Chỉ số giá tiêu dùng tháng 1-2013 nhảy nhổm do hai nhóm hàng chính: lương thực - thực phẩm và thuốc - dịch vụ y tế. Cú tăng giá quá hớp này có phần lỗi do điều hành. Trước đây, để giảm áp lực tăng giá, Chính phủ đã chỉ đạo các địa phương giảm nhịp độ tăng giá dịch vụ khám chữa bệnh, chuyển sang điều chỉnh trong năm 2013. Thế nhưng ngay đầu năm, hàng loạt địa phương đã nhanh tay tăng giá, đẩy chỉ số giá của nhóm thuốc và dịch vụ y tế tăng đến 7,4%. Nếu có sự phối hợp, giãn ra tăng ở các tháng sau thì sức ép lên chỉ số giá tháng 1-2013 không quá lớn như thế. Đợt tăng giá này bất lợi cho việc kiểm soát giá, bởi mức tăng quá cao trong tháng trước tết sẽ tác động đến tâm lý, không loại trừ xảy ra nạn té nước theo mưa.

Giá lương thực - thực phẩm tăng mạnh trở lại sau một thời gian dài giảm cũng cho thấy hệ thống phân phối, cung ứng lương thực, thực phẩm còn khiếm khuyết. Giá thực phẩm từ khâu sản xuất đến tay người tiêu dùng vẫn chênh rất lớn. Vụ tăng giá trứng bất thường của Công ty CP và Emivest là một điển hình của nạn té nước theo mưa để kiếm chác, nó không chỉ có ở các cơ sở buôn bán nhỏ lẻ mà cả những doanh nghiệp lớn. Vì thế, tác động của nó đến người tiêu dùng, xã hội sẽ lớn hơn.

Gây ra lạm phát không chỉ do ngân hàng đưa tiền ra quá nhiều. Nó còn do hai yếu tố khác là việc điều chỉnh giá hàng hóa dịch vụ do Nhà nước điều tiết (như giá điện tăng theo lộ trình, xăng dầu biến động theo giá thế giới...) và cung - cầu hàng hóa (ở đây là hệ thống phân phối, từ sản xuất chế biến đến tiêu dùng). Do vậy, Chính phủ, trong nghị quyết 01 ban hành ngày 7-1 cũng đã giao việc kiểm soát lạm phát cho ba mũi giáp công, ngoài Ngân hàng Nhà nước còn có Bộ Tài chính, Bộ Công thương, UBND các tỉnh thành. Thế nhưng, những gì diễn ra trong tháng 1-2013 khiến mọi người phải giật mình khi lạm phát vẫn rình rập bữa cơm của họ.

Đã có địa chỉ cụ thể quy trách nhiệm trong việc kiểm soát lạm phát. Về tiền tệ, phải cần một thời gian mới biết được hiệu quả của chính sách, nhưng ông Nguyễn Văn Bình - thống đốc Ngân hàng Nhà nước - cho biết đã có kinh nghiệm từ năm 2012 và trong năm 2013 cũng đã có kế hoạch nhịp nhàng trong việc đưa tiền ra, thu tiền về để đảm bảo đạt được chỉ tiêu lạm phát và duy trì tăng trưởng kinh tế hợp lý. Thế nhưng, kinh nghiệm nhiều năm qua cho thấy cuộc chiến chống tăng giá sẽ không thành công nếu chỉ dựa vào mũi giáp công duy nhất là ngân hàng. Lúc này, cần Bộ Tài chính, Bộ Công thương hành động kiên quyết hơn nữa. Nếu chậm chấn chỉnh hệ thống phân phối hàng hóa, chẳng có gì đảm bảo rằng nền kinh tế và từng người dân không còn quay cuồng do giá cả tăng.