Định nghĩa theo Sách phân loại các rối loạn tâm thần của Mỹ, “tự kỷ” là nhóm hội chứng được đặc trưng bởi suy kém nặng nề và lan tỏa trong những lĩnh vực phát triển: tương tác xã hội, giao tiếp và sự hiện diện của những hành vi và các ham thích rập khuôn. Một số triệu chứng tự kỷ là chậm nói hay không nói, ra dấu thay vì sử dụng ngôn ngữ, không có khái niệm về thời gian, thời lượng, tự làm đau mình như lấy tay đập đầu, đập đầu vào tường...Như vậy, việc sử dụng từ “tự kỷ” để nói về “hội chứng một mình” là không đúng bản chất của từ này.

Từ “tự kỷ” hiện được các thanh thiếu niên dùng theo phong trào và phần vì vui tai, mới lạ. Có bạn còn chế ra cả từ lóng mới là “tuki” để nghe có vẻ “thời thượng” hơn. Cũng từ đó, “tuki” thịnh hành trên các trang mạng xã hội, cũng như trong giao tiếp ngoài đời.

Có lần, tôi viết dòng trạng thái trên Facebook cá nhân: “Mình đang rất là tuki/ Hình như tuki cũng có chu kỳ tuần hoàn thì phải”. Một dòng bình luận để lại bên dưới trạng thái làm tôi nhớ mãi: “Em có hiểu đúng nghĩa của từ tự kỷ hay không mà lại tự nhận như vậy?”. Người bạn đó là bác sĩ tâm lý đang điều trị cho những trẻ tự kỷ ở Trung tâm Tư vấn giáo dục và trị liệu trẻ em. Câu hỏi ấy khiến tôi giật mình và thấy ngượng ngùng. Sự thật trong suy nghĩ của tôi cũng như nhiều bạn trẻ khác, “tự kỷ” được thốt ra như thói quen vô thức mà chưa thông hiểu ngọn ngành vấn đề.

Cậu bạn của tôi có Facebook là Tuki de Luti (nghĩa là Tự kỷ để lừa tình) còn phát biểu hùng hồn: “Đến bây giờ thì nó đã là hai từ khác nhau rồi: tự kỷ trong y học và tự kỷ trong ngôn ngữ hàng ngày”. Cá nhân tôi cho rằng chúng ta đang cách điệu một từ mang tính bệnh lý trong y học trở thành lời nói bông đùa mà quên mất cảm xúc của những người trong ngành y và gia đình có người thân mắc chứng bệnh này. Mốt “tuki” chẳng có gì là đáng vui!

Nếu sau này bạn có nghe ai kể rằng họ đi đâu, làm gì một mình thì cũng đừng quá thảng thốt: “Ôi! Sao tuki vậy!”, mà thay vào đó hãy hỏi là “Vui không cậu? Có gì hay không kể mình nghe với”. Hãy thử trải nghiệm cảm giác một mình, tôi tin chắc là bạn sẽ phát hiện ra nhiều điều thú vị những lúc “mình ên” như thế.

Phóng to Áo Trắng số 3 ra ngày 01/02/2013 hiện đã có mặt tại các sạp báo. Mời bạn đọc đón mua để thưởng thức được toàn bộ nội dung của ấn phẩm này.