống mới tiếp tục trồng để tránh tình trạng tiếp tục bị thiệt hại do hạn” - ông Lâm khuyến cáo.