Elek Erzsébet - nhà sưu tầm văn hóa của Hungary

THỦY TÙNG

TT - Người đàn bà nhỏ nhắn có gương mặt hiền hậu và nụ cười trong sáng làm chủ diễn đàn trong buổi giới thiệu văn hóa truyền thống Hungary tổ chức tại Nhà Hữu nghị TP.HCM sáng 4-4.

Phóng to

Bà Elek Erzsébet giới thiệu những hiện vật mang qua từ Hungary - Ảnh: Th.TU.

Bà tên Elek Erzsébet - chủ tịch Quĩ văn hóa Lisai Elek János, cất công mang từ châu Âu sang VN nhiều hiện vật thuộc về văn hóa truyền thống Hungary, nhiều bức tranh về con người - phong cảnh, nhiều đĩa phim ghi lại làn hơi, điệu múa dân gian Hungary.

Quĩ văn hóa Lisai Elek János là một tổ chức hoạt động phi lợi nhuận có tổ chức qui củ và tầm ảnh hưởng ngày càng sâu rộng ở Hungary. Elek nói bà đi rất nhiều, khắp các miền, các ngõ trên đất nước Hungary để làm công việc sưu tầm bất cứ những gì thuộc về văn hóa truyền thống Hungary: làn dân ca, điệu dân vũ, nhạc cụ cổ...

Không chỉ sưu tầm văn hóa, Quĩ văn hóa Lisai Elek János còn biết tạo ra những sự kiện văn hóa. Chẳng hạn như vào khoảng tháng năm năm nay, quĩ sẽ tổ chức một trại sáng tác tranh với 500-600 họa sĩ trong và ngoài nước tham dự, sau đó là một lễ hội dân gian, một lễ tưởng niệm những người anh hùng của Hungary... "Chúng tôi đã gửi lời mời nhiều họa sĩ VN sang Hungary tham gia trại sáng tác sắp tới. Ở trong nước (Hungary) chúng tôi mời cả trẻ em tham gia" - bà Elek cho biết.

Bà Elek cho thấy ở lĩnh vực văn hóa, sự yêu thích đóng vai trò rất lớn.

"Giới trẻ Hungary chẳng những không dị ứng mà còn yêu thích văn hóa truyền thống vì được dạy cho các bộ môn văn hóa dân tộc ngay từ tuổi mẫu giáo. Nhà nước không bắt buộc phải học các môn này, nhưng phụ huynh học sinh là những người rất yêu thích văn hóa dân gian đã phối hợp với nhà trường để giảng dạy. Ở Hungary chúng tôi có truyền thống người trước truyền lửa cho thế hệ sau" - bà giãi bày.

Những nhà làm văn hóa của Hungary biết rất rõ sức mạnh của trường học trong vai trò truyền thụ văn hóa.

Tháp tùng theo bà Elek về VN lần này có họa sĩ Lê Thương - một họa sĩ VN sinh sống tại Hungary từ 20 năm qua. Anh Lê Thương có rất nhiều cuộc triển lãm cá nhân, từng tham gia đấu giá và trại sáng tác quốc tế ở Hungary, và là một thành viên trong ban lãnh đạo Quĩ văn hóa Lisai Elek János.

Có rất nhiều họa sĩ người nước ngoài sinh sống tại Hungary, mỗi người mang vào tranh mình một phần quê hương đã xa. Điều đó khiến mảng hội họa của Hungary đậm chất đa văn hóa, đa sắc thái, và là điều quĩ văn hóa của bà Elek rất tự hào góp phần phát triển qua việc tổ chức trại sáng tác hằng năm.

Kể từ khi thành lập Quĩ văn hóa Lisai Elek János, bà Elek chính thức không còn đơn thương độc mã trong hành trình sưu tập và bảo tồn văn hóa. Bà lập ra một mạng lưới gồm 24 tổ: tổ dân ca, tổ dân vũ, tổ nhạc cụ truyền thống, tổ bảo tồn tập tục cưới truyền thống, tổ bảo tồn lễ đặt tên, lễ sinh nhật truyền thống, tổ nghiên cứu trang phục truyền thống...

Với một nguồn tài lực không mấy dồi dào, Quĩ văn hóa Lisai Elek János vẫn có thể hoạt động tốt và mở rộng. Bà Elek Erzsébet đã đi sang hơn 40 nước để giới thiệu về văn hóa truyền thống Hungary, hầu hết ở châu Âu và VN là nước châu Á xa xôi đầu tiên. Những chuyến đi của bà phụ thuộc vào nguồn tài lực vận động được từ gia đình và bạn bè. Chẳng hạn chuyến đi VN lần này, các con của bà Elek phải hùn tiền mua vé máy bay cho mẹ.

Sức bắt đầu yếu, tiền không có nhiều nhưng bà Elek vẫn tranh thủ đi. Qua những chuyến đi, bà thổi thêm ngọn lửa yêu mến truyền thống dân tộc cho người Hungary, và mong muốn thế giới bên ngoài yêu mến một đất nước Hungary giàu văn hóa và những con người yêu văn hóa.