Grammy 2015: Vì sao Sam Smith thắng lớn?

ÐỘC CẦM

TT - Với sáu đề cử, chàng ca sĩ trẻ mới 23 tuổi người Anh Sam Smith mang về ba tượng vàng quan trọng nhất của lễ trao giải Grammy (trong bốn giải anh nhận được) lần thứ 57 ngày 9-2.

Sam Smith với bốn tượng vàng Grammy: Nghệ sĩ mới xuất sắc nhất, Album nhạc pop hay nhất cho In the lonely hour và Ca khúc của năm, Ghi âm của năm cho Stay with me - Ảnh: Reuters

Thành công của Sam Smith cho thấy người Mỹ vẫn thích và chọn nhạc Anh để tôn vinh.

Có chất lượng và được yêu thích

Thật ra thì cuối cùng tượng vàng Grammy vẫn thường được trao vào tay những nghệ sĩ đạt được hai tiêu chí: tác phẩm có chất lượng nghệ thuật và được công chúng số đông yêu thích.

Trừ một số trường hợp đặc biệt, như với Esperanza Spalding năm 2011, thì tiêu chí thứ nhất là không cần bàn cãi, nhưng tiêu chí thứ hai hơi “yếu” nếu tính theo quy mô toàn cầu.

Tuy nhiên, Sam Smith hoàn toàn đảm bảo cả hai tiêu chí trên. Một album đầu tay với chất nhạc soul đằm thắm, sâu sắc và “những con số nói lên tất cả” với lượng bản ghi âm (cả vật lý và nhạc số) tiêu thụ lên tới đơn vị hàng triệu, vị trí top ten tại hàng chục bảng xếp hạng trên khắp thế giới cũng như các MV chiếu liên tục trên MTV hay đạt hàng triệu lượt xem trên YouTube.

Ðó là chưa kể sự phủ sóng của bản ballad Stay with me trên các đài phát thanh - vốn là một kênh đánh giá độ phổ biến của nghệ sĩ và ca khúc với công chúng số đông.

Ba tượng vàng ở các hạng mục Ghi âm của năm, Ca khúc của năm và Nghệ sĩ mới xuất sắc nhất là hoàn toàn xứng đáng với Sam Smith.

Và tất nhiên, không có sự bất ngờ nào từ phía giới chuyên môn cũng như truyền thông khi giọng ca 9X bước lên bục danh dự.

Trong bài phỏng vấn trên tờ Rolling Stone hồi đầu năm, Sam Smith thẳng thắn chia sẻ mình rất “khó chịu” khi bị so sánh với Adele. Nhưng thật khó để không nghĩ tới nữ ca sĩ người Anh Adele trước thành công của Sam Smith.

Thậm chí cả Amy Winehouse quá cố... Không phải họ ảnh hưởng gì nhau hay có mối quan hệ trực tiếp trong nghề nghiệp hoặc ngoài đời. Ðơn giản là phong cách âm nhạc của họ có thể xếp cạnh nhau trên kệ đĩa, thậm chí xét cho cùng là từ nước Mỹ mà ra, nhưng cuối cùng hội đồng trao giải của viện hàn lâm âm nhạc Mỹ vẫn chọn họ thay vì những cái tên bản địa.

Không dễ để lý giải thấu đáo vì sao người Anh lại chinh phục được người Mỹ. Nhưng chỉ nhìn từ Sam Smith, có thể thấy chàng trai này không chỉ có một giọng hát đẹp, viết những ca khúc hay theo phong cách âm nhạc mà giới phê bình ở VN vẫn hay gọi là “văn minh”, mà điều quan trọng là anh cùng độ tuổi và chạm được vào cảm xúc của giới trẻ - lớp khán giả luôn chiếm số đông nhất của khái niệm “đại chúng”.

Không phải lúc nào lớp khán giả này cũng hướng tới sự tươi vui, hào nhoáng hay những ca khúc “hô khẩu hiệu”. Họ vẫn luôn cần những tiếng nói đúng với tâm tư, tình cảm của mình.

Sam Smith nhận nụ hôn chúc mừng "nồng cháy" từ nữ ca sĩ Rihanna. Ảnh: WireImage

Nghe nhiều hơn xem

Grammy không chỉ có xứng đáng mà còn phải có bất ngờ. Bất ngờ của năm nay là Beck với hai giải Album của năm và Album rock của năm.

Thậm chí giới truyền thông ngay sau buổi lễ trao giải đã gọi Beck là “chú ngựa ô” của giải Grammy lần thứ 57. Và hẳn với khán giả đại chúng VN, đây cũng là một nhân vật không quen thuộc lắm.

Tuy nhiên, nếu nhìn vào sức ảnh hưởng trong sự nghiệp trải dài mấy thập niên, những sản phẩm âm nhạc mang đầy tinh thần tiên phong của nam ca sĩ/nhạc sĩ này, đặc biệt nếu đã nghe qua album Morning phase sẽ thấy sự bất ngờ này không phải không có một thông điệp nào đó.

Thị trường âm nhạc đại chúng vẫn có một quán tính tiếp nhận nào đó. Không ít những sản phẩm được đón nhận mạnh mẽ là bởi cái tên của người nghệ sĩ và hiệu ứng của các kênh truyền tải hơn là độ chín bên trong của tác phẩm.

Khi mà những Beyoncé, Katy Perry hay Ed Sheehan không thể tạo ra được điều gì mới mẻ hơn, dường như những người cầm cân nảy mực ở viện hàn lâm âm nhạc uy tín đang muốn hướng người nghe tới những sản phẩm âm nhạc để nghe, nghiền ngẫm nhiều hơn là để xem hay nhún nhảy.

Có lẽ chính bởi thế mà dù có tranh cãi, có bất ngờ hay dễ đoán, Grammy vẫn là giải thưởng âm nhạc được chờ đợi nhất mỗi năm.

Taylor Swift chúc mừng Sam Smith. Ảnh: WireImage

Phía sau một giải thưởng

Chiến thắng của Sam Smith với ca khúc Stay with me ở hai hạng mục quan trọng (Ca khúc của năm, Ghi âm của năm) của Grammy không khiến khán giả bất ngờ. Người bất ngờ có lẽ là bộ đôi tác giả Tom Petty và Jeff Lynne vốn là hai người không hề nhúng tay vào sáng tác Stay with me.

Số là hôm 26-1, sau khi Stay with me được đề cử Grammy, cộng đồng mạng đã nhanh chóng phát hiện ca khúc này giống với tác phẩm I won't back down của Tom và Jeff trong album Full moon fever phát hành năm 1989 - ba năm trước khi Sam Smith chào đời.

Trước cáo buộc đạo nhạc của cộng đồng, Sam Smith trả lời trên tạp chí âm nhạc Rolling Stone rằng mình chưa từng biết đến ca khúc I won't back down, song cũng thừa nhận hai tác phẩm thật sự giống nhau sau khi vụ lùm xùm nổ ra và được cho nghe ca khúc của tiền bối. Tuy nhiên, Sam Smith biện bạch sự giống nhau đó chỉ là “trùng hợp ngẫu nhiên”.

Ðại diện của Sam Smith và đôi Tom - Jeff đã nhanh chóng gặp nhau, đi đến cuộc dàn xếp rằng Sam Smith sẽ để tên Tom Petty và Jeff Lynne vào Stay with me với tư cách là đồng tác giả.

Toàn bộ lợi nhuận của ca khúc này sẽ được hai bên chia sẻ, nghĩa là Tom và Jeff cũng đồng thời là người chiến thắng tại Grammy năm nay với tư cách là tác giả của Stay with me - chiến thắng từ trên trời rơi xuống.

HOÀNG NGUYÊN